Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Podyplomowe Studium Programowania i Zastosowań Komputerów Stołówka szkolna Program w Delphi 7 do obsługi wpłat w stołówce szkolnej Toruń 2006

Do czego służy program „Stołówka szkolna”? W większości bardziej liczebnych szkół podstawowych i gimnazjalnych funkcjonują stołówki szkolne obsługujące przede wszystkim uczniów. Uczniowie głównie korzystają z posiłków obiadowych. Za posiłki wnoszą opłaty w określonym (najczęściej krótkim) czasie, na początku każdego miesiąca. Tworzą się wtedy kolejki osób pragnących opłacić usługę. Przyczyną tych kolejek jest dość długi czas obsługi klientów stołówki szkolnej, który wynika z uciążliwego, ręcznego wypisywania tzw. kwitariuszy czyli dowodów wpłat. Program „Stołówka szkolna” likwiduje kolejki oczekujących na uiszczenie opłat wykonując czynności, dotąd czasochłonne, w bardzo krótkim czasie (ok. 25-35 s). Pomimo, że program jest obszerny i dość złożony to jego obsługa sprowadza się do kilku kliknięć na odpowiednich komponentach formularzy.

Miesięczne rozliczenie Zakres miesięcznego rozliczenia Układ formularzy w aplikacji „Stołówka szkolna” Panel Edy t or l i s y Dane ogólne Tabela Baza nazwisk Należność Stawki Raport/ Miesięczne rozliczenie About Przyjęła Nowe hasło Zakres raportu Zakres miesięcznego rozliczenia O programie Opracowanie Instalacja Co robić? Filtr

Kilka przykładowych formularzy programu

Co wykonuje program „Stołówka szkolna”? zakłada nowy plik .dbf, otwiera istniejący plik .dbf, zmienia nazwę istniejącego pliku .dbf, tworzy bazę danych o osobach wpłacających („Baza nazwisk”), zapisuje do pliku dane poprzez „Edytor listy”, wyświetla dane zapisane w pliku .dbf w tabeli, wyświetla w tabeli dane znajdujące się w „Bazie nazwisk”, wyświetla dane ogólne pliku bez otwierania „Edytora listy”, wyświetla w tabeli przefiltrowane dane zawarte w pliku .dbf bez otwierania „Edytora listy”, tworzy raporty dzienne lub okresowe do wydruku, tworzy do druku listy wpłacających za usługi z podziałem na grupy osób wpłacających, z posumowanymi wartościami zawartymi w listach, tworzy listy zbiorcze do druku, tworzy miesięczne rozliczenia wpłat i je drukuje, drukuje indywidualne dowody wpłat, zgodne z przepisami finansowymi, zmienia hasło umożliwiające korzystanie z programu.

Co można wprowadzać przy pomocy formularza „Edytor listy”? nazwisko, imię i adres zamieszkania osoby wpłacającej, bezpośrednio pisząc w odpowiednich komórkach edycyjnych, dane osoby wpłacającej z wykorzystaniem „Bazy nazwisk”, rodzaj usługi; bezpośrednio lub z formularza „Należność”, datę wpłaty, dane o grupie do której należy osoba wpłacająca, ilość dni korzystania z usługi, wartości kwot: bieżącej, stałej, wpłaconej, zaległej, odpisanej i zaległości, dwuliterową serię kwitariusza wpłat, numer dowodu wpłaty identyfikujący osobę wpłacającą.

Co jeszcze wykonuje program? dokładnie wylicza wartość kwoty bieżącej i wpisuje tą kwotę do odpowiedniej komórki edycyjnej, dokładnie wylicza wartość kwoty (z uwzględnieniem wszystkich składowych), którą powinien uiścić klient i wpisuje tą kwotę do odpowiedniej komórki edycyjnej, programowo wpisuje do odpowiednich komórek edycyjnych wartości kwot zaległych i zaległości, wpisuje zerową wartość kwoty odpisów, jeśli brak odpisów, oblicza resztę do wydania po wpisaniu wartości wpłacanej gotówki, samoczynnie aktualizuje wartości kwot w okienkach edycyjnych w czasie zmian dokonywanych w jednym z nich, programowo ustala serię kwitariusza, programowo numeruje dowody wpłat.

