CMENTARZE SOSNOWCA

Moja prezentacja została poświęcona kompleksowi cmentarnemu przy ul Moja prezentacja została poświęcona kompleksowi cmentarnemu przy ul.Smutnej,Gospodarczej oraz Aleji Józefa Mireckego w Sosnowcu, w którego skład wchodzą 4 cmentarze: Rzymskokatolicki Prawosławny Ewangelicki Żydowski

1) Cmentarz Rzymskokatolicki Cmentarz powstał w ostatnich latach XIX wieku (około 1899 r.). Zajmuje powierzchnię 5,5 ha. Administracyjnie podlega Parafii Katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny przy ul. Kościelnej w Sosnowcu. W 1920 r. w centralnej części nekropolii - na mogile trzynastu uczestników pierwszego powstania śląskiego - wybudowano Mauzoleum Braci Ślązaków zwane Pomnikiem Powstańców Górnego Śląska, które zostało uroczyście odsłonięte w dniu 19 grudnia1920 r. A w samej uroczystości udział wzięły tysiące osób, wśród nich ówczesny marszałka Sejmu Wojciecha Trąpczyńskiego. W pierwszych dniach II wojny światowej, w końcu września 1939 r., mauzoleum uległo zniszczeniu. Po wojnie - na jego gruzach - została wzniesiona jednonawowa kaplica pw. Wszystkich Świętych. Nad wejściem zachował się wykuty w kamieniu napis Poległym Bojownikom Śląska. Sama kaplica stała się kościołem erygowanej w 1957 r. nowej parafii. Ale dopiero w 1982 r. ówczesny proboszcz ks. kanonik Stanisław Szopa uzyskał zgodę na budowę nowego kościoła. Rok później - w 1983 - został wmurowany kamień węgielny, który został poświęcony przez papieża Jana Pawła II.15 czerwca 1990 ordynariusz częstochowski biskup Stanisław Nowak poświęcił nową świątynię pw. Józefa Rzemieślnika przy ul. Smutnej 5. Na cmentarzu znajdują się okazałe grobowce rodzinne wykonane przez znane rodziny kamieniarskie. Do najciekawszych należą: grób z piaskowca rodziny Woźniaków oraz rzeźba kobiety wykuta w kamieniu na grobie rodziny Podlaskich. Cmentarz Rzymskokatolicki ma 2 wejścia: Jedno główne od Aleji Józefa Mireckiego i drugie od strony ulicy Gospodarczej.

Jedna z głównych alejek na cmentarzu Rzymskokatolickim

Stary,zabytkowy pomnik na cmentarzu Rzymskokatolickim.

2) Cmentarz Prawosławny Założony został w 1894. Zajmuje powierzchnię 0,9 ha. Związany jest z wybudowaniem cerkwi Świętych Wiery, Nadzieżdy i Ljub'wi w Sosnowcuoraz powołaniem parafii prawosławnej. Charakterystyczne jest ogrodzenie cmentarza wybudowane jako kamienny mur z dębową ażurową bramą. Groby są najczęściej skromne, do najbardziej okazałych należy grobowiec Dymitra Demczuka – psalmisty i dyrygenta chóru cerkiewnego. W 1999 pochowano na tej nekropolii Jana Przemszę–Zielińskiego, popularyzatora dziejów Sosnowca. Cmentarz znajduje się przy ul. Smutnej w Sosnowcu.

Brama wejściowa na cmentarz Prawosławny.

Krzyż prawosławny na cmentarzu.

3) Cmentarz Ewangelicki Cmentarz został założony w 1894 r. (tę właśnie datę potwierdzają oryginalne dokumenty przechowywane w archiwum parafii ewangelickiej - spisany po rosyjsku protokół na temat przekazania, sprzedaży gruntów pod cmentarz ewangelicki oraz sprawozdanie z posiadanego majątku sporządzone dla konsystorza przez ks. Eugeniusza Ernesta Uthke). Nad cmentarzem góruje mauzoleum Dietlów, położone w centralnej części cmentarza. Cmentarz podzielony jest na 7 sektorów. Znajdują się tutaj między innymi grobowce rodzinne sosnowieckich przemysłowców.Cmentarz jest nekropolią wielu sosnowiczan. Spoczywają tu m.in.: Heinrich Dietel (1839-1911) – sosnowiecki przemysłowiec, filantrop i społecznik, Klara Dietel (1857-1930) – żona Heinricha Dietla, Paul Lamprecht (1844–1907) – sosnowiecki przemysłowiec, Paweł Aleksander Lamprecht (1882-1964) – sosnowiecki przemysłowiec, Ludwig Mauve (1840-1915) – inżynier górnictwa, dyrektor dóbr należących do spadkobierców hrabiego Jana Renarda w Sosnowcu, Konrad Gamper (1846-1899) – wybudował w sosnowieckim Konstantynowie wytwórnię kotłów parowych, Jan Meyerhold (1860-1929) – sosnowiecki przemysłowiec, ks. Jerzy Tytz (1888-1944) – duchowny luterański Waldemar Zillinger (1888-1957) – polski fizyk, nauczyciel, długoletni dyrektor Liceum im. Stanisława Staszica w Sosnowcu.

c.d Ciekawostki Aktualnie najstarszym grobem ewangelickim jest znajdujący się po lewej stronie od wejścia (sektor I) grób Anny Elsner z Bughwaldów zmarłej w 1899 r. Pozostałe stare groby ewangelickie to grób Teodora Bartnika z 1906 r., Gustawa Modla z 1907 r., Emilii Sorofki z Schubertów i Włodzimierza Jensza z 1908 r. Wszystkie te groby znajdują się we wstępnej części cmentarza, po lewej stronie od wejścia w sektorze I. Na przełomie lat 1944/1945 w wyniku eksplozji (nie spowodowanej bezpośrednimi działaniami wojennymi) zginęło ok. 20 żołnierzy Wehrmachtu. Pochowano ich na cmentarzu wzdłuż muru po prawej stronie od wejścia. Wszystkie groby oznaczone zostały drewnianymi krzyżami i tabliczkami z nazwiskami żołnierzy i stopniami. Taki stan rzeczy trwał jeszcze kilka lat po wojnie, ale w roku 1948 lub 1949 władze nakazały usunąć krzyże i wyrównać ziemie z żołnierskich grobów (aktualnie toczy się proces w sprawie ekshumacji zwłok na cmentarz wojskowy)

Cmentarz Ewangelicki Mauzoleum Rodziny Dietlów Tabliczka informacyjna przy bramie cmentarza

4) Cmentarz Żydowski Cmentarz żydowski w Sosnowcu Rudnej zwany też Nowym cmentarzem żydowskim w Sosnowcu - cmentarz wchodzący w skład Cmentarza Wielowyznaniowego w Sosnowcu. Kirkut założony w 1894 r., należący do większego wielowyznaniowego kompleksu cmentarnego. Cmentarz znajduje się przy ul. Gospodarczej 1. Ma powierzchnię 1 ha. Jest otoczony murowanym ogrodzeniem. Został zniszczony podczas II wojny światowej. Zachowało się około 300 nagrobków. Na cmentarzu znajduje się pomnik upamiętniający pomordowanych Żydów. Opiekunem i właścicielem jest Żydowska Gmina Wyznaniowa w Katowicach.

Nagrobki na cmentarzu w Sosnowcu-Rudnej.

KONIEC

Prezentację wykonała aleksandra kubala z klasy 2b