PREZENTACJA MULTIMEDIALNA JAKIE PLANETY SĄ WIDOCZNE GOŁYM OKIEM Z ZIEMI? CZY DUŻE GWIAZDY WIDZIMY JAKO WIĘKSZE ?

1.PLANETY 2.ROZMIAR GWIAZD, A ICH ŚWIETLNOŚĆ 3.GROMADY GWIAZD SPIS TREŚCI: 1.PLANETY 2.ROZMIAR GWIAZD, A ICH ŚWIETLNOŚĆ 3.GROMADY GWIAZD

MERKURY Pierwsza planeta Układu Słonecznego. Nie posiada księżyców. Jest on stosunkowo niewielki, gdyż jego promień wynosi zaledwie 2439km, a co za tym idzie masa jego stanowi zaledwie 5,6% masy Ziemi. Merkury krąży w odległości 57,91mln kilometrów od Słońca. Obieg wokół Słońca po orbicie zajmuje mu ok.88 dni. Natomiast obrót wokół własnej osi zajmuje mu 58,7 dnia (merkuriańska doba). Wynika więc z tego, że doba na Merkurym trwa aż 2/3 roku.Wynikiem tak wolnej rotacji Merkurego jest to, że każde miejsce na tej planecie jest nieprzerwanie, przez trzy miesiące oświetlone światłem słonecznym, co doprowadza do osiągnięcia temperatury nawet 430°C na oświetlonej części planety. W tym samym czasie natomiast na nieoświetlonej części planety temperatura spada nawet do -170°C. Merkury jest praktycznie pozbawiony atmosfery, czego powodem jest jego mała masa i słaba siła przyciągania, która nie jest w stanie zatrzymać gazu. Występuje tu jednak śladowa atmosfera, która jest bardzo silnie rozrzedzona. Jest ona złożona głównie z helu, śladowych ilości tlenu, argonu, azotu i ksenonu.

WENUS Druga planeta Układu Słonecznego, nazywana także: Hesperos, Jutrzenka, Gwiazda Poranna, Gwiazda Wieczorna. Nie posiada naturalnych satelitów, jest skalnym globem osnutym gęstymi chmurami, które odbijają większość światła słonecznego, w wyniku czego Wenus jest najjaśniejszym po Słońcu i Księżycu ciałem niebieskim na niebie. Żółtawy kolor chmur atmosfery pochodzi od kwasu siarkowego. Średnica Wenus wynosi 12 103.7 km, a powierzchni satanowi 0,902 masy Ziemi.Rok gwiazdowy trwa 224.700 96 dni. Wenus znajduje się 108208926 km od Słońca. Minimalna temperatura panująca na powierzchni wynosi 501°C, a maksymalna 1046°C.

ZIEMIA Trzecia planeta (licząc od Słońca) Układu Słonecznego. Wokół Ziemi krąży jeden naturalny satelita - Księżyc, dwa księżyce pyłowe i znaczna liczba sztucznych satelitów. Ziemia jest jedynym znanym miejscem występowania życia. Uformowała się około 4,5 miliarda lat temu. Powierzchnia lądowa wynosi 148.94 milionów km kwadratowych (29.2% powierzchni całkowitej), a powierzchnia wodna: 361.132 milionów km kwadratowych (70.8% powierzchni całkowitej). Ziemia znajduje się od Słońca w odległości 149 597 887 km. Rok gwiazdowy trwa 365 dni. Atmosfera planeta składa się z azotu (77%), tlenu (21%), argonu (1%) i ilości śladowych dwutlenku węga i pary wodnej.

MARS Czwarta według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego. Nazwa planety pochodzi od imienia rzymskiego boga wojny - Marsa. Zawdzięcza ją swej barwie, która przy obserwacji wydaje się być rdzawo-czerwona i kojarzyła się starożytnym z pożogą wojenną. Postrzegany odcień wynika stąd, że powierzchnia planety jest pokryta tlenkami żelaza. Mars posiada dwa niewielkie księżyce o nieregularnych kształtach - Phobosa i Deimosa - prawdopodobnie są to dwie asteroidy przechwycone przez pole grawitacyjne planety. Mars jest jedną z pięciu planet widocznych gołym okiem. W opozycji osiąga jasność do -2,7 wielkości gwiazdowej i średnicę kątową do 25". Jest planetą o połowę mniejszą od Ziemi, zaś jego powierzchnia i masa stanowią odpowiednio tylko 1/5 i 1/10 ziemskiej. Doba na Marsie trwa niewiele więcej niż ziemska - liczy 24 godziny, 36 minut i 35 sekund. Natomiast rok marsjański jest prawie dwa razy dłuższy od ziemskiego - ma 687 dni.temperatura powierzchni Marsa ulega dużym wahaniom - w dzień sięga niemal 30°C, natomiast w nocy spada do -90°C (na biegunach nawet do -130°C).

JOWISZ Jest piątą w kolejności oddalenia od Słońca i największą planetą Układu Słonecznego. Posiada wiele księżyców (co najmniej 63) oraz pierścienie. Jowisz wraz z Saturnem, Uranem i Neptunem to planety gazowe, czasem nazywane również planetami jowiszowymi. Jest on jedną z pięciu planet widocznych gołym okiem i jednocześnie czwartym pod względem jasności obiektem na niebie (po Słońcu, Księżycu i Wenus). Masa Jowisza jest 2,5 raza większa od całkowitej masy wszystkich pozostałych planet. Jowisz jest najszybciej obracającą się planetą w Układzie Słonecznym, co powoduje duże spłaszczenie planety. Rok gwiazdowy trwa 11.8565 lat.Najważniejsze księżyce: Metis, Adrastea, Amaltea, Thebe, Io, Europa, Ganimedes, Callisto, Leda, Himalia, Lysithea, Elara, Ananke, Carme, Pasiphae, Sinope.

