Prawa ucznia w praktyce szkolnej       Prawa ucznia w praktyce szkolnej Prawo do informacji Prawo do nauki Prawo do wolności religii lub przekonań Prawo do swobodnego wyrażania własnych sądów i opinii Prawo do wolności od przemocy fizycznej i psychicznej Prawo do ochrony prywatności Prawo do ochrony zdrowia 8. Prawa do składania skarg i wniosków

Katalog praw ucznia KAŻDY UCZEŃ MA PRAWO DO WIEDZY O ISTNIEJĄCYCH PRAWACH I OBOWIĄZKACH

Prawo do informacji Masz prawo do informacji dotyczących Ciebie, np. o zapadających w szkole decyzjach - przeniesienie do innej klasy, oceny, skutki różnych decyzji, kary i nagrody. W praktyce: Przepisy oświatowe zobowiązują dyrektora do zapewnienia uczniom możliwości zapoznania się ze statutem. Dokument ten jest jawny, nikt nie może zakazać zapoznania się z nim. Uczniowie powinni być poinformowani o środkach, jakie przysługują im w przypadku naruszenia praw. Szkoła powinna informować o podejmowanych w sprawie ucznia decyzjach, np. o przeniesieniu do innej klasy. Na prośbę ucznia lub rodziców wystawiona ocena powinna być krótko uzasadniona. Uczeń ma prawo do sprawiedliwej, obiektywnej, jawnej i umotywowanej oceny oraz znajomości sposobów kontroli wyników w nauce a także pomocy w przezwyciężaniu trudności i niepowodzeń szkolnych. Uczeń ma prawo poznać kryteria oceniania zachowania oraz wiedzieć, jakie są możliwości odwołania od ustalonej oceny.

Prawo do nauki Zgodnie z Konstytucją RP: „Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18. roku życia jest obowiązkowa. [...]. Państwo zobowiązane jest do tego, aby nauczanie podstawowe było bezpłatne”. W praktyce: Uczeń ma zapewniony swobodny dostęp na zajęcia lekcyjne. Zakazane jest ograniczanie tego prawa, np. wyproszenie ucznia z klasy lub nie wpuszczenie do sali lekcyjnej z jakiegokolwiek powodu. Uczeń ma prawo do pomocy w nauce, a także do pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym np. do udziału w zajęciach wyrównawczych. Zdolny uczeń, po spełnieniu określonych warunków, ma prawo do indywidualnego toku lub programu nauki. Uczeń ma prawo do uczestnictwa w demokratycznym życiu szkoły. Nikt nie może zabronić uczniowi zapisania się do organizacji i stowarzyszeń działających na terenie szkoły.

Wolność religii lub przekonań To możliwość uzewnętrzniania (lub nie ujawnienia) przekonań religijnych i światopoglądowych, równe traktowanie niezależnie od wyznawanej religii i światopoglądu i tolerancję wobec mniejszości religijnej, kulturowej oraz etnicznej. W praktyce: Z prawa oświatowego wynika, że uczniowie mogą uczestniczyć w lekcjach religii, etyki. Nie uczestniczenie w nauce religii, etyki nie może być powodem dyskryminacji przez kogokolwiek. Uczeń ma prawo do swobody wyrażania myśli i przekonań, jeśli nie narusza dobra innych osób. Uczeń ponosi odpowiedzialność za ich wyrażanie. Uczeń nie może być zmuszany do uczestniczenia w obrzędach religijnych. Nie można mu tego również zabronić.

Wolność wypowiedzi i wyrażania opinii To wolność posiadania i głoszenia bez przeszkód własnych poglądów na każdy temat. W praktyce: Uczeń ma prawo do wypowiadania opinii na temat spraw ważnych w życiu szkoły, klasy, samorządu uczniowskiego. Uczeń ma prawo do wyrażenia opinii i przedstawienia stanowiska we własnej sprawie (np. w sytuacji konfliktu) lub w sprawie decyzji dotyczących twojego kolegi. O ile nie narusza dobra innych osób, może wygłaszać kontrowersyjne poglądy i opinie niezgodne z kanonem nauczania. Może np. wypowiadać własne sądy i opinie o bohaterach historycznych, literackich. Ale to nie zwalnia ucznia od znajomości materiału nauczania. Poglądy i opinie kontrowersyjne lub niezgodne z poglądami nauczyciela nie mogą mieć wpływu na okresowe oceny merytoryczne. Uczeń ma prawo do przedstawiania radzie szkoły, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wniosków i opinii we wszystkich sprawach szkoły, także w dotyczących podstawowych praw uczniów.

Wolność od przemocy fizycznej i psychicznej To zakaz stosowania jakichkolwiek form przemocy fizycznej (gwarancja nietykalności cielesnej) i nakaz poszanowania twojej godności (m.in. zakaz obrażania, poniżania, wyśmiewania, stosowania presji psychicznej). Z europejskiej konwencji wynika: Nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu. W praktyce: Szkoła ma obowiązek chronić uczniów przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej. Nauczyciel nie może zwracać się do ucznia w sposób obraźliwy. Wszelkie kary, jakie stosuje się w szkole, muszą być zapisane w statucie szkoły i nie mogą naruszać nietykalności osobistej oraz godności ucznia. Uczeń ma prawo być jednakowo oceniany i traktowany bez względu na wygląd zewnętrzny, status rodzinny, społeczny czy status ucznia (łatka dobry - słaby). Uczeń ma prawo do jednakowego traktowania w sytuacji konfliktu (np. nauczyciel - uczeń), a także ma prawo dowiedzenia swoich racji.

Prawo do ochrony prywatności Uczeń ma prawo do tajemnicy życia prywatnego i rodzinnego. Uczeń ma prawo do ochrony dóbr osobistych (dane osobowe, wyniki egzaminów, oceny). Prawo do równego traktowania Do dostosowania kar i konsekwencji do przewinienia. Prawo do ochrony zdrowia Uczeń ma prawo do higienicznych warunków nauki. Uczeń ma prawo do odpoczynku, czasu wolnego, rozrywki i zabawy.

Prawo do składania skarg i wniosków. To możliwość dochodzenia swoich praw, czyli m.in. możliwość obrony. W praktyce: Niedopuszczalne jest stosowanie kar nie zapisanych w statucie oraz kar, które w momencie dokonania przewinienia nie były w nim umieszczone. Wymierzenie kary bez dania uczniowi możliwości obrony jest naruszeniem prawa do obrony i może być podstawą do uchylenia kary. W statucie powinna być zawarta droga prawna odwołania się od wymierzonej kary. W przypadku łamania Twoich praw z pomocą rodziców możesz odwołać się od krzywdzącej Ciebie decyzji do organu prowadzącego szkołę lub nadzorującego (kuratorium, ministerstwo). Możesz też zwrócić się o pomoc do rzecznika praw obywatelskich lub rzecznika praw dziecka.

Prawo do składania skarg i wniosków. Tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw – kto, w jakiej formie, terminie, do kogo, kto i w jakim terminie rozpatruje, jak to jest dokumentowane, kto i kiedy odpowiada, do kogo można się odwołać.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