Stosunek do zmian ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Warszawa, 17 czerwca 2011 r. Wyniki badania

Cele badania…………………………………………………………………..3 Metodologia badania………………………………………………………... 5 Najważniejsze wnioski………………………………………………………..8 Wyniki badania ……………………………………… Ocenia obowiązującej ustawy………………………………………..15 Świadomość planów wprowadzenia nowej ustawy………………..16 Ustalanie wysokości opłat za wywóz śmieci, stosunek do zmiany zasady wyłaniania firm zajmujących się wywozem śmieci …………………………………..23 Ocena skutków wprowadzenia nowej ustawy……… Sposoby rozwiązywania problemu wywozy śmieci………………..49 Segregacja odpadów / śmieci, przyczyny powstawania nielegalnych wysypisk……………………52 Opinie na temat firm zajmujących się zbiórką i wywozem śmieci……………………………………………………..60 Struktura próby……………………………………………………………...64 Spis treści 2

Cele badania 3

Diagnoza świadomości zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach 1. Stosunek do planowanych zmian, w tym: 2. delegacji obowiązku zawierania kontraktów przez władze gminy; zmiany systemu opłat za wywóz śmieci (wprowadzenie podatku śmieciowego); liniowej postaci podatku śmieciowego – każdy, niezależnie od ilości wytwarzanych śmieci, płaci taką samą stawkę. Diagnoza świadomości potrzeby segregacji śmieci (w tym przyczyny niskiego poziomu segregacji) 3. 4

Metodologia badania 5

Opis metodologii (I) 6 Metoda badania Badanie ilościowe (CATI) Technika badania Wywiady telefoniczne wspomagane komputerowo (CATI) Wywiad jest prowadzony za pośrednictwem telefonu. Ankieter odczytuje pytania z ekranu komputera i za pomocą klawiatury zaznacza odpowiedzi respondenta. Kwestionariusz ma formę cyfrową. Ułatwia to prowadzenie wywiadu m.in.. dzięki automatycznym regułom przejść. Nie ma możliwości, aby ankieter pominął jakieś pytanie lub zadał je niezgodnie z logiką kwestionariusza.

Opis metodologii (II) 7 Wielkość próby N=801 – reprezentatywna próba mieszkańców Polski N=250 – reprezentatywna próba przedstawicieli spółdzielni mieszkaniowych / wspólnot – badane były osoby odpowiadające za sprawy porządku i czystości N=543* – reprezentatywna próba właścicieli domów jednorodzinnych / bliźniaków / domów w zabudowie szeregowej Podmiot próby / respondent Respondentami próby będą mieszkańcy Polski w wieku powyżej 15 roku życia, przedstawiciele spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych / firm zarządzających nieruchomościami oraz właściciele domów jednorodzinnych / bliźniaków / domów w zabudowie szeregowej *wielkość próby została zwiększona poprzez dodanie wyników uzyskanych dla tej populacji w badaniu na reprezentatywnej, ogólnopolskiej próbie mieszkańców Polski Badanie zostało przeprowadzone w dniach od 8 do 15 czerwca 2011 r. Ilekroć w raporcie mowa jest o właścicielach domów jednorodzinnych oznacza to, że opis dotyczy również właścicieli tzw. bliźniaków i domów w zabudowie szeregowej.

Najważniejsze wnioski 8

Najważniejsze wnioski (I) Idea zmiany zasady poboru opłaty za zbieranie i wywóz odpadków / śmieci nie spotkała się z powszechną akceptacją społeczną. Większość badanych (75%) mieszkańców Polski oraz właścicieli domów jednorodzinnych (65%) preferuje dotychczasowy system pobierania opłat. 9 Również z brakiem powszechnej akceptacji spotkał się pomysł delegowania na urzędników gminy obowiązku zawierania umów z firmami zajmującymi się wywozem śmieci. Dwie trzecie mieszkańców Polski i właścicieli domów jednorodzinnych wolałoby samodzielnie decydować o wyborze firmy. Również dwie trzecie przedstawicieli spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i firm zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami chciałoby, aby wybór firmy zajmującej się wywozem śmieci odbywał się na zasadach dotychczas obowiązujących. Dwie trzecie badanych (przedstawiciele spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych, firm zarządzających nieruchomościami) uważa, że firmy zajmujące się zbieraniem i wywozem śmieci przestrzegają prawa. 97% respondentów pozytywnie ocenia terminowość, a 92% ocenia pozytywnie kompleksowość świadczenia usług przez firmy zajmujące się zbieraniem i wywozem śmieci.

