Zakłady aktywności zawodowej Nowe regulacje prawne Alina Wojtowicz- Pomierna Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Rzeszów 24-25 sierpnia 2012 r.

Ramy prawne działania zaz Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, art. 29-31, 68b; Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 sierpnia 2012 r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej (Dz. U. z 24 lipca 2012 r. nr 850, weszło w życie 24 sierpnia 2012 r.); Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym; Decyzja Komisji Europejskiej z dnia 27 czerwca 2007 r. w sprawie wsparcia dla zakładów aktywności zawodowej (K(2007)3050 wersja ostateczna).

Zmiana dotychczasowej regulacji Cele: Doprecyzowanie i uzupełnienie dotychczasowych przepisów Ułatwienie zakładom aktywności zawodowej realizacji funkcji modernizacyjnych i rozwojowych; Wprowadzenie zmian - zgodnie z zaleceniami pokontrolnymi Najwyższej Izby Kontroli.

Działanie zakładu Wprowadzono sformułowanie: „działanie zakładu” zapewniając: - dostosowanie do terminologii ustawowej (art. 29 ust. 3 pkt 2, ust. 4 pkt 1 ustawy o rehabilitacji (...), - ujednolicenie terminologii używanej w rozporządzeniu (rezygnacja z wyodrębniania „działalności obsługowo-rehabilitacyjnej”).

Personel zakładu Wprowadzono pojęcie „personelu zakładu” kierowniczy administracyjny rehabilitacyjny obsługowy

Katalog kosztów Rozszerzono katalog kosztów działania zakładu finansowanych ze środków PFRON o koszty: składek należnych od pracodawcy na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Pracy naliczonych od wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, wynagrodzeń pracowników wchodzących w skład personelu, dodatkowych wynagrodzeń rocznych, odpraw emerytalnych i pośmiertnych oraz nagród jubileuszowych, szkolenia pracowników wchodzących w skład personelu zakładu, wymiany maszyn i urządzeń w związku z wprowadzeniem ulepszeń technicznych lub technologicznych.

Katalog kosztów Rozszerzono katalog kosztów działalności wytwórczej lub usługowej zakładu realizowanej przez osoby niepełnosprawne zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, które mogą być finansowane ze sprzedaży wyrobów i usług zakładu aktywności zawodowej o koszty (§ 8 ust. 2) : - składek należnych od pracownika i pracodawcy na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od pracowników, oraz składek należnych od pracodawcy na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Pracy, naliczonych od kwot wynagrodzenia osób niepełnosprawnych za wykonaną pracę oraz od kwot nagród i premii dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, - naprawy maszyn i urządzeń oraz koniecznej wymiany części maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia produkcji lub świadczenia usług (zrezygnowano ze sformułowania: „wynikającej z prawidłowej eksploatacji”.

Sprzedaż maszyn i urządzeń Rozszerzono możliwości zbycia maszyn i urządzeń nabytych ze środków Funduszu w związku z wprowadzeniem ulepszeń technicznych lub technologicznych, w celu przeznaczenia uzyskanych w ten sposób środków na zakup maszyn i urządzeń niezbędnych do dalszego prowadzenia działalności.

Czas pracy Dostosowano przepis dotyczącego czasu pracy osób zaliczonych do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności do nowego brzmienia art. 15 ustawy o rehabilitacji - odwołanie do całego art. 15, bez przywoływania jego poszczególnych ustępów.

Zajęcia rehabilitacyjne Doprecyzowano przepisy dotyczące zajęć rehabilitacyjnych (§ 12): w zajęciach rehabilitacyjnych mogą uczestniczyć także osoby niepełnosprawne zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, wchodzące w skład personelu zakładu, zajęcia rehabilitacyjne odbywają się poza godzinami pracy.

Zespół programowy zakładu Wprowadzono możliwość powołania w skład zespołu przez kierownika zakładu specjalistów niebędących pracownikami zakładu, w szczególności: - doradcę zawodowego, - psychologa, - trenera pracy. Określono wysokość wynagrodzenia dla specjalisty nie będącego pracownikiem zaz (max. – przeciętne wynagrodzenie w poprzednim kwartale)

Zespół programowy zakładu Dokonuje oceny efektów rehabilitacji (nie rzadziej niż raz w roku Modyfikuje program rehabilitacji Określa formy dalszej rehabilitacji po zakończeniu realizacji programów.

