ŚPIEW

Śpiew - czynność polegająca na wytwarzaniu dźwięków o charakterze muzycznym przy pomocy głosu. Każda osoba potrafiąca mówić potrafi też śpiewać, ponieważ śpiew pod wieloma względami jest jedynie formą przedłużonej mowy.

Rodzaje śpiewu Wyróżnia się śpiew utworów muzycznych z tekstem - śpiew sylabiczny, melizmatyczny - oraz pozbawiony cech mowy - wokaliza. Natomiast śpiew z zamkniętymi ustami to mormorando. Śpiew może być nieformalny i wykonywany dla przyjemności, jak na przykład - śpiewanie pod prysznicem lub przy goleniu; a także formalny, taki jak profesjonalny śpiew na przedstawieniu, koncercie, bądź w studio nagraniowym. Śpiewanie na wysokim amatorskim bądź profesjonalnym poziomie wymaga dużej ilości regularnych ćwiczeń lub/i nauczyciela. Wysokiej klasy śpiewacy posiadają instruktora śpiewu oraz trenują przez cały czas trwania ich kariery. Śpiew może być wykonywany w grupie, takiej jak chór, przy akompaniamencie instrumentów muzycznych, pełnej orkiestry lub zespołu. Śpiewanie bez akompaniamentu muzycznego nazywamy śpiewem a cappella.

Klasyfikacja głosów Śpiewaków klasycznych i operowych klasyfikuje się na podstawie cech takich jak tonacja, barwa i siła głosu oraz dzieli na określone rodzaje głosów. Śpiewaka w chórze klasyfikuje się na podstawie skali głosu Na najwyższym profesjonalnym poziomie niezbędne jest by śpiewak stale ćwiczył, gdyż w przeciwnym wypadku skala jego głosu może ulec znacznemu zmniejszeniu. Z uwagi na fakt, iż śpiew jest bardzo naturalną czynnością, taki typ ciągłych ćwiczeń poza obszarem muzyki klasycznej zwykle nie jest konieczny dla pół-profesjonalnych wokalistów.

Rejestry głosu Wyróżniamy kilka rejestrów głosu, w tym główne: rejestr piersiowy, rejestr głowowy i rejestr gwizdkowy. Śpiew na niedomkniętych strunach głosowych to falset. Głos źle ustawiony, produkujący dźwięki o błędnej częstotliwości (wysokości) jest głosem fałszywym.

Techniki śpiewu

Istnieje wiele rozmaitych metod śpiewu. Najważniejsze to: 1) Bel canto, także belcanto, wł. ‘piękny śpiew’ – termin muzyczny używany w dwóch znaczeniach: dla określenia włoskiej techniki śpiewu, stylu we włoskiej muzyce wokalnej. Istotą stylu bel canto jest przywiązywanie największego znaczenia w utworach śpiewanych do piękna głosu i wirtuozerii. Technika bel canto skupia się na opanowaniu oddechu i właściwym postawieniu głosu. Styl bel canto powstał w I połowie XVII w. Jego głównymi przedstawicielami byli Luigi Rossi i Francesco Cavalli. Był skierowany przeciwko Cameracie florenckiej, nawiązującej do greckich wzorców prymatu słowa nad melodią. Rozwój bel canto nastąpił w XVIII w. Późniejszymi jego kontynuatorami byli mistrzowie XIX-wiecznej opery włoskiej: Gioacchino Rossini, Gaetano Donizetti i Vincenzo Bellini. Styl bel canto wypracował duże zróżnicowanie między arią, recytatywem i arioso, dzięki czemu możliwe stało się podkreślenie charakteru lirycznego, narracyjnego czy dramatycznego utworu lub wątku.

Speech Level Singing (SLS) – amerykańska metoda śpiewu opracowana przez Setha Riggsa. Jest rozwinięciem włoskiej metody śpiewu Bel canto. W przeciwieństwie do pierwowzoru, ważniejsze od kontroli oddechu jest domknięcie strun głosowych. W Polsce jest dziewięciu certyfikowanych instruktorów tej metody. Pierwszą instruktorką i przedstawicielką tej metody na Polskę jest Sonia Lachowolska. W Warszawie działa autoryzowane Polskie Centrum SLS zajmujące się teorią i praktyką metody Speech Level Singing.

Generowanie głosu u ludzi Głos ludzki powstaje przy współudziale szeregu narządów anatomicznych: krtań z umieszczonymi w niej strunami głosowymi oskrzela, tchawica i płuca wraz z mięśniami brzucha, mięśniami dna miednicy i przeponą jama gardłowa i jama nosowa wspólnie zwane nasadą język, zęby, wargi, podniebienie Wbrew powszechnemu przekonaniu strumień powietrza nie jest wypychany przez przeponę podczas śpiewania. Powietrze jest wdychane przy pomocy przepony i wydychane przy pomocy mięśni brzucha i mięśni dna miednicy, jak przy normalnym oddychaniu. Ruchy przepony są niezależne od woli człowieka. Przepona oddziela klatkę piersiową od jamy brzusznej, a jej ruchy możliwe są dzięki mięśniom brzucha, mięśniom międzyżebrowym i mięśniom grzbietu. Wysokość dźwięku jest kontrolowana przez struny głosowe.