Najważniejsze wnioski (II) Nie ma powszechnej akceptacji dla wprowadzenia opłaty za wywóz śmieci, której wysokość byłaby uzależniona od liczby osób zgłoszonych przez właściciela nieruchomości w urzędzie gminy. 10 Ponad połowa (55%) mieszkańców Polski i 66% właścicieli domów jednorodzinnych uważa, że wysokość opłaty powinna zależeć od ilości produkowanych śmieci. Akceptacja dla zasady – im więcej osób zgłoszonych przez właściciela nieruchomości w urzędzie gminy, tym większa opłata – została wyrażona natomiast przez przedstawicieli spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i firm zarządzających nieruchomościami. 60% z nich wybrałoby ten sposób obliczania wielkości opłaty za wywóz śmieci. Badani są podzieleni pod względem opinii na temat wysokości opłaty za wywóz śmieci. Nieco ponad 40% uważa, że opłata powinna wystarczać na pokrycie kosztów wywozu śmieci od zarejestrowanych mieszkańców gminy. Podobny odsetek respondentów był zdania, że opłata powinna pozwalać na pokrycie kosztów wywozu śmieci od mieszkańców zarejestrowanych i niezarejestrowanych oraz na opłacenie kosztów likwidacji nielegalnych wysypisk śmieci.

Najważniejsze wnioski (III) Większość badanych (63%) mieszkańców Polski uważa, że przejęcie przez gminy obowiązku rejestrowania płatników opłaty za wywóz śmieci, egzekwowania należności, wyboru i nadzoru firm odbierających śmieci przyczyni się do likwidacji nielegalnych wysypisk. 11 Jednocześnie jednak, większość (61%) mieszkańców Polski jest przekonana, że takie regulacje przerzucą na uczciwych obywateli obowiązek płacenia za tych nieuczciwych, spowodują wzrost zatrudnienia w urzędach gminy (57%) oraz zwiększą obciążenia podatkowe obywateli (57%). Obawy przed przerzuceniem na uczciwych obywateli obowiązku płacenia także za tych nieuczciwych są najczęściej deklarowane przez właścicieli domów jednorodzinnych.

Najważniejsze wnioski (IV) Wiedza o planach wprowadzenia nowych przepisów jest największa w grupie przedstawicieli spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i firm zarządzających nieruchomościami (57%). 12 Większość (60%) osób posiadających wiedzę o planach wprowadzenia nowej ustawy jest zdania, że nowe przepisy mogą poprawić stan czystości w polskich gminach. Jednakże tylko 20% jest o tym zdecydowanie przekonanych. Świadomość planów wprowadzenia nowych przepisów jest na niskim poziomie wśród właścicieli domów jednorodzinnych. Jeden na czterech badanych słyszał o planowanej zmianie. Nieco ponad dwie trzecie (68%) właścicieli domów jednorodzinnych, którzy deklarują wiedzę o planach wprowadzenia nowych przepisów uważa, że mogą one poprawić stan czystości w polskich gminach. Jednak tylko 17% jest o tym zdecydowanie przekonanych.

Najważniejsze wnioski (V) 13 Zdaniem przedstawicieli spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i firm zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami najważniejsze przyczyny powstawania nielegalnych wysypisk to: niechęć do płacenia (46%), brak kontroli ze strony miasta / nadzoru służb miejskich (13%), wysokie opłaty, nieadekwatne do jakości usług (13%), nieuczciwość ludzi (10%). Zdaniem właścicieli domów jednorodzinnych najważniejsze przyczyny powstawania nielegalnych wysypisk śmieci to: wysokie opłaty za wywóz śmieci (50%), brak kontenerów / miejsc na składowanie (12%), bezmyślność / brak wyobraźni / głupota (12%), brak edukacji ludzi (11%).

Wyniki badania 14

Ocena obecnie obowiązującej ustawy 15

Ocena obecnie obowiązującej ustawy (I) O ocenę obowiązujących obecnie przepisów z zakresu gospodarowania odpadkami / śmieciami poprosiliśmy przedstawicieli spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i firm zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami. 16 Zdaniem większości (69%) badanych obecnie obowiązujące przepisy pozytywnie wpływają na utrzymywanie czystości i porządku. Przy czym należy podkreślić, że tylko 9% badanych uznało, że przepisy są tak dobre, że nie wymagają żadnych zmian, a 60% choć oceniło je pozytywnie, to jednak stwierdziło, że potrzebna jest nieznaczna zmiana przepisów. Negatywnie o przepisach wypowiedziało się 27% badanych, w tym 17% postulowało wprowadzenie dużych zmian w obowiązujących przepisach, a 10% że potrzebna jest nowa ustawa.

