Prof. dr hab. Julian Auleytner POLITYKA SPOŁECZNA W NAUKOWEJ MYŚLI O PRZYSZŁOŚCI Prof. dr hab. Julian Auleytner Gdańsk, 25 października 2013 r.

Trzy opracowania Guenter Pauli – The Blue Economy, 10 Years, 100 Innovations, 100 Million Jobs, 2010. Jorgen Randers – A Global Forecast for the Next Forty Years, 2052. A Report to the Club of Rome Commemorating the 40th Anniversary of the Limits to Growth, USA 2012. Zbigniew Brzeziński – Strategic Vision: America and the Crisis of Global Power, USA 2012. Jan Paweł II i Franciszek – opcja na rzecz ubogich. CEL: Poszukiwania spójności globalnej.

Pożytki z prognozy – wiele ważnych motywacji Umożliwi każdemu indywidualną odpowiedź, czy istnieją przyczyny by się martwić o przyszłość. Zaspokoi ciekawość. Pozwoli niektórym inwestować z zyskiem w przyszłość. Wyjaśni niektórym jakie działanie pozwoli dać lepszy efekt w nowej polityce, prawodawstwie i instytucjach społecznych. Da niektórym wiedzę, jak poprawić szanse na lepsze życie (np. przeprowadzić się do innego państwa, miasta….).

Globalna polityka społeczna – czynnik równowagi Przeciw nędzy (problem Meksyku). Przeciw nadmiernym różnicom socjalnym. Przeciw masowemu bezrobociu. Przeciw socjalnemu izolacjonizmowi (socjalna statystyka porównawcza bogaci – biedni). Na rzecz socjoekonomicznej modernizacji (Chiny). Na rzecz socjalnej sprawiedliwości i etycznego biznesu.

Globalizacja Tworzy problemy (socjalne), które wymagają podejścia ponadnarodowego (np. deficyt wody, energii). Dokumentuje zawodność instytucji państwa; jest ono zbyt małe, by sprostać wielkim kwestiom i zbyt wielkie, by rozwiązać małe problemy. Zmienia proporcje dotyczące równowagi sił pomiędzy kapitałem a pracą. Mała mobilność kapitału sprzyja zwiększonej sile reprezentacji pracowniczych, zwiększona mobilność w otwartej gospodarce rynkowej osłabia związki zawodowe.

Globalizacja Stymuluje konkurencyjność; szansę otrzymują kraje o tańszej sile roboczej i niższych kosztach socjalnych. Sprzyja wędrówce idei i wymianie doświadczeń, powstaje nowa, zbiorowa, wirtualna świadomość. Zmienia priorytety w globalnej polityce społecznej; zamiast zajmować się „bogatymi” biednymi w krajach wysokorozwiniętych przesuwa się ciężar zainteresowań decydentów na biednych w innych krajach, gdyż mogą oni stanowić zagrożenie.

Randers: 5 głównych problemów do 2052 Czy koniec kapitalizmu? Czy koniec ekonomicznego wzrostu? Czy koniec spowolnionej (nieskorej) demokracji? Czy koniec międzygeneracyjnej harmonii? Czy koniec stabilnego klimatu?

Czy koniec kapitalizmu? Kapitalizm przez stulecia przyniósł sukcesy, wykazał się dużą zdolnością adaptacyjną, ale jednocześnie niekontrolowany kapitalizm skoncentrował bogactwo w rękach nielicznych. Ludzie w dojrzałych gospodarkach już zauważają brak wzrostu dobrostanu. Narasta polaryzacja i niesprawiedliwość w podziale. Nadmierny wzrost i konsumeryzm, gazy cieplarniane oraz brak decyzji rządów skutkuje do 2052 globalną degradacją środowiska, nędzą w RoW i niesprawiedliwościami w innych krajach. Zbyt wolna i niewystarczająca odpowiedz ludzkości na wyzwania (błędy kapitalizmu) zdominuje globalny rozwój na ponad 40 lat!

Czy koniec ekonomicznego wzrostu Konieczność ograniczenia konsumpcji w Azji – naśladownictwo Zachodu prowadzi do katastrofy, (nadrozwój Zachodu był krytykowany już przez JPII). Przyszłość: brak tanich zasobów i przestrzeni wymusi rozwiązania proekologiczne.

