Tajemnice minerałów Zapraszamy!

Ilmenit (pochodzenie: Rosja) Ilmenit (pochodzenie: Norwegia) Ilmenit (pochodzenie: Rosja)

ILMENIT Skład chemiczny: tlenek żelaza i tytanu (FeTiO3) Twardość w skali Mohsa: 5–6 Przełam: muszlowy Łupliwość: niewyraźna Pokrój kryształu: romboedryczny, grubo tabliczkowy, płytkowy Układ krystalograficzny: trygonalny Gęstość minerału 4,7 g/cm³

ILMENIT Największe złoża na świecie występują w Australii, Republice Południowej Afryki, USA – Floryda, zaś w Europie – w Norwegii – Arendal, Ekersund, Szwecji – Routivare, Pletherhorn, Francji, Włoszech – okolice Novara, Rosji – G.Ilmeńskie, Ural, na Ukrainie. W Polsce spotykany w suwalskim masywie anortozytowym, w garbach Nowej Rudy, w pegmatytach Łomnicy i Szklarskiej Poręby, w piaskach złotonośnych koło Złotoryi na Dolnym Śląsku, w piaskach Dunajca i na wybrzeżu bałtyckim w piaskach rzecznych i plażowych.

JASPIS

JASPIS Skład chemiczny: SiO2 ( jest odmianą unakitu) Układ krystalograficzny: trygonalny Barwa: wszystkie barwy, pasiasty lub plamisty Rysa: biała, żółta, brązowa, czerwona Twardość w skali Mohsa: 6,5 -7 Gęstość: 2,58 -2,91 g/cm3 Łupliwość: brak Przełam: haczykowaty, muszlowy

KRYSZTAŁ GÓRSKI

KRYSZTAŁ GÓRSKI Grupa: kamień szlachetny z grupy kwarcu Barwa: biała lub bezbarwny, przezroczysty, często zmętniały Wzór chemiczny: SiO2 (dwutlenek krzemu) Połysk: szklisty, żywiczny Układ krystalograficzny: trygonalny Twardość w skali Mohsa: 7 Gęstość: 2,65 g/cm³ Łupliwość: brak Przełam: muszlowy, bardzo kruchy

KRYSZTAŁ GÓRSKI Pochodzenie: pegmatyty, skały magmowe, utwory hydrotermalne, żyły typu alpejskiego, aluwia Występowanie: Indie, Sri Lanka, Kenia, Madagaskar, Brazylia, Gujana Francuska, USA (Maine, Nowy Jork, Płn. Karolina, Arkansas, Kalifornia), Rosja, Ukraina, Kazachstan, Gruzja, Szwajcaria, Austria, Włochy, Niemcy, Czechy, Polska, Francja. Pielęgnacja i środki ostrożności: Kryształy należy myć bardzo często pod bieżącą wodą, gdyż z łatwością wchłaniają negatywną energię z otoczenia. Następnie należy wystawić je na działanie promieni słonecznych. Jednak w bardzo wysokiej temperaturze mogą popękać. Kryształ jest minerałem nadzwyczaj odpornym na działanie kwasów i zasad. Rozpuszcza się jedynie w kwasie fluorowodorowym.

OBSYDIAN

OBSYDIAN Wzór: SiO2 inna nazwa: agat islandzki Twardość: 5-6 Gęstość: 2330-2430 kg/m³ 

OBSYDIAN Obsydian (SiO2, agat islandzki), magmowa skała wylewna, należąca do grupy skał kwaśnych. Zbudowana ze szkliwa wulkanicznego, zasobnego w krzemionkę oraz skalenie alkaliczne. Skrytokrystaliczna struktura obsydianu sprawia, że wyglądem zewnętrznym przypomina ciemne szkło. Barwa czarna, brunatna lub zielonkawa. Charakterystyczny silny, szklisty połysk. Występuje na Wyspach Liparyjskich (Włochy), w Armenii, Turcji, USA i Meksyku. Wykorzystywany do celów zdobniczych, a w czasach prehistorycznych stosowany jako materiał do wyrobu narzędzi i broni.

AWENTURYN

AWENTURYN Wzór chemiczny: SiO2 – tlenek krzemu Połysk: szklisty, na przełamie tłusty Barwa: zielona lub czerwona Rysa: biała lub szarawa Twardość w skali Mohsa: 7 Spójność: kruchy Gęstość: 2,65 Skupienie: ziarniste, pręcikowe, zbite Przełam: muszlowy

AWENTURYN Występowanie : Awenturyn nie jest właściwie minerałem lecz raczej agregatem zbudowanym z ziaren kwarcu i łusek miki. Największe złoża: Indie , Egipt , Rosja– na Uralu (w łupkach mikowych), na Syberii, w Górach Ałtaj, Brazylia, Chile, Hiszpania, Austria. W Polsce – znajdowany sporadycznie w aluwiach Kaczawy i w Górach Izerskich