Ocena obecnie obowiązującej ustawy (II) Postulowane zmiany to najczęściej: wprowadzenie obowiązku segregacji oraz wprowadzenie podatku śmieciowego (po 14%) przeniesienie odpowiedzialności za wywóz śmieci na gminę (13%) egzekwowanie obecnie obowiązujących przepisów (12%) 17 Wymienione powyżej postulaty były jedynymi, które wskazała ponad jedna dziesiąta badanych.

Ocena obecnie obowiązującej ustawy B1. Jak ocenia Pan(i) przepisy obowiązującej obecnie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach? N=250 Średnia B2. Jakie zmiany wprowadził(a)by Pan(i) w dotychczas obowiązujących przepisach regulujących zbieranie i wywóz śmieci?

Świadomość planów wprowadzenia nowej ustawy 19

Świadomość planów wprowadzenia nowej ustawy Pytanie dotyczące świadomości nowej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zostało zadane właścicielom domów jednorodzinnych / bliźniaków / segmentów / domów w zabudowie szeregowej oraz przedstawicielom spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i przedstawicielom firm zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami. 20 Świadomość nowych przepisów jest zróżnicowana. Wśród właścicieli nieruchomości (domów jednorodzinnych) odsetek respondentów deklarujących, że słyszeli o nowej ustawie wyniósł 25%. Zdecydowanie częściej wiedzę o planowanych zmianach legislacyjnych deklarowali przedstawiciele spółdzielni / wspólnot i firm zarządzających nieruchomościami. W tej grupie o nowej ustawie słyszało 57% badanych. Większość badanych oczekuje, że nowe przepisy przyczynią się do poprawy czystości w polskich gminach. Taką opinię wyraziło ponad dwie trzecie (68%) właścicieli domów jednorodzinnych i 60% przedstawicieli spółdzielni / wspólnot i firm zarządzających nieruchomościami. Należy jednak podkreślić, że badani rzadko byli zdecydowanie przekonani, że nowa ustawa przyczyni się do poprawy czystości. Wśród właścicieli domów jednorodzinnych odsetek odpowiedzi, że ustawa zdecydowanie poprawi stan czystości wyniósł 17%, zaś wśród przedstawicieli spółdzielni / wspólnot i firm zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami 20%.

B4. Czy słyszał(a) Pan(i) o przygotowywanej nowej ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach? N=543 B5. Czy Pana(i) zdaniem nowe przepisy poprawią stan czystości w polskich gminach? N=138 Średnia Wiedza na temat nowej ustawy – właściciele domów jednorodzinnych

Wiedza na temat nowej ustawy – przedstawiciele spółdzielni / wspólnot i firm zarządzających nieruchomościami B3. Czy słyszał(a) Pan(i) o przygotowywanej nowej ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach? N=250 B4. Czy Pana(i) zdaniem nowe przepisy poprawią stan czystości w polskich gminach? N=143 Średnia

Ustalanie wysokości opłat za wywóz śmieci, stosunek do zmiany zasady wyłaniania firm zajmujących się wywozem śmieci 23

Preferowany sposób ustalania opłat za wywóz śmieci (I) 24 Większość mieszkańców Polski oraz właścicieli domów jednorodzinnych uważa, że wysokość opłaty za wywóz śmieci powinna być skorelowana z ilością wytwarzanych śmieci. Im więcej ktoś produkuje śmieci, tym większą płaci stawkę za wywóz śmieci – z taką opinią zgodziło się 55% mieszkańców Polski i 66% właścicieli domów jednorodzinnych. Jednocześnie 39% mieszkańców Polski i 29% właścicieli domów jednorodzinnych preferuje sposób ustalania opłaty uzależniony od liczby osób zgłoszonych przez właściciela nieruchomości (im więcej osób, tym większa opłata) Odmienne postawy zaobserwowano wśród przedstawicieli spółdzielni / wspólnot i firm zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami. W tej grupie większość badanych (60%) wolała, aby wysokość opłat była uzależniona od liczby osób zgłoszonych przez właściciela nieruchomości, a 40% chciało powiązać wysokość opłaty z ilością produkowanych śmieci.

Preferowany sposób ustalania opłat za wywóz śmieci (II) 25 Preferencje badanych (ogół mieszkańców Polski) różniły się w zależności od wielkości miejsca zamieszkania. Wśród osób ze wsi i małych miast (do 19 tys. mieszkańców) przeważała opinia, że stawkę za wywóz należy powiązać z ilością produkowanych śmieci (odpowiednio 62 i 68%). Z kolei wśród mieszkańców miast powyżej 19 tys. mieszkańców opinie na temat sposobu ustalania opłat za wywóz śmieci były podzielone. Odsetek respondentów preferujących opłaty uzależnione od ilości produkowanych śmieci był zbliżony do odsetka badanych uważających, że stawka opłaty powinna być zależna od liczby zgłoszonych osób. Wyjątek stanowili mieszkańcy miejscowości o wielkości od 50 do 199 tys. mieszkańców. Większość z nich (54%) wolałaby, aby stawka była uzależniona od liczby zgłoszonych osób.

