EMPIRYZM BRYTYJSKI ZESTAWIENIE

John Locke (1632-1704) George Berkeley (1685-1753) David Hume (1711-1776)  

reprezentacjonizm (poznajemy treści mentalne reprezentujące rzeczy poza umysłem, nie zaś same rzeczy, które istnieją niezależnie do nas) antyreprezentacjonizm (poznajemy treści mentalne za pośrednictwem różnych zmysłów; rzeczy materialne, pozaumysłowe nie istnieją; rzeczy są zawsze dla nas lub dla innych umysłów (podmiotów poznających), nigdy zaś same w sobie, bo nie mielibyśmy o nich wiedzy) reprezentacjonizm powiązany ze sceptycyzmem (poznajemy treści mentalne (w tym własne przeżycia psychiczne) za pośrednictwem różnych zmysłów; istnienie rzeczy materialnych pozaumysłowych przyjmujemy „z natury” (spontanicznie), lecz nie dysponujemy uzasadnieniem przekonania o ich istnieniu, zatem z filozoficznego p. widzenia nie możemy stwierdzić, ani czy rzeczy istnieją, a ni czy nie istnieją (stanowisko ntymetafizyczne, zapowiedź stanowiska pozytywistycznego)

realizm epistemologiczny (poznajemy rzeczy pośrednio przez treści mentalne, gdyż pewne ich składowe (idee jakości (cech) pierwotnych) odpowiadają adekwatnie cechom przysługującym rzeczom) idealizm epistemologiczny immanentny (poznajemy treści mentalne w umyśle; podział na jakości pierwotne i wtórne jest bezzasadny; przedmioty poznania to zespoły idei występujących stale razem, powiązane nawykowo) idealizm epistemologiczny immanentny (poznajemy treści mentalne w umyśle i własne przeżycia psychiczne, lecz nie jaźń jako coś od nich odrębnego; podział na jakości pierwotne i wtórne jest bezzasadny

przedmiotem poznania są idee w umyśle, czyli wszelkie „przedmioty myśli”: obrazy fantazji, pojęcia, gatunki, a więc różne treści mentalne, które odnosimy do rzeczy poza umysłem lub do naszej jaźni przedmiotem poznania są idee, czyli zmysłowe treści mentalne oraz własny umysł (pojęcie (notion) umysłu) w sposób bezpośredni, i inne umysły pośrednio przez analogię przedmiotem poznania są idee, czyli zmysłowe treści mentalne i własne przeżycia psychiczne oraz stosunki między ideami  

idee: proste – niedefiniowalne, zmysły biernie je odbierają; złożone – zespoły idee prostych występujące stale razem, powiązane nawykowo, ale wskutek wpływu rzeczy na nasze zmysły. idee (proste i złożone) – zmysłowe treści mentalne, zmysły biernie je odbierają percepcje: impresje (wrażenia) – zmysłowe treści mentalne, zmysły biernie je odbierają; idee (wtórne wobec impresji, mniej „żywe” (mniej intensywne))  

wiedza wyrażana jest w zdaniach podmiotowo-orzecznikowych opartych na danych doświadczenia zewnętrznego i wewnętrznego lub na zdaniach zawierających idee (pojęcia) ogólne i abstrakcyjne wiedza wyrażana jest w zdaniach podmiotowo-orzecznikowych opartych na danych doświadczenia zewnętrznego; pojęcia mają znaczenie ze względu na partykularny charakter idei, które im odpowiadają, ale mogą mieć znaczenie ogólne ze względu na reprezentowanie zbirów idei podobnych wiedza wyrażana jest w sądach (zdaniach): o stosunkach między ideami (logika, matematyka) – zdania analityczne, o faktach – sądy syntetyczne