Międzynarodowy rynek ropy naftowej Polskie rafinerie zaopatrują się w ropę Ural z rurociągu biegnącego z Rosji. Cena, jaką rafinerie płacą za ropę nie jest ujawniana. Natomiast jest ona ściśle związana z ceną ropy na rynkach światowych. Coraz więcej analityków twierdzi, że wysoki pułap cen ropy determinowany jest odczuwalnym wyczerpywaniem złóż. Jednak dziś należy sądzić, że jest to wynik popytu a nie podaży. Szybko rozwijająca się gospodarka Chin wykazuje nieograniczony popyt na ropę. Popyt ten jest też ściśle związany z sezonem grzewczym w USA i innych krajach.

W roku 2004 cena ropy była najwyższa od roku 1981 (wojna Iraku z Iranem). Na wykresie przedstawione są średnioroczne ceny ropy Brent notowane na międzynarodowym rynku w Londynie (źródło: IEA, Oil Market Reports). Wzrost cen w tych notowaniach w przekroju ubiegłego roku wyniósł ponad 30%. Jeszcze wyższe ceny notowano na nowojorskiej giełdzie NYNEX, gdzie średnioroczna cena ropy doszła do 41,5 USD/bar., a średnia cena dla I kwartału 2005 przekroczyła 50 USD/bar., bywały dni kiedy cena baryłki przekraczała nawet 57 USD.

Krajowe wydobycie ropy Przerób ropy w rafineriach Ubiegłoroczne wydobycie z polskich złóż było rekordowo wysokie, o 16% wyższe niż w 2003. Wydobyty surowiec stanowił ok. 5% ropy niezbędnej rafineriom do przerobu. Przerób ropy w rafineriach Wszystkie rafinerie przerobiły 18,1 mln ton ropy wobec 17,4 mln ton w roku 2003 (wzrost o 3,9%).

Produkcja paliw Krajowa produkcja paliw wzrosła w roku 2004 o 6,7%. Jest to już drugi z rzędu rok wzrostu produkcji po roku 2003, kiedy wzrosła o 3,7%. Produkcja benzyn odnotowała niski przyrost 0,8% podobnie, jak w roku 2003. Spośród paliw najwyższy wzrost produkcji zanotował olej napędowy 12,4%. Produkcja oleju opałowego wzrosła o 5,8%. 2003 2 0 0 4 Grupa tys. ton 2003=100% Udział w % PKN Orlen S.A. 7 623 8 010 105,1% 67,6 Lotos S.A. 3 487 3 841 110,2% 32,4 Razem 11 111 11 851 106,7% 100,0

Ceny W roku 2004 korekty cen detalicznych paliw w Polsce podążały za zmianami notowań tych produktów oraz ropy naftowej na giełdach. Ceny benzyny na międzynarodowym rynku ARA wzrosły o 22,5%, oleju napędowego o 74%, a oleju opałowego o prawie 57%. Dynamika wzrostu cen benzyny była niższa w porównaniu z cenami ropy surowej (ponad 32%), a olejów znacznie wyższa. Giełdowe notowania paliw gotowych na rynku międzynarodowym w roku ubiegłym nie w pełni przełożyły się na zmiany cen detalicznych tych produktów w kraju. Ceny benzyny bezołowiowej Pb95 wzrosły o niecałe 11,3%, a oleju napędowego o 15,6% w roku 2004. Natomiast na koniec kwietnia 2005 roku ceny w stosunku do średniej ceny za rok 2004 wzrosły następująco: benzyny o 8,6%, a olej napędowy o 15,4%.

Głównym powodem znacznie niższej dynamiki cen paliw w Polsce była mocna pozycja złotego na rynku walutowym oraz formuła umowna ropy wschodniej względem cen światowych. Ten czynnik poprawiał opłacalność importu i dzięki temu pozwalał na relatywnie niższe kształtowanie się poziomu cen towarów pochodzących z importu, a więc ropy i paliw. Wzrost cen byłby zapewne jeszcze niższy, gdyby nie równoczesna podwyżka akcyzy i wprowadzenie opłaty paliwowej na początku roku 2004, choć po paru miesiącach Ministerstwo Finansów obniżyło nieco poziom akcyzy pod wpływem obserwacji rynku światowego. Wpływ podatku akcyzowego, podwyższanego zwykle z początkiem roku, na ceny paliw jest zresztą rzeczą ogólnie wiadomą.

Konsumpcja paliw w Polsce Po drastycznym spadku konsumpcji w 2002 roku, w ciągu dwóch ostatnich lat konsumpcja paliw powoli rośnie. Nie jest to jednak wzrost równomierny. Przez wszystkie te lata rosła konsumpcja oleju napędowego, a benzyna i lekki olej opałowy nie osiągnęły poziomu konsumpcji z roku 2001.

Sieci detaliczne Po gwałtownej ekspansji w latach 90. ilościowy rozwój sieci stacji paliwowych w Polsce od 2000 roku został przyhamowany. Obecnie liczba stacji jest szacowana na ok. 7 tys. Wyróżnione zostały najobszerniejsze sieci. Poza nimi pozostaje ok. 3 700 obiektów (ponad połowa ogólnej liczebności), które stanowią obiekty pojedyncze bądź złożone z niewielkiej ilości stacji. Należy dodać, że największe sieci, zwłaszcza krajowe złożone są z obiektów własnych i patronatów w zróżnicowanej formie prawnej. Np. Orlen posiada tylko 1 315 stacji własnych (dodatkowo 494 w Niemczech), Grupa Lotos 78.

Wśród zagranicznych sieci pominięte zostały jako mało liczebne Slovanft (6 stacji) i AS 24 (11 stacji). Łącznie sieci zagraniczne liczą ok. 1 000 obiektów (14% wszystkich), wliczając stacje przy zagranicznych marketach. Dynamika wzrostu wyraźnie osłabła, przybyło zaledwie ok. 20 stacji zagranicznych. W latach 90. roczny przyrost tej grupy bywał 10-krotnie większy. W grupie stacji przy hipermarketach największą sieć posiada Auchan – 10 obiektów, następnie Carrefour – 9 stacji, Champion i Intermarche – również 9. Mniej liczne sieci posiadają także Geant, Leclerc, Ahold (Hypernova). Stacje przy marketach to z pewnością najszybciej rozwijający się segment rynku detalicznego, jednakże dynamika i tak jest niższa niż wcześniejsze zapowiedzi ich rozwoju formułowane przez same koncerny handlowe.

Stacje paliw przy hipermarketach w krajach UE

Francja - Efekt polityki cenowej hipermarketów Liczba stacji ogółem z 46000 w roku 1975 spadła do 15000 obecnie. Przy stabilnym zachowaniu liczby stacji przez hipermarkety – 4350. Udział hipermarketów w rynku paliwowym wynosi 57% z tendencją wzrostowa od 1 do 3% rocznie. To z kolei stworzyło sytuację w wyniku, której zaczęły występować problemy z uzupełnianiem paliwa po godzinach pracy hipermarketów, jak i z tankowaniem w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca zamieszkania i pracy. Trzech największych dystrybutorów we Francji tj. Esso, Shell i Elf zdecydowały się na rozwój stacji automatycznych z jednoczesnym obniżaniem cen na tych stacjach.

RAZEM CZY OSOBNO?