Preferowany sposób ustalania opłat za wywóz śmieci (III) 26 Także wśród właścicieli domów jednorodzinnych można zaobserwować współzmienność pomiędzy wielkością miejscowości, a preferowanym sposobem ustalania wysokości opłaty za wywóz śmieci. Im mniejsza miejscowość, tym częściej występuje opinia, że stawka powinna być uzależniona od ilości produkowanych śmieci. W zależności od wielkości miejsca zamieszkania poziom akceptacji dla powiązania wysokości opłaty z ilością produkowanych śmieci kształtował się następująco: Właściciele domów jednorodzinnych mieszkający na wsi – 70%; Miasta do 19 tys. mieszkańców i miasta od 20 do 50 tys. – 69%; Miasta od 50 do 199 tys. mieszkańców i miasta powyżej 200 tys. mieszkańców – 48%.

Preferowany sposób ustalania opłat za wywóz śmieci – ogół mieszkańców Polski B8. Jak według Pana(i) powinien wyglądać sposób ustalania wysokości opłat za wywóz śmieci?

Preferowany sposób ustalania opłat za wywóz śmieci – właściciele domów jednorodzinnych

Preferowany sposób ustalania opłat za wywóz śmieci – spółdzielnie / wspólnoty mieszkaniowe, firmy zarządzające nieruchomościami B6. Jak powinien według Pana(i) wyglądać sposób ustalania wysokości opłat za wywóz śmieci?

Działania na jakie powinna pozwalać wysokość pobieranej opłaty 30 Poprosiliśmy badanych, aby ocenili jaka powinna być wysokość stawki pobieranej przez urząd gminy od wszystkich zgłoszonych mieszkańców. Opinie mieszkańców Polski były zróżnicowane. 42% respondentów stwierdziło, że wysokość opłaty powinna być skalkulowana tak, aby starczyło jedynie na opłacenie kosztów odbioru śmieci od zarejestrowanych mieszkańców gminy. Zbliżony odsetek badanych (45%) uważał natomiast, że wysokość opłaty powinna pozwalać na opłacenie kosztów wywozu śmieci od wszystkich mieszkańców (niezależnie od tego czy są zarejestrowani, czy nie) oraz na opłacenie kosztów likwidowania nielegalnych wysypisk śmieci. Z analogiczną sytuacją mieliśmy do czynienia w przypadku właścicieli domów jednorodzinnych. Także tutaj opinie na temat wysokości opłaty były podzielone niemal po równo.

Działania na jakie powinna pozwalać wysokość pobieranej opłaty – ogół mieszkańców Polski N=801 B9. Gdyby urząd gminy pobierał opłaty od wszystkich zgłoszonych mieszkańców jednolitą opłatę śmieciową, to jej wysokość powinna być obliczona, aby starczyło na …:?

Działania na jakie powinna pozwalać wysokość pobieranej opłaty – właściciele domów jednorodzinnych N=543 B9. Gdyby urząd gminy pobierał opłaty od wszystkich zgłoszonych mieszkańców jednolitą opłatę śmieciową, to jej wysokość powinna być obliczona, aby starczyło na …:?

Stosunek do zmiany zasady płatności za wywóz śmieci 33 Większość badanych jest za utrzymaniem dotychczasowego modelu poboru opłat za wywóz śmieci. Wśród ogółu mieszkańców Polski przekonanych o konieczności utrzymania stanu zastanego było 75% badanych, w tym 60% zdecydowanie woli płacić tak jak obecnie. W grupie właścicieli domów jednorodzinnych takiego samego zdania było 65% badanych, w tym niemal połowa (48%) zdecydowanie postuluje zachowanie dotychczasowego modelu poboru opłat za wywóz śmieci.

Stosunek do zmiany zasady płatności za wywóz śmieci – ogół mieszkańców Polski B6. W nowej ustawie zmienia się sposób pobierania opłat za wywóz śmieci. Proszę powiedzieć, jaki sposób płacenia za wywóz śmieci Pan(i) preferuje? Tak jak obecnie, to jest opłata za wywóz wliczona do czynszu lub płaci Pan(i) bezpośrednio wybranej osobie.