SATURN Jest szóstą planetą Układu Słonecznego, posiada wiele księżyców, oraz największe ze wszystkich planet pierścienie. Saturn jest planetą gazową o najmniejszą gęstość ze wszystkich planet zewnętrznych. Saturn jest oddalony 1426725413 km od Słońca. Jego rok gwiazdowy trwa 29.47 lat. Jego masa stanowi 95.162 masy Ziemi, a okres obrotu wokół własnej osi to 10 h 39 m 22.4 s. 

URAN Siódma planeta Układu Słonecznego. Jego jasność leży na granicy widzialności gołym okiem (maksymalnie 6 mag). Na dzień dzisiejszy znamy 27 księżyców Urana. Księżyce tej planety krążą po wyjątkowo okrągłych i regularnych orbitach. Ciekawostką jest to, że kąt nachylenia osi Urana wynosi prawie 90° co oznacza, że planeta sprawia wrażenie jakby się "toczyła" po swojej orbicie. Uran posiada bardzo cienkie i słabo widoczne pierścienie, których bezpośrednio nie da się zobaczyć z Ziemi. Uran jest oddalony od Słońca o 2 870 972 220 km. Rok gwiazdowy trwa 84.07 lat.

NEPTUN Ósma planeta Układu Słonecznego. Posiada 13 odkrytych księżyców, spośród których największy jest Tryton. Posiada również 4 pierścienie. Neptun został odkryty 23 września 1846r. średnia odległośc od Słońca wynosi 4,498,252,900 km. Powierzchni satanowi 14.937 powierzchni Ziemi, a masa 17.147 masy Ziemi.

PLUTON Odkryty 18 lutego 1930 r. przez amerykańskiego astronoma Clyde'a Tombaugh'a obiekt, zwany dziś jedynie ze względów historycznych planetą Układu Słonecznego. Pluton ma jeden księżyc - Charon. Tworzą razem układ podwójnie synchroniczny, tzn. nie tylko Charon do Plutona, ale i Pluton do Charona zwraca się zawsze tą samą stroną. Obiegają ruchem wstecznym środek masy układu znajdujący się ponad powierzchnią Plutona. Powierzchnia Plutona pokryta jest metanowym lodem. Pluton należy do szerszej grupy obiektów transneptunowych zwanych Plutonkami. Z astronomicznego punku widzenia Pluton nie jest planetą.

ROZMIAR GWIAZD, A ŚWIETLNOŚĆ Gwiazdy mają różne kolory. Gwiazdy gorące świecą światłem biało-niebieskim. Są to gwiazdy młode. Inne świecą światłem czerwonym. Gwiazdy czerwone są chłodniejsze od niebieskich zwykle starsze od nich. Gwiazdy żółte i pomarańczowe są gwiazdami w „średnim wieku”. Kolor gwiazdy zależy od jej temperatury, wielkości i od tego, jak szybko powstaje w niej energia.  Szybkość, z jaką gwiazda wysyła energię, nazywamy mocą promieniowania. Gwiazdy mają różne rozmiary i zawierają różne ilości gazu. Im bardziej masywna jest gwiazda, tym większa jest jej moc promieniowania. Obserwując gwiazdy widzimy, że każda z nich ma inną jasność. Obserwowaną jasność gwiazdy nazywamy jej wielkością gwiazdową. Zależy ona od mocy promieniowania gwiazd, ale też od odległości gwiazdy od nas. Ponieważ gwiazdy znajdują się w różnych odległościach od Ziemi, trudno jest porównać ich rzeczywistą jasność.  Uczeni obliczyli, jaka byłaby jasność każdej gwiazdy, gdyby wszystkie znajdowały się w tej samej odległości od nas. Tak obliczoną jasność nazwano jasnością absolutną albo absolutną wielkością gwiazdową. Oczywiście, jasność absolutna gwiazd bardzo odległych jest większa niż ich jasność obserwowana.

GROMADY GWIAZD Wydaje się, że większość gwiazd rodzi się raczej w grupach niż pojedynczo, dlatego nie ma nic zadziwiającego w powszechności występowania gromad gwiazdowych. Obserwacje gromad gwiazdowych dostarczają wielu ciekawych informacji, gdyż gwiazdy leżące w jednej gromadzie są z grubsza tak samo od nas odległe oraz mają ten sam wiek, czyli różnice ich jasności są różnicami rzeczywistymi. Ponadto - jakiekolwiek przeszły koleje losu - rozpoczęły życie jednocześnie. Oznacza to, że gromady gwiazd pozwalają bezpośrednio śledzić różnice w przebiegu ewolucji gwiazd o różnych masach.  Gromady gwiazd tak ważne z naukowego punktu widzenia należą do najpiękniejszych obiektów na niebie. Są chętnie obserwowane przez miłośników astronomii i wspaniale wychodzą nawet na amatorskich fotografiach.  Rozróżnia się dwa typy gromad gwiazdowych: gromady kuliste i gromady otwarte. Nadane im nazwy odpowiadają ich wyglądowi na niebie. W gromadach otwartych łatwo można zobaczyć pojedyncze gwiazdy znajdujące się w gromadzie, natomiast gromady kuliste są tak gęsto upakowanym w kulę zgrupowaniem gwiazd, że trudno w ich centralnych obszarach rozróżnić pojedyncze obiekty.

WYKONAŁ: MICHAŁ PAWLAK