Quelle horreur ! Voyez cette autoroute saturée et avouez sincèrement qu’il est préférable de vivre dans des cités beaucoup moins peuplées. Une Ville qui soit “vivable” ne devrait pas dépasser 500 000 âmes.

Potencjał wyjściowy prognozy 2012 J. Randers 2012 Region Ludność GDP (tryliony $ rocznie) USA 310 13 Chiny 1350 10 OECD bez USA 740 22 BRISE 2410 14 ROW 2100 8 Razem 6900 67

1. Asymetria demograficzna Przyrost naturalny osiągany drogą „importu” przyszłego podatnika (w UE – Niemcy, Australia) = Umiejętność tworzenia nowych miejsc pracy – Jak oni to robią? Przyrost naturalny osiągany dzięki wzrostowi liczby urodzeń (Chiny, Argentyna podwoiły liczbę ludności w latach 1960 – 2010, a Arabia Saudyjska pomnożyła ludność 4 razy). UE – 2013 urodzeni mają szansę na 100-letnie życie, ale decyzje dot. będą zapadać wobec całej populacji 500 mln, różnicując warunki.

Ekonomiczne znaczenie decyzji demograficznych Koszty wyżu (niżu) demograficznego młodzieży. Koszty wyżu demograficznego seniorów. Pośrodku: aktywni zawodowo – podatnicy, ale państwo inwestuje ich pieniądze albo w młodzież, albo w seniorów. Aktywni zawodowo płacą za nakłady z przeszłości i za nakłady w przyszłość. Gdyby symulacyjnie przyjąć, że spośród 2,5 mln zarejestrowanych bezrobotnych 1,5 mln miało pracę, to DN Polski byłby większy o 20,3 mld Euro! (13,5 tys. euro × 1,5 mln). Efekt dla dwóch kategorii biernych zawodowo! Ile kosztuje przedłużenie życia generacji o 25 lat?

2. Relacje generacyjne w bogatych krajach Od ponad 100 lat każda generacja wkraczała w rosnący świat w lepszym kształcie, co oznaczało dłuższe życie w lepszym zdrowiu, lepsze wykształcenie i perspektywy. Dzisiejsza młodzież już dziedziczy po rodzicach długi, bezrobocie, niejasne perspektywy i brak szybkich rozwiązań palących problemów. Sytuacja wygląda na podobną do Wiosny Ludów 1848, gdyż przyszłość nie wygląda na atrakcyjną dla młodych. Niesprawiedliwość pokoleniowa to bomba z czasowym zapalnikiem (stara generacja chce korzystać jeszcze 30 – 40 lat ze swoich emerytur, a młodzi mają na to pracować?). Godne życie i praca dla młodych, również jeszcze nie urodzonych – to postulat polityczny.

3. Bogaci – biedni Ranking HDI pokazuje: 1. Norwegia; 39. Polska; 189. Demokratyczna Republika Kongo, Wyzysk biednych. Różnice socjalne. Konkluzja: wzrost różnic socjalnych prowadzi do lokalnych i globalnych napięć i patologii; efekt: migracje biednych do bogatych. Pytanie: Kto ma asekurować globalne ryzyka socjalne, ryzyko ubóstwa?

Sprawiedliwość a interes Bogaci – biedni – co dalej? Interes bogatych – nie stracić! Interes biednych – stać się bogatymi na różne sposoby: Przez pracę, Przez odebranie innym (przemoc i jej oblicza).

Pytania Randersa Czy będę biedniejszy? Czy będzie wystarczająco dużo pracy? Czy dotkną nas problemy klimatyczne? Czy młodsza generacja zaakceptuje ciężary nałożone mu przez starszych? Czy będziemy mieli mocniejsze państwo zdolne rozwiązywać problemy społeczne? Czy świat 2052 będzie lepszy od dzisiejszego?

Nowe punkty zwrotne w globalnej polityce społecznej Handel ludźmi, kobietami, dziećmi oraz organami ludzkimi. Terroryzm. Narkotyki.

Konkluzja Dyfuzja innowacji i nowych rozwiązań – przenikanie, samorzutne rozprzestrzenianie dobrych rozwiązań, doświadczeń i innowacji uzyskuje nowe znaczenie w procesie spójności społecznej. Podejście integralne – polityka społeczna to wykorzystanie wiedzy z różnych dziedzin wiedzy. W Polsce brak absorpcji wiedzy- dlatego naukowo stoimy.