Stosunek do zmiany zasady płatności za wywóz śmieci– właściciele domów jednorodzinnych B6. W nowej ustawie zmienia się sposób pobierania opłat za wywóz śmieci. Proszę powiedzieć, jaki sposób płacenia za wywóz śmieci Pan(i) preferuje? Tak jak obecnie, to jest opłata za wywóz wliczona do czynszu lub płaci Pan(i) bezpośrednio wybranej osobie.

Stosunek do zmiany zasady wyboru firmy zajmującej się wywozem śmieci 36 Również z niechęcią większości badanych spotkał się pomysł zmiany zasady wyboru firm zajmujących się wywozem śmieci. Większość (66%) mieszkańców Polski oraz właścicieli domów jednorodzinnych (60%) uważa, że podmioty zajmujące się wywozem śmieci powinny być wybierane przez mieszkańców (samodzielnie lub za pośrednictwem rad / administratorów osiedli / wspólnot sąsiedzkich). Podobną opinię wyrazili przedstawiciele spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i firm zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami. W tej grupie odsetek respondentów chcących zachować status quo wyniósł 65%.

Stosunek do zmiany zasady wyboru firmy – ogół mieszkańców Polski B7. Kto Pana(i) zdaniem powinien wybierać firmy zajmujące się wywozem śmieci z Pana posesji / osiedla, mieszkańcy lub właściciele posesji samodzielnie lub za pośrednictwem rad / administratorów osiedli / wspólnot sąsiedzkich, czy urzędnicy gminy?

Stosunek do zmiany zasady wyboru firmy – właściciele domów jednorodzinnych B7. Kto Pana(i) zdaniem powinien wybierać firmy zajmujące się wywozem śmieci z Pana posesji / osiedla, mieszkańcy lub właściciele posesji samodzielnie lub za pośrednictwem rad / administratorów osiedli / wspólnot sąsiedzkich, czy urzędnicy gminy?

Stosunek do zmiany zasady wyboru firmy – spółdzielnie / wspólnoty mieszkaniowe, firmy zarządzające nieruchomościami B5. Kto Pana(i) zdaniem powinien wybierać firmy zajmujące się wywozem śmieci, mieszkańcy lub właściciele posesji samodzielnie lub za pośrednictwem rad / administratorów osiedli / wspólnot sąsiedzkich, czy urzędnicy gminy?

Ocena wpływu zmiany wyboru firmy zajmującej się wywozem śmieci na czystość w polskich gminach 40 Zapytaliśmy przedstawicieli spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i przedstawicieli firm zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami o spodziewany przez nich wpływ zmiany zasady wyboru firmy zajmującej się wywozem śmieci na czystość w polskich gminach. Zdaniem względnej większości (36%) ankietowanych delegowanie obowiązku wyboru firm zajmujących się wywozem śmieci na urzędników samorządowych nie będzie miało wpływu na czystość w polskich gminach. Wśród pozostałych ankietowanych przeważyła opinia, że zapisane w ustawie zmiany zasady wyboru firm zajmujących się wywozem śmieci będą miały pozytywny wpływ na czystość w gminach. Było do tego przekonanych 35% respondentów, przy czym mniej niż jeden na dziesięciu badanych (8%) zdecydowanie podzielał to stanowisko. Pogorszenia stanu czystości spodziewało się natomiast 22% badanych przedstawicieli spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i firm zarządzających nieruchomościami.

Ocena wpływu zmiany wyboru firmy zajmującej się wywozem śmieci na czystość w polskich gminach– spółdzielnie / wspólnoty mieszkaniowe, firmy zarządzające nieruchomościami B7. Jak Pan(i) ocenia, gdyby to urzędnicy gminni mieli zająć się wyborem firm zajmujących się wywozem śmieci, to poziom czystość w polskich gminach …:? Średnia

Ocena skutków wprowadzenia nowej ustawy 42

Ocena skutków wprowadzenia nowej ustawy (I) 43 Opinie na temat skutków wprowadzenia nowej ustawy nie są jednoznaczne. Z jednej strony badani spodziewają się, że ustawa przyczyni się do likwidacji nielegalnych wysypisk. Z drugiej natomiast wskazują na szereg zjawisk negatywnych, które mogą być skutkiem wprowadzenia nowej ustawy o czystości i porządku w gminach. Wśród ogółu mieszkańców Polski 63% respondentów uważa, że nowa ustawa doprowadzi do likwidacji nielegalnych wysypisk. Ale jednocześnie 61% badanych twierdzi, że proponowane zmiany spowodują, że koszty płacenia za nieuczciwych obywateli zostaną przerzucone na osoby, które postąpią w myśl przepisów (zarejestrują się i będą regularnie płacić opłatę). Ponadto zdaniem większości ankietowanych nowa ustawa może się przyczynić do: wzrostu zatrudnienia w urzędach gminy (57%), zwiększenia obciążeń podatkowych (57%). Badani byli natomiast podzieleni w kwestii tego, czy ustawa będzie prowadziła do wzrostu ingerencji państwa w życie obywateli. 43% badanych stwierdziło, że może do tego prowadzić, a 45% uznało, że nie ma takiego niebezpieczeństwa.