Indywidualny program rehabilitacji Nowe przepisy zawierają: wskazówki do tworzenia indywidualnych programów rehabilitacji zawodowej i społecznej, konieczność uczestnictwa pracownika niepełnosprawnego w procesie opracowywania jego programu, możliwość korzystania – w uzasadnionych przypadkach - z indywidualnych programów rehabilitacji przez niepełnosprawnych pracowników (zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności) wchodzących w skład personelu zakładu,

Indywidualny program rehabilitacji Indywidualne programy powinny określać w szczególności: diagnozę sytuacji społecznej i zawodowej pracownika niepełnosprawnego, cel programu rehabilitacji i spodziewane efekty jego realizacji, rodzaj planowanych działań i harmonogram ich realizacji, terminy oceny postępów w realizacji programów rehabilitacji, osoby odpowiedzialne za realizację programu rehabilitacji.

Katalog zakładowego funduszu rehabilitacji - nowe pozycje poprawa warunków pracy i rehabilitacji, poprawa warunków socjalnych oraz higieniczno-sanitarnych, zakup i naprawa indywidualnego sprzętu rehabilitacyjnego, wyrobów medycznych w tym przedmiotów ortopedycznych oraz środków pomocniczych, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych,

katalog zakładowego funduszu rehabilitacji - nowe pozycje zakup leków i innych niezbędnych środków medycznych, usługi świadczenia pomocy udzielanej w godzinach pracy pracownikom niepełnosprawnym zaliczonym do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, w wykonywaniu czynności samoobsługowych lub higieniczno- sanitarnych, niemożliwych lub trudnych przez nich do samodzielnego wykonania, przez osoby niebędące pracownikami zakładu, wynagrodzenia specjalistów niebędących pracownikami, przy opracowywaniu i realizacji indywidualnych programów rehabilitacji.

Świadczenie pomocy Wysokość miesięcznego wynagrodzenia za wykonywanie usług świadczenia pomocy jednej osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, stanowi iloczyn 20% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę i liczby pracowników objętych tą pomocą w miesiącu. Maksymalna wysokość miesięcznego wynagrodzenia nie może przekraczać 100% wysokości minimalnego wynagrodzenia. 

Środki zfa na rehabilitację i warunki socjalne Środki zakładowego funduszu aktywności przeznaczone na poprawę warunków pracy i rehabilitacji oraz warunków socjalnych - nie mogą przekraczać 40 % rocznych wpływów tego funduszu

Wydatki z zfa na ipr Wydatki z zakładowego funduszu aktywności mogą być ponoszone, nie tylko, jak było do tej pory w związku z realizacją indywidualnych programów rehabilitacji ale także w związku z ich opracowywaniem i modyfikacją oraz realizacją planu zatrudnienia u nowego pracodawcy.

Pozostałe zmiany i uzupełnienia Tryb finansowania zaz z budżetu samorządu województwa (umowa, aneks do umowy) Elementy umowy zawieranej pomiędzy marszałkiem województwa a organizatorem zaz (wysokość, termin oraz sposób przekazywania środków) Obowiązek przedstawiania przez organizatora Informacji kwartalnej o wydatkowanych środkach na działalność zaz, także z innych źródeł niż PFRON Informacji o wykorzystanych wszystkich środkach w danym roku z uwzględnieniem środków PFRON i środków pochodzących z innych źródeł

Pozostałe zmiany i uzupełnienia Obowiązek wydatkowania środków zakładowego funduszu aktywności w sposób celowy i oszczędny, z uwzględnieniem optymalnego doboru metod i środków realizacji

Nowelizacja ustawy o rehabilitacji – zmiany dotyczące zaz Wyłączenie obowiązku opiniowania przez starostę potrzeby tworzenia zaz jeśli organizatorem jest starosta Czasowe zwolnienie zaz z obowiązku uzyskiwania wskaźnika zatrudnienia określonego w art. 29 (max. na trzy miesiące) Wyłączenie ze stanów zatrudnienia osób, o których mowa w art. 21 ust 5

Nowelizacja ustawy o rehabilitacji – zmiany dotyczące zaz Obowiązek wpłaty na PFRON środków na przekazanych na utworzenie zaz niewykorzystanych środków PFRON i zfa w określonych przypadkach (likwidacja, upadłość utrata statusu, wykreślenie z KRS) Zwolnienie z tego obowiązku w przypadku przekazania prowadzenia zaz Uwaga: Organizator składa wniosek o przyznanie statusu zaz w ciągu 14 dni od dnia przejęcia zaz Nieuzyskanie statusu zaz przez nowego organizatora skutkuje zwrotem środków

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych www.niepelnosprawni.gov.pl