Sposoby dostosowania warunków i form sprawdzianu (egzaminu)
Uprawnieni do dostosowania warunków i form sprawdzianu/egzaminu Typ zestawu Dodatkowe wyposażenie(zgodne z zaleceniami poradni i potrzebami zdających) Uwagi
Czas i sala Dotyczy wszystkich sposobów Zgodnie z zaleceniem poradni psychologiczno-pedagogicznej możliwe wydłużenie czasu sprawdzianu/egzaminu nie więcej niż o 50% czasu regulaminowego Musi być oddzielona- gdy uczeń korzysta z wydłużonego czasu lub/i pomocy nauczyciela wspomagającego Dotyczy wszystkich sposobów
Uczniowie niewidomi Dostosowany w piśmie Braille’a Maszyny do pisania pismem Braille’a, lub specjalnie dostosowane komputery lub/ i kubarty oraz folie z przyborami do rysowania Uczeń, który nie opanował pisma Braille’a, może korzystać z pomocy nauczyciela wspomagającego
Uczniowie słabo widzący Dostosowany Przybory optyczne, z których uczeń korzysta na co dzień, dodatkowe oświetlenie
Uczniowie z upośledzeniem w stopniu lekkim Dostosowany
Uczniowie niepełnosprawni ruchowo(w tym z dziecięcym porażeniem mózgowym) Standardowy Dostosowanie warunków organizacyjnych w tym przystosowane odpowiednio stanowisko pracy, zapisywanie odpowiedzi za pomocą komputera odłączonego od wewnętrznej i zewnętrznej sieci oraz z usuniętymi programami korekty językowej Uczeń może korzystać z pomocy nauczyciela wspomagającego przy odczytywaniu poleceń i zapisywaniu odpowiedzi, jeżeli w toku edukacji zapewniono mu taką organizację nauki oraz metody pracy i został wdrożony do odpowiedniej współpracy z nauczycielem
Uczniowie słabo słyszący i niesłyszący Dostosowany - Uczeń może korzystać z pomocy nauczyciela wspomagającego, który jeden raz przekazuje treść informacji z pierwszej strony zestawu egzaminacyjnego najlepszymi dla ucznia metodami(fonogesty, język migowy)
Poradnia wydaje opinie na sprawdzian/egzamin tylko w przypadku specyficznych trudności w uczeniu się(dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia-takie same warunki jak przy dysleksji). Uczniowie z zaburzeniami komunikacji językowej- korzystają z zaświadczenia lekarskiego (lekarz proponuje np. wydłużenie czasu pisania egzaminu). Uczniowie chorzy (lub nie sprawni czasowo)-warunki na sprawdzian (egzaminy) określa lekarz (np. wydłużenie czasu pisania o 30min.)
W przypadku ucznia z głęboką dysleksją można zastosować wielokrotne czytanie- czyli w opinii należy wpisać- pomoc nauczyciela w czasie czytania- nauczyciel wspomagający! W przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania lub orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dostosowanie warunków i form przeprowadzenia sprawdzianu i egzaminu może nastąpić na podstawie tego orzeczenia
Dyrektor szkoły na podstawie analizy dokumentacji ucznia może zapewnić na egzaminie (jeden lub kilka sposobów dostosowania warunków i form przeprowadzenia egzaminu)
Zdający niewidomi Część ustna: Obecność podczas egzaminu tyflopedagoga, Odczytanie poleceń i tekstów przez członka zespołu przedmiotowego, Możliwość odtwarzania materiału dźwiękowego zawartego w dostosowanych zestawach egzaminacyjnych z języków obcych nowożytnych, Wydłużenie czasu egzaminu o 5-15min.
Zdający niewidomi Część pisemna: Obecność w zespole nadzorującym tyflopedagoga, arkusze dostosowane w piśmie Braille’a Maszynę do pisania Braille’a lub specjalnie dostosowany komputer, Pomoc w obsłudze specjalistycznego sprzętu i środków dydaktycznych, Korzystanie z pomocy nauczyciela wspomagającego przy odczytywaniu poleceń i tekstów oraz przy zapisywaniu odpowiedzi zdającego w przypadku, gdy zdający nie opanował pisma Braille’a- egzamin jest rejestrowany na sprzęcie audio (zgodnie ze szczegółową instrukcją), a nauczyciel otrzymuje czarno druk arkusza, Wydłużenie czasu egzaminu o 30min w przypadku każdego arkusza (czas zapisany na arkuszu egzaminacyjnym uwzględnia wydłużenie czasu o 30min.)
Zdający słabo widzący Część ustna: Zestawy egzaminacyjne- czcionka 16pkt. Odczytanie poleceń i tekstów, w razie konieczności, przez członka zespołu przedmiotowego Wydłużenie czasu egzaminu o 5-15min.