Ocena skutków wprowadzenia nowej ustawy (II) 44 W mniejszym stopniu obawiamy się korupcji przy wyborze firm zajmujących się zbiórką i wywozem śmieci (50% uważa, że ustawa przyczyni się do korupcji, a 35% ma odmienną opinię). W mniejszym stopniu jesteśmy także przekonani, że nowe przepisy spowodują, że biedni będą płacić taki sam podatek (stawkę), jak bogatsi obywatele (51% - ustawa się do tego przyczyni, 33% - ustawa się nie przyczyni).

Ocena skutków wprowadzenia nowej ustawy (III) 45 W grupie właścicieli domów jednorodzinnych ocena skutków wprowadzenia ustawy była zbliżona do odnotowanej wśród ogółu mieszkańców Polski. Wyjątkiem była silniejsza (niż wśród ogółu mieszkańców) obawa o zmianę (na niekorzyść) finansowych aspektów związanych z wywozem śmieci. W grupie tej silniej akcentowano problem przerzucania kosztów na uczciwych obywateli (62%) i zwiększenia obciążeń podatkowych (59%). Większy nacisk położono również na kwestię płacenia takich samych stawek przez biednych i bogatych mieszkańców kraju (54% uważa, że będzie to jeden ze skutków wprowadzenia nowych przepisów). Z kolei wśród przedstawicieli spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i firm zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami silniej niż w pozostałych grupach podkreślano pozytywne skutki wprowadzenia ustawy. Ponad dwie trzecie (72%) respondentów stwierdziło, że ustawa przyczyni się do likwidacji nielegalnych wysypisk. Ponadto w omawianej grupie spodziewano się: wzrostu zatrudnienia w urzędach gminy (65%), zwiększenia obciążeń podatkowych obywateli (66%) oraz przerzucania na uczciwych obywateli obowiązku płacenia za nieuczciwych (59%) Natomiast stosunkowo niewielu badanych było zdania, że ustawa może przyczynić się do korupcji (37%) i wzrostu ingerencji w życie obywateli (43%)

Ocena skutków wprowadzenia nowej ustawy – ogół mieszkańców Polski B10. Czy przyjęcie przez gminy obowiązku rejestrowania płatników opłaty śmieciowej, egzekwowania należności, wyboru i nadzoru nad pracą firmy / firm odbierającym śmieci przyczyni się Pana(i) zdaniem do...:? N=801

Ocena skutków wprowadzenia nowej ustawy – właściciele domów jednorodzinnych B10. Czy przyjęcie przez gminy obowiązku rejestrowania płatników opłaty śmieciowej, egzekwowania należności, wyboru i nadzoru nad pracą firmy / firm odbierającym śmieci przyczyni się Pana(i) zdaniem do...:? N=543

Ocena skutków wprowadzenia nowej ustawy – spółdzielnie / wspólnoty mieszkaniowe, firmy zarządzające nieruchomościami B8. Czy przyjęcie przez gminy obowiązku rejestrowania płatników opłaty śmieciowej, egzekwowania należności, wyboru i nadzoru nad pracą firmy / firm odbierających śmieci przyczyni się Pana(i) zdaniem do …:? Średnia N=250

Sposoby rozwiązywania problemu wywozu śmieci 49

Sposoby rozwiązywania problemu wywozu śmieci 50 Pytanie o sposoby rozwiązywania problemu wywozu śmieci było zadawane wyłącznie właścicielom domów jednorodzinnych. Zdecydowana większość (78%) ma podpisaną indywidualną umowę z firmą zajmującą się odbiorem i wywozem śmieci. Popularność takiego rozwiązania była największa na wsiach oraz w małych miastach (do 50 tys. mieszkańców). Nieco rzadziej posiadanie indywidualnych umów deklarowali mieszkańcy większych miejscowości, aczkolwiek był to odsetek powyżej 70%. Mniej niż jedna piąta (15%) respondentów korzysta z umów zbiorowych (podpisanych w ich imieniu przez np.. wspólnotę sąsiedzką). Ten typ umów jest zdecydowanie bardziej popularny w większych ośrodkach miejskich. W ten sposób funkcjonuje ponad jedna piąta właścicieli domów jednorodzinnych mieszkających w miastach powyżej 50 tys. mieszkańców. Dla porównania w miejscowościach do 19 tys. mieszkańców odsetek analogicznych odpowiedzi wyniósł 13%, a na wsiach 12%.

