Mariola Szyda Biblioteka Główna Politechniki Częstochowskiej
D EFINICJE I CELE Open Access (otwarty dostęp), to wolny, powszechny, trwały i natychmiastowy dostęp dla każdego do cyfrowych form zapisu danych i treści naukowych oraz edukacyjnych. CELE: upowszechnienie i zapewnienie dostępu do rezultatów badań i innowacji, zagwarantowanie swobody twórczej, próba przeciwstawienia się wykluczającym prawom własności tworząc alternatywny obszar wymiany.
DROGI PUBLIKOWANIA Droga złota – artykuły publikowane są w recenzowanym czasopiśmie. Droga zielona – tekst artykułu umieszczany jest w otwartym repozytorium. Droga szara – dotyczy tekstów, które nie są rozpowszechniane tradycyjnymi kanałami (wydawcy, księgarnie). Może obejmować np. prace dyplomowe i magisterskie czy rozprawy doktorskie.
KOSZTY Pobieranie opłat od autorów za publikowane teksty. Finansowanie przez organizacje finansujące badania naukowe. Dochody z reklam. Programy narodowe finansujące publikowanie prac naukowych - jak np. Narodowy Program Publikacji Naukowych Springer Open Choice /Open Access w Polsce – w całości finansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
KORZYŚCI Promocji badań własnych, budowanie prestiżu uczonego. Zwiększenie widoczności i poczytności prac może spowodować zwiększenie cytowalności publikacji. Nawiązywanie nowych kontaktów naukowych i rozpoczynanie współpracy tam, gdzie zainteresowania są najbardziej zbieżne. Wysoka jakość publikacji zapewniona przez recenzowanie. Szybki przepływ informacji. Łatwiejsze wyszukiwanie informacji.
REGULACJE PRAWNE Zalecenie Ministra Zdrowia z dnia 10 lutego 2010 r. w sprawie publikacji informacji w zakresie badań klinicznych. Prace nad ustawą o dostępności materiałów naukowych w sieci.
OBAWY I NADZIEJE Założenia nie wspominają nic o możliwości zapewnienia skutecznej ochrony praw własności intelektualnej. Kiedy wyniki powinny być opublikowane? Niechęć polskich naukowców przed publikacją poprzez open acces wynikająca z braku korzyści w ocenie pracownika naukowego. Ograniczenie kontroli nad wiedzą know how opublikowaną poprzez open acces. Dobrze stworzona ustawa może być motorem rozwoju polskiej myśli technicznej.
Dziękuję za uwagę