Zdający słabo widzący Część pisemna: Arkusze egzaminacyjne standardowe- czcionka 16pkt., Korzystanie z przyborów optycznych, z których zdający korzysta na co dzień, odpowiednie oświetlenie stanowiska pracy, Korzystanie z pomocy nauczyciela wspomagającego przy odczytywaniu poleceń i tekstów oraz przy zapisywaniu odpowiedzi zdającego w przypadku, gdy wada wzroku utrudnia lub uniemożliwia czytanie i pisanie- egzamin jest rejestrowany na sprzęcie audio (zgodnie ze szczegółową instrukcją) Wydłużenie egzaminu o 30 minut w przypadku każdego arkusza (czas zapisany na arkuszu egzaminacyjnym uwzględnia wydłużenie czasu o 30min.)
Zdający niesłyszący Część ustna: Obecność podczas egzaminu surdopedagoga lub tłumacza języka migowego, Zwolnienie z egzaminu z języka obcego w części ustnej Zdawanie egzaminu z języka polskiego w języku migowym lub przygotowania prezentacji na piśmie w przypadku, kiedy zdający nie zna języka migowego i nie mówi, Wydłużenie czasu egzaminu z języka polskiego o 5-15min.
Zdający niesłyszący Część pisemna: Obecność w zespole nadzorującym surdopedagoga lub tłumacza języka migowego, Arkusze egzaminacyjne dostosowane na poziomie podstawowym- z języka polskiego, z języka obcego nowożytnego, historii i wos-u, Zwolnienie ze sprawdzania rozumienia ze słuchu na egzaminie z języka obcego nowożytnego, Pomoc w obsłudze specjalistycznego sprzętu i środków dydaktycznych, Wydłużenie czasu egzaminu o 30min w przypadku arkusza standardowego na poziomie podstawowym i arkusza na poziomie rozszerzonym (czas zapisany na arkuszu egzaminacyjnym z języka obcego nowożytnego uwzględnia wydłużenie czasu o 30min.).
Zdający słabo słyszący Część ustna: Korzystanie z urządzeń technicznych odpowiednich do wady słuchu Wydłużenie czasu egzaminu o 5-15 minut
Zdający słabo słyszący Część pisemna: Korzystanie z urządzeń technicznych odpowiednich do wady słuchu
Zdający z chorobami przewlekłymi Część ustna: Możliwość o wydłużenie czasu o dodatkowe przerwy o łącznym czasie nieprzekraczającym 15 minut, Dostosowanie warunków zdawania egzaminu do specyfiki choroby.
Zdający z chorobami przewlekłymi Część pisemna: Możliwość wydłużenia czasu o dodatkowe przerwy o łącznym czasie nieprzekraczającym 30 minut, Dostosowanie warunków zdawania egzaminu do specyfiki choroby.
Zdający niepełnosprawni ruchowo w zakresie kończyn górnych Część ustna: Pomoc w obsłudze sprzętu i środków dydaktycznych w przypadku prezentacji z języka polskiego
Zdający niepełnosprawni ruchowo w zakresie kończyn górnych Część pisemna: Pisanie pracy na komputerze (zgodnie ze szczegółową instrukcją) Korzystanie z pomocy nauczyciela wspomagającego, który zapisuje (zgodnie ze szczegółową instrukcją) dyktowaną odpowiedź zdającego (ręcznie lub na komputerze) przy jednoczesnym zapisie audio w przypadku gdy zdający nie może pisać sam. Zdający audio stanowi integralną część arkusza egzaminacyjnego Wydłużenie czasu trwania egzaminu w przypadku każdego arkusza o 30 min.
Zdający niepełnosprawni ruchowo w zakresie kończyn dolnych Część ustna oraz pisemna: Miejsce pracy dostosowane do potrzeb zdającego Dostęp do przystosowanych urządzeń sanitarnych
Zdający z zaburzeniami komunikacji językowej Część ustna: Uzupełnienie wypowiedzi ustnej zapisem sporządzonym przez zdającego, w przypadku niemożności udzielenia płynnej odpowiedzi Wydłużenie czasu egzaminu o 5-15 minut.
Zdający z zaburzeniami psychicznymi i nerwicowymi Część ustna oraz pisemna: Wydłużenie czasu o dodatkowe przerwy o łącznym czasie nieprzekraczającym 15 minut Dostosowanie warunków zdawania egzaminu do specyfiki choroby
Zdający ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się Część pisemna: Pisanie pracy na komputerze, w przypadku gdy głębokość zaburzenia grafii uniemożliwia odczytanie i dodanie prawidłowej oceny arkusza egzaminacyjnego (zgodnie ze szczegółową instrukcją) Odpowiednio dostosowane kryteria oceniania pracy z języka polskiego i języka obcego nowożytnego
Egzamin zawodowy Do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (zawodowego) warunkach i formie dostosowanej do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych mają prawo przystąpić:
Absolwenci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno- pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, albo niepublicznej poradni psychologiczno- pedagogicznej, w tym niepublicznej poradni specjalistycznej, spełniającej warunki, o których mowa w art..71b ust.3b Ustawy o systemie oświaty, z zastrzeżeniem ust.2;
Absolwenci posiadający orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania na podstawie togo orzeczenia; Absolwenci niepełnosprawni lub niedostosowani społecznie na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego; Absolwenci niewidomi i słabo widzący posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego
Dla wszystkich wymienionych powyżej absolwentów czas trwania etapu pisemnego i etapu praktycznego egzaminu może być przedłużony nie więcej niż o 30 minut. Stanowiska egzaminacyjne przygotowuje się do rodzaju niepełnosprawności z wyposażeniem w odpowiedzi sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne, na podstawie opinii poradni, orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania lub kształcenia specjalnego.
