Traktat Lizboński

Czym jest Traktat Lizboński? Traktat Lizboński - znany także jako Traktat Reformujący - jest umową podpisaną 13 grudnia 2007 roku w stolicy Portugalii, Lizbonie. Zmienia on zasady funkcjonowania Unii Europejskiej poprzez serię poprawek do Traktatu o Unii Europejskiej (Traktat z Maastricht) oraz Traktatu Rzymskiego ('Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej' powołujący do życia Wspólnotę Europejską). Z prawnego punktu widzenia te skonsolidowane i poprawione traktaty będą zawierały większość przepisów z odrzuconej Konstytucji Europejskiej. Traktat lizboński wszedł w życie 1 grudnia 2009 r. Tym samym zakończyły się kilkuletnie dyskusje na temat spraw instytucjonalnych. Traktat wyposaża Unię w ramy prawne oraz instrumenty potrzebne do sprostania przyszłym wyzwaniom i spełnienia oczekiwań społeczeństwa.

Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego Parlament Europejski Wraz z upływem lat uprawnienia i znaczenie tej instytucji stale się zwiększały. Nie inaczej jest tym razem - Traktat lizboński przyznaje Parlamentowi Europejskiemu nowe kompetencje prawodawcze, budżetowe oraz w dziedzinie zatwierdzania umów międzynarodowych. Wprowadza także nową alokację miejsc: po jego ratyfikacji liczba posłów do PE wynosić będzie 751. W zależności od liczby ludności na jedno państwo przypadać będzie od 6 do 96 deputowanych, a przy podziale miejsc zachowana zostanie zasada degresywnej proporcjonalności. Oznacza to, że jeden deputowany z kraju o dużej liczbie ludności będzie reprezentować większą liczbę obywateli niż deputowany z kraju o mniejszej liczbie ludności.

Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego Rada Europejska Rada Europejska, której działalność zapoczątkowały nieformalne spotkania przywódców krajów członkowskich, stanie się oficjalnie instytucją unijną. Dodatkowa zmiana to nowe stanowisko. Do tej pory każdorazowo przewodniczył jej szef rządu lub głowa państwa pełniącego aktualnie sześciomiesięczną prezydencję. Aby zapewnić większą ciągłość prac, Traktat Lizboński wprowadza odrębne stanowisko przewodniczącego. Jego kadencja trwać będzie 2,5 roku i będzie mogła zostać raz powtórzona. Funkcja przewodniczącego Rady Europejskiej nie będzie mogła być łączona z innymi mandatami krajowymi. Zmiany pojawiają się też w składzie RE – do jej obrad zaproszeni zostaną Wysoki Przedstawiciel do spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz przewodniczący Parlamentu Europejskiego, co szczególnie w przypadku tego ostatniego znacznie podniesie rangę jego stanowiska.

Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego Rada Unii Europejskiej W ramach RUE wyróżnia się Radę Ogólną (zajmującą się głównie przygotowywaniem posiedzeń) oraz tzw. rady sektorowe - o składzie większości z nich zadecyduje Rada Europejska. Sam traktat rozstrzyga, że do Rady Ogólnej głowa państwa lub szef rządu wskazywać będzie 1 osobę reprezentującą ich kraj. Z kolei w skład Rady Spraw Zagranicznych wejdą ministrowie spraw zagranicznych, którym przewodzić będzie Wysoki Przedstawiciel ds. Zagranicznych oraz Polityki Bezpieczeństwa. Istotną zmianą, jaką wprowadza Traktat Lizboński, jest rozszerzenie głosowania większością kwalifikowaną, co ma znacznie ułatwić proces decyzyjny.

Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego Komisja Europejska Traktat lizboński zmienia skład Komisji. Od roku 2014 zamiast 27 komisarzy, kolegium tworzyć będą politycy w liczbie równej dwóm trzecim państw członkowskich (obecnie byłoby to 18 komisarzy z 27 państw członkowskich), zmieniający się na zasadzie równej rotacji. Liczba członków Komisji będzie mogła zostać zmieniona w drodze jednogłośnej decyzji Rady Europejskiej. Ponadto umocni się pozycja przewodniczącego Komisji − będzie on bowiem mógł nakazać członkowi kolegium rezygnację ze sprawowanej funkcji. Kolejna istotna zmiana polega na tym, że traktat lizboński ustanawia bezpośrednie powiązanie między wynikami wyborów do Parlamentu Europejskiego a wyborem kandydata na przewodniczącego Komisji.

Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych oraz Polityki Bezpieczeństwa Stanowisko to będzie w dużej mierze kontynuacją obecnej działalności Wysokiego Przedstawiciela ds. Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, zwiększony jednak zostanie zakres jego uprawnień. Przede wszystkim będzie on pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji odpowiedzialnego za stosunki zewnętrzne. Oprócz tego powierzone mu zostanie przewodniczenie Radzie Spraw Zagranicznych oraz reprezentowanie Unii na arenie międzynarodowej. Zmiany te powinny zapewnić wzrost spójności i widoczność działań zewnętrznych Unii. Wspierać wysokiego przedstawiciela będzie Europejska Służba Działań Zewnętrznych, w skład której wejdą urzędnicy Rady, Komisji i członkowie korpusu dyplomatycznego państw członkowskich.