GIPS

GIPS Skład chemiczny :Siarczan(VI) wapnia dihydrat (CaSO4 · 2H2O) Twardość w skali Mohsa: 2 Przełam: muszlowy Łupliwość: doskonała jednokierunkowa Układ krystalograficzny: jednoskośny

GIPS Ważniejsze miejsca występowania – Tanzania, Kanada (Nowy Brunszwik), Nowa Szkocja, USA (Kolorado, Utah, Michigan, Nowy Meksyk, Kalifornia, Teksas), Meksyk, Chile, Rosja, Francja, Włochy, Niemcy, Hiszpania, Czechy, Polska (szczególnie okolice Opoczna, Mszczonowa, Sudety , Dobrzyń nad Wisłą i inne. ładnie wykształcone kryształy, są cenione i poszukiwane przez kolekcjonerów (największe osiągają wielkość kilku metrów), jest powszechnie stosowany w budownictwie m in. jako materiał wiążący używany jako surowiec rzeźbiarski, w modelarstwie.

KWARCOWE TYGRYSIE OKO

KWARCOWE TYGRYSIE OKO Wzór: SiO2 Twardość w skali Mohsa: 7 Gęstość: 2,65 Rysa: biała Przełam: muszlowy Połysk: jedwabisty, bądź szklisty Łupliwość: brak Barwa: żółta, żółtobrązowa Stopień przezroczystości: przeświecający, nieprzezroczysty Współczynnik załamania światła: 1,544-1,553 Dwójłomność: 0,009 Dyspersja: 0,013 Pleochroizm: nie występuje Luminescencja: nie występuje Jest minerałem kruchym, nieprzezroczystym, należy do minerałów rzadkich.

KWARCOWE TYGRYSIE OKO Występowanie: RPA – nad rzeką Oranje w masywie Door (eksploatowany od 1876 r., występuje w formie wkładek wśród złupkowanych jaspisów). Australia – Yarra Creek, Namibia, USA, Meksyk, Birma, Indie, Rosja, Ukraina. Twardość (w skali Mohsa) : 7 Układ krystalograficzny trygonalny : kwarc niskotemperaturowy; heksagonalny – kwarc wysokotemperaturowy

KORUND

KORUND Twardość w skali Mohsa: 9 Układ krystalograficzny: trygonalny (pseudoheksagonalny)

KORUND Korund zawiera czasami niewielkie domieszki chromu, tytanu lub żelaza. Przezroczyste odmiany krystaliczne są wyjątkowo czyste pod względem składu chemicznego. Znaczne ilości domieszek zawierają zbite odmiany drobnokrystaliczne.

TURKUS Występowanie : Iran Tybet Rosja USA Brazylia Polska – na dolnym Śląsku

TURKUS Układ krystalograficzny: trójskośny Skład chemiczny :CuAl6(PO4)4(OH)8 – 4H2O Barwa : błękitna, niebieskozielona, turkusowa Gęstość: 2,31 – 2,84g/cm 3 Twardość w skali Mohsa : 5-6

AŁUN

AŁUN Twardość w skali Mohsa - 2 – 2,5 Skład chemiczny : Siarczan potasowo – glinowy (KAl(SO4)2 · 12 H2O) Występuje w formie skupień ziarnistych, naciekowych, tworzy naloty i wykwity. Jest kruchy, łatwo rozpuszcza się w wodzie. Układ krystalograficzny : regularny.

AŁUN Występuje w strefie wietrzenia skał ilastych, węgli zawierających piryt, markasyt oraz inne siarczki. Powstaje też w procesie wietrzenia skał magmowych zasobnych w skalenie i skaleniowce. Dawniej, jako kamyk po goleniu, był szeroko używany do tamowania drobnych krwawień z ranek po zacięciach przy goleniu. Dziś w tym celu ałun oferowany jest m.in. postaci sztyftu.

PIRYT

PIRYT Twardość w skali Mohsa : 6,5 Skład chemiczny : FeS2 Występuje we wszystkich typach skał. Należy do minerałów bardzo pospolitych i szeroko rozpowszechnionych. Układ krystalograficzny: regularny

AMETYST

AMETYST Twardość w skali Mohsa : 7 Skład chemiczny : SiO2 Występuje w dużych ilościach wśród utworów pneumatolitowych i hydrotermalnych; także wśród skał osadowych (żwiry, piaski). Występuje głównie w próżniach pogazowych skał bazaltowych, w tak zwanych geodach lub migdałach. Geody pochodzące z Brazylii osiągają czasem wielkość ponad jednego metra sześciennego. Układ krystaliczny : trygonalny

RODONIT

RODONIT WZÓR: (CaMn4[Si5O15]) TWARDOŚĆ W SKALI MOHSA: 5,5–6,5 WYSTĘPOWANIE: Spotykany w skałach metamorficznych: skarnach, wapieniach, marmurach. W złożach rud manganowych w osadach bogatych w rodochrozyt. STRUKTURA KRYSTALOGRAFICZNA: trójskośny

RODONIT ZASTOSOWANIE: stanowi lokalnie rudę manganu (zawiera do 42% Mn), bywa używany do produkcji glazury i barwników malarskich, w jubilerstwie ograniczone: stosowany w postaci kaboszonów. Poszukiwane są okazy różowe, i różowoczerwone z drobnymi białymi żyłkami. Kryształy jubilerskie pochodzą przede wszystkim z Kanady i Tanzanii, używany jest do wyrobu drobnych przedmiotów, waz, wisiorków, naszyjników, jako kamień dekoracyjny np. okładziny stacji metra w Moskwie.

