Fundusz Rezerwy Demograficznej Warszawa, styczeń 2012 r.

Cel powstania Funduszu Rezerwy Demograficznej Celem powołania Funduszu Rezerwy Demograficznej jest gromadzenie środków finansowych, które mogą zostać wykorzystane na uzupełnienie niedoborów funduszu emerytalnego, wynikających z przyczyn demograficznych. Fundusz ma za zadanie osiągnąć ten cel poprzez gromadzenie środków pochodzących głównie z odpisu części składki na ubezpieczenie emerytalne i prywatyzacji mienia Skarbu Państwa oraz korzystne ich lokowanie przy zachowaniu maksymalnego bezpieczeństwa i rentowności lokowanych środków.

Demografia a Fundusz Rezerwy Demograficznej 772 683 515 437 372 261 Współczynnik obciążenia demograficznego - liczba osób w wieku poprodukcyjnym przypadająca na tysiąc osób w wieku produkcyjnym. Źródło: www.zus.pl

Podstawy prawne funkcjonowania Funduszu Rezerwy Demograficznej Funkcjonowanie Funduszu Rezerwy Demograficznej regulują: Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Statut nadany przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej, - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie lokowania środków Funduszu Rezerwy Demograficznej.

Nadzór nad działalnością Funduszu Rezerwy Demograficznej Parlament – uchwala Ustawy określające zasady funkcjonowania FRD. Przyjmuje sprawozdanie z wykonania planu finansowego Funduszu, informowany jest o bieżącej działalności FRD. Minister Pracy i Polityki Społecznej – wydaje Rozporządzenie określające min. dopuszczalne proporcje udziału poszczególnych lokat ze środków FRD, sposób lokowania środków przekazywanych z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa. Zarząd ZUS – przyjmuje sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z działalności FRD oraz sprawozdanie z wykonania planu finansowego FRD. Ponadto przyjmuje raport z zarządzania środkami FRD. Audytor zewnętrzny – bada sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności FRD. Raport z przeprowadzonego badania przekazywany jest Radzie Nadzorczej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Nadzór nad działalnością Funduszu Rezerwy Demograficznej (cd.) Audyt wewnętrzny – bada zgodność podejmowanych inwestycji z polityką inwestycyjną FRD i rekomendacjami Komitetu Inwestycyjnego. Raport z przeprowadzonego badania przekazywany jest Prezesowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Rada Nadzorcza ZUS – przyjmuje opinię audytora zewnętrznego do sprawozdania finansowego Funduszu oraz opiniuje sprawozdanie z wykonania planu finansowego FRD. Najwyższa Izba Kontroli – bada działalność Funduszu. Protokół z przeprowadzonej kontroli oraz wystąpienie pokontrolne przekazywane są Prezesowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Informacja pokontrolna przekazywana jest m.in. do: Kancelarii Prezydenta, Kancelarii Premiera, Sejmu, Senatu, Ministra Pracy i Polityki Społecznej, Ministra Finansów.

Zarządzanie środkami Funduszu Rezerwy Demograficznej

Zarządzanie środkami Funduszu Rezerwy Demograficznej (cd.) Zarząd ZUS – zatwierdza procedurę lokowania środków FRD oraz przyjmuje politykę inwestycyjną Funduszu określającą limity inwestycyjne i sposób zarządzania środkami. Komitet Inwestycyjny (Komitet ds. aktywów finansowych) – organ powołany wewnątrz ZUS; Przewodniczącym Komitetu jest Prezes ZUS. W skład Komitetu wchodzą m.in. Członek Zarządu ZUS nadzorujący Pion Finansów i Realizacji Dochodów, Dyrektor oraz Wicedyrektorzy Departamentu Finansów Funduszy, Główny Księgowy Funduszy, Aktuariusz Zakładu. Komitet Inwestycyjny wydaje rekomendacje określające bieżące kierunki lokowania środków Funduszu, wyznacza optymalną strukturę portfela FRD oraz ustala wskaźniki będące miarami ryzyk rynkowych oraz dopuszczalne poziomy tych wskaźników. Bieżące zarządzanie FRD (Dyrektor Departamentu Finansów Funduszy) – na podstawie rekomendacji Komitetu Inwestycyjnego podejmuje szczegółowe decyzje inwestycyjne.

Przychody Funduszu Rezerwy Demograficznej Podstawowym źródłem zasilania Funduszu Rezerwy Demograficznej są: środki stanowiące część składki na ubezpieczenie emerytalne, środki pochodzące z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa. Innymi wskazanymi przez ustawę źródłami przychodów FRD mogą być: - środki pozostające w dniu 31 grudnia każdego roku na rachunku funduszu emerytalnego wyodrębnionego w FUS pomniejszone o kwotę niezbędną na zapewnienie wypłat świadczeń przypadających na pierwszy miesiąc kolejnego roku, - przychody od środków Funduszu ulokowanych w odpowiednich aktywach na ściśle określonych zasadach oraz odsetki uzyskane z lokat na rachunkach prowadzonych przez Zakład nie stanowiących przychodów FUS i Zakładu.