Instytucje unijne według Traktatu Lizbońskiego Trybunał Sprawiedliwości W skład Trybunału oprócz sędziów wchodzą także rzecznicy generalni, których zadaniem jest przedkładanie sędziom uzasadnionych propozycji orzeczeń. Traktat zwiększa ich liczbę z 8 do 11, w tym jeden nowy rzecznik „przypadnie” Polsce. Oprócz tego powołany zostanie komitet, którego zadaniem będzie opiniowanie kandydatur do ETS-u. Składać się będzie z 7 byłych rzeczników generalnych i sędziów Trybunału.

Podpisanie traktatu z Lizbony W XXI w. globalizacja, rozwój demograficzny, zmiany klimatu czy terroryzm to problemy którym Unia Europejska musi stawić czoło. Bardzo trudno jest państwom członkowskim walczyć z tym samodzielnie – jedyną możliwością jest wspólne działanie. Aby to osiągnąć UE musi mieć narzędzia, dzięki którym będzie mogła działać jako jeden, złożony z 27 państw członkowskich, organizm polityczny. Narzędzia te może dać traktat z Lizbony. Podpisanie traktatu z Lizbony Traktat z Lizbony został podpisany 13 grudnia 2007 roku. Mając na względzie zmiany polityczne, gospodarcze, społeczne a także oczekiwania mieszkańców Europy, przywódcy państw członkowskich osiągnęli porozumienie w sprawie nowych zasad decydujących o zakresie i formach działalności Unii w przyszłości. Dzięki traktatowi unowocześnione zostaną instytucje europejskie, sposób ich funkcjonowania, wzmocniona zostanie legitymizacja demokratycznej Unii Europejskiej oraz wartości podstawowe.

Co zmienia Traktat Lizboński? Traktat Lizboński wprowadza szereg reform w funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Wśród najważniejszych można wymienić: Europejski Bank Centralny staje się oficjalną instytucją; Euro staje się oficjalną walutą Unii (choć nie zmienia to de facto obecnego procesu rozszerzania strefy euro, ani nie zmusza żadnego państwa do przyjęcia wspólnej waluty). Na 2,5 letnią kadencję zostanie powołany Prezydent Rady Europejskiej (błędnie nazywany Prezydentem Europy lub Prezydentem Unii Europejskiej przez przeciwników Traktatu). Powołany zostanie Wysoki Przedstawiciel ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej; Karta Praw Podstawowych stanie się obowiązującym prawem (poza Polską i Zjednoczonym Królestwem - kraje te nie podpisały dokumentu). Filary UE zostaną zunifikowane do jednej osoby prawnej, co podniesie kompetencje Unii w zakresie podpisywania traktatów; Rada Europejska zostanie odseparowana od Rady Unii Europejskiej. Więcej obszarów w zakresie tworzenia przepisów przez Radę Europejską i Radę Unii Europejskiej będzie poddawane pod głosowanie w systemie tzw. podwójnej większości (system ten uprzywilejowuje państwa z małą liczbą ludności jak np. Irlandia); Przyjęcie reguły wielostronnej solidarności.(w przypadku gdy kraj członkowski padnie ofiarą ataku terrorystycznego lub katastrofy spowodowanej przez człowieka lub naturę); Inicjatywy Obywatelskie będą rozważane przez Komisję Europejską gdy zostaną podpisane przez milion obywateli; Zwalczanie zmian klimatycznych zostało wpisane w Traktat Lizboński jako jeden z celów Unii Europejskiej; Zostanie powołane do życia stanowisko unijnego oskarżyciela publicznego; Skład Komisji Europejskiej zostanie zredukowany z braku wystarczającej ilości zadań dla 27 (a w przyszłości więcej) Komisarzy. Komisarze będą pełnić swoje funkcje rotacyjnie; Zwiększone zostaną kompetencje Parlamentu Europejskiego; W Traktacie Lizbońskim zostanie także zawarta klauzula o zasadach, na jakich dane państwo może wystąpić z Unii Europejskiej.

Polska w Europie Dla Polski najważniejszą zmianą, którą wprowadza traktat lizboński, jest siła naszego głosu w Radzie UE. Do tej pory zgodnie z traktatem nicejskim mieliśmy niemal tyle samo (27 głosów) do powiedzenia co Niemcy (29 głosów). 14 lipca 2009 został Jerzy Buzek – Polski eurodeputowany – został wybrany na przewodniczącego Parlamentu Europejskiego

PRZYGOTOWAŁY DLA WAS: OLA CELIGOWSKA I SYLWIA PROGA