Sposoby rozwiązywania problemu wywozu śmieci N=543 A2. Jak w Pana(i) mieszkaniu / domu rozwiązany jest problem wywozu śmieci?

Segregacja odpadów / śmieci, przyczyny powstawania nielegalnych wysypisk 52

Segregacja odpadków / śmieci (I) 53 Zdecydowana większość badanych (80% ogół mieszkańców Polski, 83% właściciele domów jednorodzinnych) twierdzi, że w ich gospodarstwie domowym segreguje się odpadki / śmieci. Uzyskany wynik świadczy o wysokim poziomie świadomości zachowań proekologicznych, ale prawdopodobnie nie przekłada się na rzeczywiste deklaracje badanych. Należy pamiętać, że w sytuacji często ponawianych kampanii społecznych wzywających do dbałości o środowisko wynik może być zawyżony ze względu na chęć zaprezentowania się przez respondentów z jak najlepszej strony. Poziom segregacji w niewielkim stopniu różni się w zależności od wielkości miejsca zamieszkania badanego, aczkolwiek najrzadziej z segregacją mamy do czynienia w przypadku mieszkańców miast powyżej 200 tys. mieszkańców (69%). W pozostałych miejscowościach odsetek badanych twierdzących, że segregują śmieci wahał się od 80 do 87%. Najrzadziej śmieci są segregowane w rodzinach rolniczych (właścicieli gospodarstw rolnych) – 59%.

Segregacja odpadków / śmieci (II) 54 Najczęstszą przyczyną nie segregowania śmieci jest brak odpowiednich pojemników (56%). Inne powody były wymieniane przez badanych zdecydowanie rzadziej; po 10% stwierdziło, że brakuje im czasu na segregację oraz, że nie ma prawnego obowiązku prowadzenia segregacji. Nieco mniej niż jedna dziesiąta (8%) tłumaczyło swoje zachowanie warunkami lokalowymi – brak miejsca w mieszkaniu na segregację śmieci. Podobne opinie wyrażali właściciele domów jednorodzinnych. Najczęściej nie segregują śmieci bo nie ma odpowiednich pojemników (59%). Jednocześnie jednak, stosunkowo często (11%) takie zachowanie było tłumaczone brakiem przepisów obligujących właściciela nieruchomości do prowadzenia segregacji śmieci / odpadków. Ponadto 8% przedstawicieli omawianej grupy stwierdziło, że nie segregują śmieci bo nie mają takiego nawyku / przyzwyczajania.

Segregacja odpadów / śmieci – ogół mieszkańców Polski B1. Czy w Pana(i) gospodarstwie domowym segreguje się odpadki / śmieci? N=801 B2. Dlaczego w Pana(i) gospodarstwie domowym NIE SEGREGUJE SIĘ odpadków / śmieci? N=161

Segregacja odpadów / śmieci – właściciele domów jednorodzinnych B1. Czy w Pana(i) gospodarstwie domowym segreguje się odpadki / śmieci? N=543 B2. Dlaczego w Pana(i) gospodarstwie domowym NIE SEGREGUJE SIĘ odpadków / śmieci? N=95

Przyczyny powstawania nielegalnych wysypisk 57 Zapytaliśmy się właścicieli domów jednorodzinnych oraz przedstawicieli spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i firm zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami o najważniejsze przyczyny powstawania nielegalnych wysypisk śmieci. Opinie badanych były zróżnicowane i jest to zrozumiałe biorąc pod uwagę, że omawiane grupy reprezentują odmienne typy interesariuszy. W związku z tym perspektywa poznawcza jest inna. Przedstawiciele spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i firm zajmujących się wywozem śmieci zwracali uwagę przede wszystkim na problemy systemowe: niechęć do płacenia (46%), brak kontroli ze strony służb miejskich i zbyt wysokie opłaty (po 13%), brak egzekwowania prawa i nie kontrolowanie umów (po 9%). Z kolei wśród właścicieli domów jednorodzinnych największym problemem są opłaty za wywóz śmieci (50%). Ponadto badani twierdzili, że powstawanie nielegalnych wysypisk może być efektem: braku kontenerów / miejsc na składowanie, bezmyślności i głupoty (po 12%), braku edukacji (11%), lenistwa (9%).