1. Jak obsługiwać program? Po otwarciu programu, kliknięciu na formie tytułowej i wpisaniu prawidłowego hasła pojawia się Panel programu z pełnym menu. Forma tytułowa Tutaj wpisujemy hasło Panel z pełnym menu

2. Jak obsługiwać program? Otwieramy istniejący plik poprzez kliknięcie w menu Panela Plik|Otwórz (skrót klawiaturowy Ctrl+O lub Alt+P, strzałka kierunkowa w dół i Enter) lub przez naciśnięcie przycisku Otwórz Plik. W komórce edycyjnej Panela pojawia się wtedy nazwa otwartego pliku wraz ze ścieżką dostępu. Tu otwieramy plik Nazwa otwartego pliku

3. Jak obsługiwać program? Otwieramy plik do edycji poprzez menu Panela Dane|Edytor listy (Ctrl+E) lub naciśnięcie przycisku „Edytor listy”. Wyświetla się wtedy forma „Edytor listy” gotowy do edycji z danymi pierwszego rekordu otwartego pliku. Tu otwieramy plik do edycji Otwarty Edytor listy

4. Jak obsługiwać program? W celu edytowania nowego rekordu naciskamy na przycisk Nawigatora „Nowy – wstaw do edycji” znajdujący się na Edytorze listy i zauważamy wtedy, że wszystkie komórki edycyjne zmieniły się, a numer uzyskał największą wartość. Tutaj naciskamy, aby edytować nowy rekord. Formularz Edytor listy gotowy do edycji nowego rekordu.

5. Jak obsługiwać program? Opis edycji nowego rekordu znajduje się na poniższym rysunku. Tu wpisujemy nazwisko lub pobieramy z Bazy Nazwisk Tu wpisujemy imię, jeśli nie zostało pobrane z Bazy Nazwisk Tu ustalamy datę Tu wpisujemy adres, jeśli nie został pobrany z Bazy Nazwisk Tu ustalamy ilość dni Tu drukujemy dowód wpłaty Tu zaznaczamy grupę, do której należy klient Tu anulujemy wpisy Tu dokonujemy zapisu rekordu Tu wpisujemy wartość niewykorzystanych usług z poprzednich miesięcy Tu wpisujemy wartość gotówki otrzymanej od klienta Tu odczytujemy resztę, którą należy wydać klientowi

6. Jak obsługiwać program? Jeśli klientem jest osoba, która już wcześniej korzystała z usług stołówki, to możemy pobrać jej dane osobowe z Bazy Nazwisk, naciskając dwukrotnie lewy przycisk myszy w komórce edycyjnej „Nazwisko” lub zaznaczając okienko radiowe. Otworzy nam się wtedy forma „Lista wpłacających”, gdzie nazwiska z imionami wystąpią w kolejności alfabetycznej. W komórce edycyjnej „Nazwisko” wystarczy wpisać tylko początkową literę nazwiska klienta. Jeśli program zakomunikuje nam o braku wpisu stawek, to warto ten brak natychmiast uzupełnić w formularzu „Stawki”, ponieważ program korzysta z wartości stawek przy wypełnianiu komórek edycyjnych „Edytora listy”. Formularz ten otwieramy: Wstaw|Stawki. Formularz Stawki

7. Jak obsługiwać program? Dla obsługujących program bardzo korzystna jest możliwość wyświetlania danych zawartych w pliku dbf. Można co prawda, korzystać z „Edytora listy” i umieszczonego na nim Nawigatora, ale nie obejmuje się wtedy większego fragmentu pliku, a tylko pojedyncze rekordy. Można również filtrować plik według wartości wybranego pola. Wyświetlanie zawartości pliku odbywa się w tabelach. Fragment tabeli „Tabela wpłat” Fragment tabeli „Filtr”

8. Jak obsługiwać program? Dane osobowe klientów, którzy korzystali z usług stołówki szkolnej od czasu zainstalowania programu na komputerze można wyświetlić w tabeli „Baza nazwisk”. Otwiera się tabelę: Dane|Baza nazwisk (Ctrl+B) w menu Panela. Nie sposób przedstawić w krótkiej prezentacji całej instrukcji obsługi programu. Do programu dołączany jest plik „czytajto”, w którym jest opis i instrukcja obsługi. Przed uruchomieniem programu warto się z nim zapoznać. Tabela „Baza nazwisk”

Podsumowanie Program posiada wiele zalet. Najważniejsze z nich to: użyteczność, łatwość instalacji, łatwość obsługi, szybkość działania, komunikatywność i dostępność pomocy w czasie obsługi, niewielki rozmiar zajmowanej pamięci, niedostępność dla osób postronnych, bezawaryjność przy stosowaniu się do instrukcji obsługi, estetyka interfejsów. Program posiada niewielkie wady. Najważniejszymi są: konieczność instalacji w komputerze zestawu bibliotek DLL Borland Database Engine (BDE), drukowanie kwitariuszy przez jeden typ drukarki ( obecna wersja).

Najserdeczniejsze podziękowania dla Pana dra Jacka Matulewskiego za wiele dobrych rad, cennych uwag i pomoc w opracowaniu programu przekazuje niezmiernie wdzięczny autor - Stanisław Niedbalski -