Ćwiczenia z emisji głosu Najlepiej i najskuteczniej wykonuje się je w pozycji stojącej. Stajemy w lekkim rozkroku, ciało rozluźnione, ręce wzdłuż ciała, plecy proste, głowa i szyja w linii prostej z kręgosłupem. Przy oddychaniu (wdechu) kontrolujemy, aby ramiona nie unosiły się w górę. Przy wydechu unikamy wszelkich ruchów szyi i głowy. A) Naśladujemy zdyszanego pieska (wdech i wydech bardzo szybki) - na sylabach: cha - cha... B) Wciągamy powietrze nosem wyobrażając, że wąchamy bukiet bardzo pachnących kwiatów, zatrzymujemy na chwilę, wypuszczamy powietrze ustami swobodnie. C) Dłonie kładziemy: jedna na brzuchu, druga na boku w pasie (dolna okolica żeber). Wciągamy powietrze ustami - całkowity pełny wdech. Powietrze zatrzymujemy, ale tylko na chwilę. Wypuszczamy bardzo wolno, dmuchając jak najdłużej. Podczas wdechu należy unikać sytuacji, kiedy się "usztywniamy" (nie nabierajmy skrajnie dużo powietrza, powoduje to zbyt duże napięcie), cały czas jesteśmy rozluźnieni, a dłońmi kontrolujemy nasze ciało. D) Całkowity, pełny wdech ustami, przez chwilę zatrzymujemy powietrze. Wydmuchujemy je z dużą energią, wyobrażając, że mamy zdmuchnąć wszystkie świeczki z tortu. Dłońmi ułożonymi jak w ćw. 3 kontrolujemy, jak zachowuje się nasze ciało, zwłaszcza podczas wydechu. E) Nabieramy i wypuszczamy powietrze z otwartymi ustami tak, jakbyśmy bardzo mocno wzdychali. F) Kładziemy się na plecach, na brzuch kładziemy książkę, jedna ręka wzdłuż ciała, druga na książce (nie uciskać). Wciągamy powietrze spokojnie ustami i nosem i wypuszczamy energicznie krótkimi "porcjami" (wielokrotnie) na spółgłosce ,uderzają powietrzem. Książka na brzuchu powinna za każdym razem podskakiwać

Chciałabym, aby te ćwiczenia pozwoliły Państwu odszukać w odczuciach wewnętrznych pełny oddech żebrowo - przeponowy. Pozwoli on na wykorzystywanie jak największej powierzchni płuc. Ma to ogromne znaczenie podczas pięknej mowy i śpiewu. Poza tym głębokie wdechy i spokojne wydechy rozluźniają napięcie mięśniowe narządów głosu i ciała podczas sytuacji stresowych, pomagają podczas tremy, np. w czasie publicznych wystąpień. Abyśmy mogli pięknie mówić - czystym i donośnie brzmiącym głosem, przy jak najmniejszym zużyciu powietrza znajdującego się w płucach, proponuję wykonywanie poniżej zamieszczonych ćwiczeń na legato. Jest to sposób artykulacji dźwięków, który polega na tym, że wykonujemy je, łącząc płynnie ze sobą.

Ćwiczenia na legato A) Naśladujemy syrenę na sylabie wi, rozpoczynamy dźwiękiem od niskiego rejestru (ale wygodnego dla naszego głosu - nie za nisko) i jedziemy do góry, później analogicznie z góry na dół - nie przerywając, na jednym oddechu. Ćwiczenie jednocześnie uczy gospodarowania oddechem i wydłuża czas wydechu. B) Na jednym dźwięku o wygodnej dla nas wysokości wymawiamy sylaby legato, łącząc je i mówiąc na jednym oddechu: I. mi - je - mi - jo - mi - je - mi - jo... II. hi - jo - hi - ju - hi - jo - hi - ju... III. wi - ja - wi - jo - wi - ja - wi - jo... C) Składamy dłonie okrągło przy ustach tak, jak byśmy chcieli krzyknąć w lesie i usłyszeć echo, głośno krzyczymy, rozpoczynając wyższym dźwiękiem, samogłoskami: Ćwiczenie, oprócz techniki legato, uczy jak bezpiecznie krzyczeć lub bardzo głośno mówić (na impuls oddechowy). Pamiętajmy o łączeniu dźwięków.

A) Na dwóch sąsiednich dźwiękach (niższym i wyższym) robimy syrenę (alarm samochodowy) na sylabach: I. Na dźwiękach rozpoczynających piosenkę - toast Sto lat (sol - mi) wymawiamy melodyjnie sylaby łącząc je (legato) i mówiąc na jednym oddechu: 1. hi - ja - wi - ja - mi - ja... 2. hi - jo - wi - jo - mi - jo... 3. hi - ju - wi - ju - mi - ju... 4. hi - je - wi - je - mi - je... Wszystkie ćwiczenia wykonujemy po uprzednim prawidłowo wykonanym wdechu (pełnym, nie za dużym, ramiona nie unoszą się do góry). Jeżeli faza wydechu wydaje nam się za krótka, wówczas poćwiczmy nabieranie powietrza nosem (tak jak byśmy wąchali kwiaty). Ponieważ na samogłosce "i" jest bardzo dobre zwarcie strun głosowych, więc większość ćwiczeń oparłam o sylaby, w których występuje ta głoska.

Dziękuję za obejrzenie prezentacji Monika Marciniak