Przyczyny powstawania nielegalnych wysypisk śmieci – właściciele domów jednorodzinnych B3. Jakie są według Pana(i) najważniejsze przyczyny powstawania nielegalnych wysypisk śmieci (np. podrzucania śmieci do lasów, na pola i inne miejsca do tego nie wyznaczone)? N=543

Przyczyny powstawania nielegalnych wysypisk śmieci – spółdzielnie / wspólnoty mieszkaniowe, firmy zarządzające nieruchomościami B11. Jakie są według Pana(i) najważniejsze przyczyny powstawania nielegalnych wysypisk śmieci? N=250

Opinie na temat firm zajmujących się zbiórką i wywozem śmieci 60

Opinie na temat firm zajmujących się zbiórką i wywozem śmieci / odpadków 61 Sprawdziliśmy w jaki sposób układa się współpraca spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych i firm zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami z przedsiębiorstwami zajmującymi się zbiórką i wywozem śmieci / odpadków. Rzadko mogliśmy usłyszeć negatywne opinie. Niemal dwie trzecie (65%) badanych uważa, że większość firm zajmujących się zbieraniem i wywozem śmieci, to firmy przestrzegające przepisów prawa. Nieco ponad jedna piąta (22%) respondentów szacuje, że odsetek firm uczciwych i nieuczciwych jest zbliżony, a zaledwie 3% ankietowanych powiedziało, że większość firm to firmy nieuczciwe. Badani oceniali także trzy atrybuty firm zajmujących się zbiórką i wywozem śmieci. Były to: terminowość, kompleksowość oferty oraz cena usługi. Jak się okazało każdy z ocenianych elementów uzyskał przewagę ocen pozytywnych. Najkorzystniej oceniono terminowość – 97% ocen pozytywnych, w tym 51% zdecydowanie pozytywnych. Także pod względem kompleksowości oferty ponad 90% respondentów wyraziło się pozytywnie (ale już tylko 40% w sposób zdecydowany). Najsłabiej została oceniona oferta cenowa – 88% ocen pozytywnych, w tym 22% zdecydowanie pozytywnych.

Opinie na temat firm zajmujących się wywozem śmieci B9. Jak Pan(i) ocenia firmy zajmujące się zbieraniem i wywozem śmieci?

Ocena firm zajmujących się zbiórką i wywozem śmieci B10. Proszę ocenić współpracę z firmami zajmującymi się odbiorem i wywozem śmieci. Jak Pan(i) ocenia te firmy pod względem…:? Średnia N=250

Struktura próby 64

Reprezentatywna próba mieszkańców Polski 65

Reprezentatywna próba mieszkańców Polski PŁEĆ RESPONDENTA N=801 WIEK RESPONDENTA

WYKSZTAŁCENIE N=801 Reprezentatywna próba mieszkańców Polski

Zawód Dochód N=801 Reprezentatywna próba mieszkańców Polski

Z ilu osób łącznie z Panem(ią) składa się Pana(i) gospodarstwo domowe? N=801 Reprezentatywna próba mieszkańców Polski

WIELKOŚĆ MIEJSCOWOŚCI N=801 WOJEWÓDZTWO Reprezentatywna próba mieszkańców Polski

Próba właścicieli domów jednorodzinnych / bliźniaków / segmentów / domów w zabudowie szeregowej 71

PŁEĆ RESPONDENTA N=543 WIEK RESPONDENTA Próba właścicieli domów jednorodzinnych

WYKSZTAŁCENIE N=543 Próba właścicieli domów jednorodzinnych

Zawód Dochód N=543 Próba właścicieli domów jednorodzinnych

Z ilu osób łącznie z Panem(ią) składa się Pana(i) gospodarstwo domowe? N=543 Próba właścicieli domów jednorodzinnych

WIELKOŚĆ MIEJSCOWOŚCI N=543 WOJEWÓDZTWO Próba właścicieli domów jednorodzinnych

Próba przedstawicieli spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych, firm zarządzających nieruchomościami 77

PŁEĆ RESPONDENTA N=250 Próba spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych, firm zarządzających nieruchomościami

Od ilu lat zajmuje się Pan(i) sprawami związanymi z czystością i porządkiem? N=250 Jaka jest wielkość miejscowości, w której zlokalizowana jest Pana(i) firma / instytucja? Średnia 12,4 Próba spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych, firm zarządzających nieruchomościami

80 Ilu mniej więcej członków liczy Pana(i) spółdzielnia mieszkaniowa? N=152 Ile mniej więcej lokali mieszkalnych liczy Pana(i) wspólnota mieszkaniowa? Średnia 473,3 N=19 Iloma mniej więcej nieruchomościami mieszkalnymi zarządza Pana(i) firma? Średnia 247,8 N=79 MAŁA BAZA Próba spółdzielni / wspólnot mieszkaniowych, firm zarządzających nieruchomościami