O kropce i nie tylko... Kropka zamyka wypowiedzenie i może być zastąpiona przez pytajnik, wykrzyknik lub wielokropek. Kropkę stawiamy również po skrócie wyrazu, w którym została odrzucona końcowa część.

Przykłady prof. (= profesor) godz. (= godzina) Jeśli skrót zawiera ostatnią literę wyrazu, nie stawiamy po nim kropki. mjr (= major) dr (= doktor) Jeśli skrót oznacza inny przypadek niż mianownik, kropkę stawiamy.

Przykłady Dawno nie widziałem dr. Nowaka. Dawno nie widziałem dra Nowaka. Z dr. Nowakiem opracowałem projekt. Zasada ta nie dotyczy tytułów kobiet, ponieważ skrót zawiera ostatnią literę wyrazu. Dawno nie widziałem dr Nowak.

Kropka po cyfrach Po cyfrach arabskich oznaczających liczebniki porządkowe stawiamy kropki, np. na 10. piętrze; w 3. osobie; po raz 7. Kropka po liczebniku może zostać opuszczona, jeżeli z kontekstu jednoznacznie wynika, że użyty został liczebnik porządkowy, np. Chodzę do 5 klasy.

Kropka w zapisie dat Po cyfrze oznaczającej datę nie daje się kropki, jeśli nazwa miesiąca została napisana słownie, np. 7 kwietnia, 17 maja Nazwa miesiąca w dacie występuje zawsze w dopełniaczu, np. 6 maja, 12 września Numer miesiąca i dnia niższy niż 10, wyrażony cyframi arabskimi często zapisuje się jako dwucyfrowy z zerem na początku.

Inne zasady Wszystkie składniki daty zapisane cyframi arabskimi oddzielamy kropką bez spacji. Należy unikać łamania wierszy na datach. Nie zaleca się skracania oznaczenia roku do dwóch cyfr (dziesiątek i jedności). Jeśli miesiąc zapiszemy cyfrą rzymską - nie stosujemy żadnych znaków interpunkcyjnych w zapisie daty.

Przykłady Sposoby zapisu dat: 15 maja 2010 r. 15.05.2010 15.05.2010 r. 15 V 2010 r. 05.2010

Standard zapisu dat ISO 8601 Dla potrzeb międzynarodowej komunikacji urzędowej opracowano zapis dat wyrażony cyframi arabskimi w kolejności: rok, miesiąc, dzień. Obowiązuje oddzielenie dywizem, np. 2010-05-15

Pomijanie kropki Po cyfrach rzymskich, np. Miało to miejsce na początku XVII wieku. Mieszkali na IV piętrze. Po liczebnikach oznaczających godzinę, np. Pociąg odjeżdża o 7 wieczorem. Kropkę stawiamy po oznaczeniach godziny i minuty, np. 15.10, 8.25

Inne przykłady Po skrótach jednostek miar i wag, np. g (= gram), km (= kilometr), zł (= złoty), ha (= hektar) Jeśli skrót tego typu pojawi się na końcu zdania, wtedy kropkę stawiamy. Zapłaciłam 100 zł za książki. Kosztowało mnie to 100 zł.

Inne przykłady Po skrótowcach nie stawiamy kropki, np. RP, MEN, PAN, PCK, PKO, UW, USA Jeśli skrót kończy zdanie, stawiamy po nim znak interpunkcyjny zgodny z intencją. Pracowałeś w PKO? Pracowałem w PKO.

Pomijanie kropki Na kartach tytułowych książek (inne znaki: ? ! – tak). Po tytułach rozdziałów i podrozdziałów pisanych wielkimi literami, np. INTERPUNKCJA POLSKA Po tytułach artykułów w czasopismach, np. Wasz prezydent – nasz premier

Dwukropek Wyodrębnia fragment wypowiedzi. Dwukropek poprzedza wyliczenie szczegółów, o ile przed samym wyliczeniem zostały one zaznaczone w formie ogólnej. W moim sadzie rosną drzewa owocowe, są to: jabłonie, grusze, śliwy i morelowce.

