Jakość i parametry procesu kształcenia Jakość i parametry procesu kształcenia. Propozycja obiektywizacji oceny jakości procesów dydaktycznych Jerzy M. Mischke Stowarzyszenie e-Learningu Akademickiego: sea.edu.pl Edukacja-Online.pl: edukacja-online.pl Akademia Górniczo-Hutnicza: agh.edu.pl

plan i zaproszenie do dyskusji dlaczego i jak powinno się zarządzać wdrożeniem e-nauczania na uniwersytecie? co jest kluczowym czynnikiem zmiany? czy i jak mierzy się w Polsce jakość kształcenia? czego nam brakuje, aby ten pomiar był skuteczny? jak definiować jakość kształcenia? jak ją badać? czy da się to robić lepiej? 1 2 3 4 5 6 7

e-learning = zmiana + projekt wdrożenie e-learningu na uniwersytecie pociąga za sobą głęboką zmianę organizacyjną w jego strukturach i powinno być traktowane jako projekt, którego rezultaty powinny podlegać ocenie e-learning = zmiana + projekt

w teorii jakość – kluczowy czynnik zmiany 1 jakość niezłożonych elementów zajęć, np.: aktualność treści podręcznika czytelność ilustracji przyjazność procedury logowania na platformę jakość grup elementów (parametrów), np.: funkcjonalność materiałów dydaktycznych jakość wsparcia technologicznego skuteczność metodyki nauczania w środowisku internetowym organizacja procesów dydaktycznych są kluczowymi czynnikami zarządzania zmianą procesów dydaktycznych w uczelni co implikuje konieczność… poznania siły wpływu poszczególnych elementów zajęć porównywania jakości elementu przed i po dokonaniu zmian w procesie dydaktycznym porównywania między sobą jakości różnych zajęć

w praktyce jak jest…? 1 w Polsce nie istnieje jednolity system oceny jakości zajęć akademickich stosowane sposoby dotyczą osobno i wyłącznie: albo warunków organizacyjnych zajęć (tzw. ocena programowa/instytucjonalna PKA) w przemyśle stabilizacja warunków procesu gwarantuje jakość wyrobu, w edukacji tego nie zapewnia albo efektów udziału w zajęciach – nota końcowa z przedmiotu wyraża jedynie stopień realizacji celów dydaktycznych albo subiektywnych odczuć uczestników zajęć (ankieta satysfakcji)

w praktyce czego nam brakuje? 2 głównym problemem jest brak: operacyjnej definicji jakości zajęć akademickich na uniwersytecie wynikającej z niej metody identyfikacji jakości zarówno prostych (niezłożonych) elementów, ich grup, jak i całych zajęć

w teorii propozycja definicji jakości 2 jakość prostego elementu zajęć to: mierzalna cecha odnoszona do celu danego elementu zajęć, względnie jego przeznaczenia, jakim są kompetencje studenta uzyskane po ich zakończeniu, a która leży w domkniętym przedziale stanów jakości, którego dolną granicą jest jakość najbardziej niesprzyjająca, a górną najbardziej sprzyjająca celowi (przeznaczeniu) zajęć

w teorii założenia modelu (konsekwencje definicji) 3 stan jakości elementu jest określony specyfikacją cechy (zespołu cech) możliwe stany jakości prostego elementu zajęć tworzą zbiór jakości, który jest policzalny i skończony pomiar (identyfikacja) stanu jakości następuje przez porównanie ze specyfikacjami elementów zbioru jakości miarą jakości jest liczba rzeczywista nazwana wskaźnikiem jakości zbiór stanów jakości prostego elementu zajęć oraz zbiór ich wskaźników są to zbiory równoliczne (tej samej mocy) wskaźnik jakości elementu przybiera wartości z domkniętego przedziału {x_min, x_max} określanego odpowiednio do właściwości przedmiotu badań oraz przyjętej metody matematycznej analizy jakości parametrów/jakości zajęć

w teorii syntetyczny wskaźnik jakości 4 jakość grupy niezłożonych elementów zajęć (parametrów vel zmiennych stanu), zajęć akademickich lub całych studiów nie może być bezpośrednio identyfikowana przez porównanie z odpowiednią specyfikacją ale odpowiada wskaźnikowi wyliczonemu za pomocą matematycznej formuły wiążącej wskaźniki jakości elementów 𝒆𝒇𝒆𝒌𝒕= 𝒙 𝑸 𝒙 𝑻 𝑒𝑓𝑒𝑘𝑡 – efektywność dydaktyczna 𝑥 𝑄 – wskaźnik stanu jakości zdobytych kompetencji zazwyczaj odpowiadający wskaźnikowi noty z zaliczenia 𝑥𝑇 – wskaźnik jakości czasu nauki, który może być po prostu równy temu czasowi w godzinach

3 start Wczytaj xi i = 1,N stop Oblicz czas nauki = F(Psk) k = 1,10 Oblicz Psk = fk (xi) i = 1,N; k = 1,10 wyjście: efektywność czas nauki nota z zaliczenia Oblicz efektywność = 𝒙 𝑸 𝒙 𝑻 stop

w praktyce krytyka modelu 4 nie istnieje proste odniesienie wartości efektywności dydaktycznej do stanu jakości składowych elementów zajęć – obecnie nie dysponujemy matematycznym modelem dydaktycznej efektywności brak skutecznej metody mierzenia czasu rzeczywiście poświęcanego przez studenta na naukę – informacja o czasie nauki jest deklaracją studenta student jest „czarną skrzynką” o wielu nie zawsze znanych danych na wejściu i czasie nauki i nocie z zaliczenia na wyjściu

wnioski dla skutecznego zarządzania i doskonalenia procesów dydaktycznych na uniwersytecie dotychczas stosowane metody szacowania jakości zajęć są nieprzydatne efektywność dydaktyczna – 𝒆𝒇𝒆𝒌𝒕= 𝒙 𝑸 𝒙 𝑻 – wydaje się dobrą, syntetyczną miarą jakości zajęć i studiów matematyczny model jakości grup prostych (niezłożonych) elementów i całych zajęć jest niezwykle potrzebny – to pierwszoplanowe zadanie modernizacji zarządzania jakością kształcenia identyfikacja matematycznego modelu efektywności dydaktycznej będzie wymagała wykonania szeroko zakrojonych badań i sterowanych eksperymentów przez analogię do efektywności dydaktycznej można wyliczać wskaźnik efektywności ekonomicznej dydaktyki jako stosunek oceny z zaliczeń do kosztu zajęć ponoszonych przez uczelnię 1 2 3 4 5

zapraszam do dyskusji! jerzy.mischke@gmail.com jmischke@edukacja-online.pl