Zadania egzaminacyjne na egzaminie w etapie pisemnym i w etapie praktycznym z zakresu danego zawodu są takie same dla wszystkich przystępujących do niego absolwentów.
Dla absolwentów niewidomych i słabo widzących przygotowuje się arkusze egzaminacyjne dostosowane do rodzaju ich niepełnosprawności: odpowiednio w piśmie Braille’a, o wielkości 16 i 24 pkt. W przypadku osób niewidomych, które nie znają alfabetu Braille’a, treści arkusza egzaminacyjnego czyta lektor (kaseta magnetofonowa lub CD).
W czasie przeprowadzania egzaminu obecny jest specjalista z zakresu danej niepełnosprawności lub niedostosowania społecznego: oligofrenopedagog, tyflopedagog, surdopedagog lub pedagog resocjalizacji oraz tłumacz języka migowego.
Za dostosowanie warunków i form przeprowadzenia egzaminu do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych absolwentów odpowiada w etapie pisemnym przewodniczący szkolnego zespołu nadzorującego, etapie praktycznym- kierownik ośrodka egzaminacyjnego
Terminy Opinia poradni powinna być wydana nie później niż do końca września roku szkolnego, w którym jest przeprowadzany sprawdzian/ egzamin gimnazjalny. Nie wcześniej niż po ukończeniu III szkoły podstawowej (sprawdzian) Nie wcześniej niż po ukończeniu szkoły podstawowej (egzamin) Opinia ta powinna być przedłożona dyrektorowi szkoły do 15 października roku szkolnego, w którym jest przeprowadzony sprawdzian lub egzamin gimnazjalny. Opinia wydana na maturę!- informacja- opinia w przypadku egzaminu maturalnego ważna jest 4 lata- czyli uczeń, który otrzymał w klasie III gimnazjalnej warunki na egzamin, może z nich korzystać na maturze, ale nie może z nich korzystać na egzaminie zawodowym (ważność opinii na egzamin zawodowy- 2 lata).
Uwagi Jeżeli w opinii jest zapis, że uczeń może korzystać z pomocy nauczyciela wspomagającego, to we wcześniejszych opiniach informacja ta powinna być zawarta (powinno być to spójne) Jeżeli dziecko nie miało takich warunków wcześniej określonych, a na opinii pojawi się np. nauczyciel wspomagający- trzeba szczegółowo napisać na czym to wspomaganie polega.
Uwaga! W procedurach z grudnia 2005 uwzględniono dostosowania dla uczniów z autyzmem. Test standardowy – możliwe wydłużenie czasu sprawdzianu / egzaminu nie więcej niż o 50% czasu regulaminowego – uczeń może otrzymać wsparcie nauczyciela, który ukierunkowuje jego uwagę na wykonaniu zadań.
Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się Typ zestawu – standardowy Czas i sala Zgodnie z zaleceniem poradni psychologiczno – pedagogicznej możliwe wydłużenie czasu sprawdzianu / egzaminu nie więcej niż o 50% czasu regulaminowego Musi być oddzielna – gdy uczeń korzysta z wydłużonego czasu lub / i pomocy nauczyciela wspomagającego
3. Uwagi! Uczeń z dysgrafią, gdy pismo jest nieczytelne, może zapisywać odpowiedzi za pomocą komputera odłączonego od wewnętrznej i zewnętrznej sieci, z usuniętymi programami korekty językowej i / lub korzystania z pomocy nauczyciela wspomagającego, który zapisuje jego odpowiedzi, uczeń z dysleksją właściwą, którego technika czytania nie pozwala na rozumienie przeczytanego tekstu może korzystać z pomocy nauczyciela wspomagającego, który jeden raz głośno odczytuje informacje z pierwszej strony zestawu egzaminacyjnego oraz teksty i treści zadań. Rozwiązywanie zadań otwartych są punktowane z zastosowaniem zmodyfikowanych kryteriów
Uczniowie z przewlekłymi chorobami somatycznymi Typ zestawu – standardowy Czas i sala Zgodnie z zaleceniem poradni psychologiczno – pedagogicznej możliwe wydłużenie czasu sprawdzianu / egzaminu nie więcej niż o 50% czasu regulaminowego Musi być oddzielna – gdy uczeń korzysta z wydłużonego czasu lub / i pomocy nauczyciela wspomagającego
Dostosowanie warunków organizacyjnych zgodnie z zaleceniami lekarza. 3. Dodatkowe wyposażenie (zgodne z zaleceniami poradni i potrzebami zdających) Dostosowanie warunków organizacyjnych zgodnie z zaleceniami lekarza.