MAGNETYT

MAGNETYT STRUKTURA: romboedryczne TWARDOŚĆ W SKALI MOHSA: 5,5–6,5 WYKORZYSTYWANIE: Jest najbogatszą i najlepszą dla przemysłu rudą żelaza. Odłamki odmiany stalowoszarej po bębnowaniu i oprawieniu bywają używane jako kamień ozdobny.

MAGNETYT WYSTĘPOWANIE: Bogate złoża magnetytu znajdują się w Szwecji (Kiruna, Luossawara), Rosji (Ural), na Ukrainie i w USA. W Polsce minerał ten występuje w Kowarach na Dolnym Śląsku, w Kletnie, okolicach Szklarskiej Poręby, Spotykany jest w bazaltach okolic Złotoryi i na Suwalszczyźnie.

CHALKANTYT

CHALKANTYT Skład chemiczny CuSO4·5H2O (pentahydrat siarczanu miedzi) Twardość w skali Mohsa 2,5 Przełam muszlowy Łupliwość niewyraźna, dwukierunkowa Pokrój kryształu niewielkie, rzadko spotykane, tabliczkowe, słupkowe Układ krystalograficzny trójskośny Gęstość minerału 2,29 g/cm³

CHALKANTYT Występowanie Jest minerałem wtórnym w strefie utleniania kruszców miedzi. Może też tworzyć się jako ewaporat w klimacie suchym i gorącym z wód słonych jezior. Miejsca występowania: Na świecie: Niemcy – Rammelsberg, Goslar, Hiszpania, Wielka Brytania, Słowacja, USA, Chile – największe złoża na świecie powstałe w wyniku ewaporacji. W Polsce: występuje w kopalniach miedzi w rejonie Lubina, Polkowic, Rudnej. Spotykany na Pogórzu Kaczawskim, też w starych kopalniach Gór Świętokrzyskich.

CHALKANTYT Zastosowanie lokalnie stosowany jako surowiec do otrzymywania miedzi (Chile), stosowany jako środek ochrony roślin, ma znaczenie naukowe, ma znaczenie kolekcjonerskie – bardzo często jest sztucznie hodowany, by otrzymać idealnie wykształcone kryształy, stosowany do niszczenia korzeni w rurach kanalizacyjnych.

KORDIERYT

KORDIERYT twardość w skali Mohsa:7 układ krystalograficzny :rombowy gęstość minerału: 2,6–2,66 g/cm3 pokrój : słupkowy barwa: szara, niebieska, żółta, fioletowa

KORDIERYT Wysoko ceniony i bardzo drogi kamień jubilerski. Obecność inkluzji znacznie obniża wartość kamieni. Najpiękniejsze okazy pochodzą z Cejlonu, gdzie spotykane są w żwirach zawierających różne kamienie. Kryształy kordierytu otrzymują zwykle kwadratowy lub ośmiokątny szlif schodkowy, który uwypukla pleochroizm. Obrót o 90 stopni zmienia barwę kamienia na niebieską. Tzw. "kompas wikingów" – dzięki własnościom pleochroicznym był używany przez żeglarzy do ustalania pozycji słońca przy zachmurzonym niebie; kordieryt zastosowany jest również w tzw. "kompasie zmierzchu", stosowanym w lotnictwie, którego istotnym elementem jest filtr polaryzacyjny, przyrząd ten umożliwia określenie położenia Słońca po jego zachodzie, na podstawie zmian polaryzacji błękitu nieba wraz z kierunkiem obserwacji, pozwala znaleźć położenie Słońca z dokładnością do 2,5°, nawet jeśli znajduje się ono 7° poniżej linii widnokręgu.

LABRADORYT

LABRADORYT twardość w skali Mohsa:7 układ krystalograficzny: trójskośny skład chemiczny: zawiera 30–50% albitu naalsi3o8 (glinokrzemian sodu) oraz 50–70% anortytu (glinokrzemian wapnia) barwa: bezbarwna, biała, szara, zielona

LABRADORYT Rozpowszechniony składnik niektórych skał magmowych, głównie labradorytów, a także skał metamorficznych. Miejsca występowania: USA – znajdują się tam dobrze wykształcone kryształy nadające się do obróbki jubilerskiej, Meksyk, Kanada – na Półwyspie Labrador, Australia, Finlandia – główne miejsce pozyskiwania niezwykle pięknych kamieni. Polska – (jako składnik gabra) w Woliborzu i Bożkowie na Dolnym Śląsku /w postaci ziaren charakteryzujących się błękitną migotliwością.