Przychody Funduszu Rezerwy Demograficznej (cd.) Przychody Funduszu Rezerwy Demograficznej z tytułu składki oraz prywatyzacji w latach: 2002 – 2011 r. Dane w mln PLN

Skumulowana struktura przychodów FRD w latach: 2002 – 2011 r.

Przychody FRD z odpisu części składki na ubezp. emeryt. Dynamika stopy składki i przychodów z odpisu części składki na FRD w stosunku do roku 2002

Lokowanie środków Funduszu Rezerwy Demograficznej Środki Funduszu mogą być lokowane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej, wyłącznie w: bony, obligacje i inne papiery wartościowe Skarbu Państwa, papiery wartościowe emitowane przez gminy, związki gmin i miasto stołeczne Warszawa, dłużne papiery wartościowe gwarantowane przez Skarb Państwa, akcje zdematerializowane oraz obligacje zdematerializowane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, obligacje emitowane przez spółki publiczne, w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, depozyty bankowe i bankowe papiery wartościowe.

Zarządzanie częścią dłużną portfela FRD Środki Funduszu Rezerwy Demograficznej w części dłużnej posiadanego portfela zarządzane są aktywnie, w sposób odzwierciedlający bieżące oczekiwania wysokości bazowych stóp procentowych. Podstawowym kryterium oceny polityki inwestycyjnej w odniesieniu do części środków FRD lokowanej w dłużnych papierach wartościowych jest utrzymanie realnej wartości środków FRD. Wypracowana stopa zwrotu z części dłużnej posiadanego portfela powinna być wyższa od wskaźnika inflacji w danym okresie.

Zarządzanie częścią dłużną portfela FRD (cd.) Stopa inflacji CPI (gru/gru) oraz zmiana jednostki dłużnej części portfela FRD w latach: 2003 – 2011 r. * dane w skali roku, wskaźnik inflacji CPI r/r grudzień 2011 - prognoza

Zarządzanie częścią akcyjną portfela FRD Środki Funduszu Rezerwy Demograficznej w części dotyczącej akcji zarządzane są wg strategii inwestowania pasywnego. Cel przyjętej strategii - zmiany jednostki portfela dla części akcyjnej mają odzwierciedlać zmiany obliczanego na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie indeksu WIG. Sposób realizacji celu - portfel akcji kształtowany jest w taki sposób, aby wagi poszczególnych spółek w portfelu odzwierciedlały wagi jakie spółki te mają w indeksie WIG. Dodatkowe założenia - do zakupu zakwalifikowane zostają jedynie akcje spółek o wysokiej płynności. Zalety przyjętej strategii: minimalizacja ryzyka niesystematycznego, neutralny wpływ na rynek.

Zarządzanie częścią akcyjną portfela FRD (cd.) Indeks akcji FRD na tle indeksów WIG i WIG20 w latach 2005 – 2011 r. dane miesięczne

Zarządzanie portfelem akcji FRD Mierniki zbieżności zmian wartości aktywów ze zmianami indeksu WIG

Struktura aktywów FRD na koniec 2010 – 2011 r.

Struktura aktywów funduszy rezerwowych w 2009 roku źródło: www.oecd.org

Porównanie stóp zwrotu FRD i OFE w latach 2007 – 2011 r. źródło: www.knf.gov.pl

Porównanie stóp zwrotu FRD i OFE w latach 2009 – 2011 r. źródło: www.knf.gov.pl

Porównanie stóp zwrotu FRD i OFE za 2011 r. źródło: www.knf.gov.pl

Średnie stopy zwrotu funduszy rezerwowych w latach 2004 - 2009 źródło: www.oecd.org

Udział akcji w portfelach FRD i OFE w latach 2007- IX 2011 r. 13,55% źródło: www.knf.gov.pl

Uruchomienie części środków FRD Środki jakimi zarządza Fundusz Rezerwy Demograficznej mogą być wykorzystane wyłącznie na uzupełnienie niedoboru funduszu emerytalnego wynikającego z przyczyn demograficznych. Dynamicznie przebiegający proces starzenia się społeczeństwa polskiego przejawiający się wzrastającym udziałem ludności w wieku poprodukcyjnym (60+/65+) w populacji ogółem powoduje, iż pierwsze wykorzystanie środków Funduszu nastąpiło w 2010 r. Uruchomiono środki w kwocie 7,5 mld zł. Również w kolejnym roku część środków zgromadzonych w Funduszu Rezerwy Demograficznej została przekazana do funduszu emerytalnego. W 2011 roku była to kwota 4,0 mld zł. W roku bieżącym planowane jest przekazanie do funduszu emerytalnego kwoty 2,89 mld zł. Planowany stan Funduszu Rezerwy Demograficznej na koniec 2012 roku wynosi 16,8 mld zł.

Pokrycie wydatków fund. emeryt. środkami FRD w latach 2002 - 2011

Stan Funduszu Rezerwy Demograficznej na koniec roku źródło: Plan finansowy FRD na 2012 r., lata 2012 - 2015 dane szacunkowe

Stan funduszy rezerwowych na koniec 2009 roku źródło: www.oecd.org

Strona internetowa: www.zus.pl