Inne przykłady Jeśli wyliczenie nie jest poprzedzone określeniem ogólnym, dwukropek możemy pominąć, np. W drodze do Rzymu zwiedzili Wenecję, Padwę i Florencję. Dwukropek pomijamy, gdy wyliczenie składa się z dwóch wyrazów połączonych spójnikiem, np. Na biurku leżą książki i zeszyty.

Wyrazy i wyrażenia zapowiadające jednym słowem, słowem, innymi słowy, inaczej, inaczej mówiąc, odwrotnie, (dwukropek wymiennie z przecinkiem) a mianowicie, jak, jak, np. (tylko dwukropek) Nasze pomysły są bardzo skomplikowane, jednym słowem: nie nadają się do realizacji. Do urzędu muszę dostarczyć różne dokumenty, a mianowicie: metrykę urodzenia, świadectwo dojrzałości, zaświadczenie lekarskie.

Cytat i uzasadnienie Dwukropek stawia się przed przytoczeniem cudzych słów. Pamiętamy zalecenie Mickiewicza: „Mierz siły na zamiary”. Pytanie: „Czy dziś zda?” dręczyło go całą noc i pół następnego dnia. Dwukropek stawia się, wymieniając tytuły dzieł, nazwy, terminy, jeśli nie są w tekście wyróżnione kursywą lub cudzysłowem.

Przykłady Kilkakrotnie czytał powieści Sienkiewicza: Potop, Ogniem i mieczem, Krzyżaków. Wyraz: nauka jest wyrazem polskim, a nie obcym. Dwukropek w uzasadnieniu. Była teraz szczęśliwa: dobrze wyszła za mąż. Mieli w tym tygodniu szczęście: wygrali na loterii dużo pieniędzy.

Nawias Za pomocą nawiasu możemy wskazywać, które partie tekstu w stosunku do tekstu głównego mają charakter drugoplanowy, poboczny bądź uzupełniający. Do tego samego celu możemy użyć dwóch przecinków lub dwóch myślników, lecz wydzielenie za pomocą nawiasu jest najsilniejsze. Nawiasy: okrągłe, kwadratowe i proste.

Przykłady Dyrektor w rozluźnionym krawacie (zawsze tak go nosił) bębnił palcami po czarnej powierzchni biurka i groźnie patrzył mi prosto w oczy. W miejscu zbiegu nawiasu i innego znaku interpunkcyjnego stosujemy następujące zasady: ? ! ... umieszczamy przed wstawką nawiasową.

Przykłady Czy mam jeszcze czas? (Zastanawiał się przez moment). Przecinek, średnik, kropkę i pauzę umieszczamy po wstawce nawiasowej. Digitalizacja (informatyzacja, cyfryzacja, dyskretyzacja, binaryzacja, kwantyzacja) – pojęcie, które w bibliotekarstwie oznacza proces skutkujący powstaniem elektronicznej kopii dokumentu.

Cudzysłów Cudzysłów ma charakter wyodrębniający. Zastosowanie: wydzielanie słów cytowanych, oznaczanie specyficznych użyć wyrazów i wyrażeń. Zaleca się używanie cudzysłowu złożonego z apostrofów jako podstawowego. Cudzysłów w cytacie może mieć kształt ostrokątny.

Przykłady Jan Kochanowski pisał: „Co bez przyjaciół za żywot? Więzienie, w którym niesmaczne żadne dobre mienie”. Niektóre dzieci często „połykają” całe zgłoski i dlatego ich mowa jest niezrozumiała dla otoczenia. „Na obrazie <<Mizantrop>> artysta przedstawił mnicha, a scenę opatrzył napisem”. Wg P. Bruegla

Pytajnik, wykrzyknik Pytajnik wskazuje na intencję osoby mówiącej, która oczekuje odpowiedzi. Zdania pytające mają charakterystyczną intonację, tzw. zawieszenie głosu. Wykrzyknik służy do oznaczenia emocjonalnego zabarwienia wypowiedzi, uwydatnia jej charakter – zachwyt, żądanie, rozkaz.

Tekst opracowano na podstawie Wielkiego słownika ortograficznego PWN, 2005 Dziękuję za uwagę.