Przekształcanie spółek prawa handlowego Monika Szczotkowska

Etapy przekształcenia (556 k.s.h.) Etapy przekształcenia (556 k.s.h.) sporządzenie planu przekształcenia z załącznikami i opinią biegłego rewidenta; sporządzenie planu przekształcenia z załącznikami i opinią biegłego rewidenta; podjęcie uchwały o przekształceniu spółki; podjęcie uchwały o przekształceniu spółki; powołanie członków organów spółki przekształconej albo określenie wspólników prowadzących sprawy tej spółki; powołanie członków organów spółki przekształconej albo określenie wspólników prowadzących sprawy tej spółki; zawarcie umowy bądź też podpisanie statutu spółki przekształconej; zawarcie umowy bądź też podpisanie statutu spółki przekształconej; wprowadzenie odpowiednich zmian w rejestrze poprzez dokonanie wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej wprowadzenie odpowiednich zmian w rejestrze poprzez dokonanie wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej

trzeciej Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich Nr 78/855/EEC z r. dotyczącej łączenia się spółek akcyjnych art. 44 trzeciej Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich Nr 78/855/EEC z r. dotyczącej łączenia się spółek akcyjnych art. 44 trzy fazy 139, a mianowicie: czynności przygotowawcze, powzięcie uchwały o przekształceniu przez wspólników oraz złożenie oświadczenia o uczestnictwie wspólników w spółce przekształconej oraz rejestracja i ogłoszenie przekształcenia 140. Podział na wyżej wskazane etapy został wprowadzony ze względu na to, że w każdym z nich poszczególne czynności dokonywane są przez inny podmiot

fazy przygotowawczej obejmujące sporządzenie planu przekształcenia, poddanie go badaniu przez biegłego rewidenta, a także zawiadomienie wspólników o zamiarze przekształcenia są podejmowane przez zarząd przekształcanej spółki. fazy przygotowawczej obejmujące sporządzenie planu przekształcenia, poddanie go badaniu przez biegłego rewidenta, a także zawiadomienie wspólników o zamiarze przekształcenia są podejmowane przez zarząd przekształcanej spółki.

Powzięcie uchwały oraz złożenie oświadczeń o uczestnictwie w spółce przekształconej należy z kolei do wspólników spółki i dlatego fazę tę można określić jako fazę właścicielską, przy czym należy pamiętać, iż jest to jedynie skrót myślowy, albowiem właścicielem spółki jest sama spółka, a nie jej wspólnicy Czynności w ostatniej fazie, zwanej fazą rejestracji, dokonuje sąd rejestrowy, a zatem podmiot „spoza spółki”

Przed przystąpieniem do przygotowania owego planu, a po podjęciu decyzji przez wspólników o potrzebie zmian organizacyjnych w spółce, wskazane jest sporządzenie analizy sytuacji ekonomicznej spółki, skutków podatkowych przekształcenia i innych konsekwencji prawnych dokonania przekształcenia. Niezbędne jest zatem sporządzenie raportu due diligence Przed przystąpieniem do przygotowania owego planu, a po podjęciu decyzji przez wspólników o potrzebie zmian organizacyjnych w spółce, wskazane jest sporządzenie analizy sytuacji ekonomicznej spółki, skutków podatkowych przekształcenia i innych konsekwencji prawnych dokonania przekształcenia. Niezbędne jest zatem sporządzenie raportu due diligence

Niektórzy przedstawiciele doktryny wskazują, że w przypadku przekształcenia można mówić jedynie o quasi-due diligence review, podnosząc przy tym, że sporządzany w razie przekształcenia raport ma znacznie węższy zakres, aniżeli w przypadku podziału lub łączenia spółek. Ponadto w doktrynie podkreśla się, że raport due diligence przygotowuje się w sytuacji, gdy dany podmiot podejmuje decyzję o tym, że zamierza dokonać transakcji, której przedmiotem ma być albo przedsiębiorstwo, albo udział w spółce kapitałowej, w szczególności, gdy dochodzi do oddania przedsiębiorstwa w odpłatne używanie, jego zamiany bądź sprzedaży udziałów w spółce kapitałowej. W przypadku przekształcenia nie mamy do czynienia z żadną ze wskazanych powyżej sytuacji. Nie oznacza to jednak, że nie jest konieczne dokonanie „przeglądu przedsiębiorstwa”, przy wykorzystaniu prac z zakresu statystyki i analityki, które wiążą się z koniecznością poniesienia przez spółkę czasem dosyć wysokich kosztów Niektórzy przedstawiciele doktryny wskazują, że w przypadku przekształcenia można mówić jedynie o quasi-due diligence review, podnosząc przy tym, że sporządzany w razie przekształcenia raport ma znacznie węższy zakres, aniżeli w przypadku podziału lub łączenia spółek. Ponadto w doktrynie podkreśla się, że raport due diligence przygotowuje się w sytuacji, gdy dany podmiot podejmuje decyzję o tym, że zamierza dokonać transakcji, której przedmiotem ma być albo przedsiębiorstwo, albo udział w spółce kapitałowej, w szczególności, gdy dochodzi do oddania przedsiębiorstwa w odpłatne używanie, jego zamiany bądź sprzedaży udziałów w spółce kapitałowej. W przypadku przekształcenia nie mamy do czynienia z żadną ze wskazanych powyżej sytuacji. Nie oznacza to jednak, że nie jest konieczne dokonanie „przeglądu przedsiębiorstwa”, przy wykorzystaniu prac z zakresu statystyki i analityki, które wiążą się z koniecznością poniesienia przez spółkę czasem dosyć wysokich kosztów

W omawianej sytuacji w grę wchodzi w zasadzie tylko uprzednia (przedtransakcyjna) due deligence. Następcza (potransakcyjna) due diligence nie spełniłaby swojej roli, gdyż nie jest możliwe dokonanie warunkowego przekształcenia. W tym kontekście wydaje się w pełni uzasadnione twierdzenie, że nieprzeprowadzenie due diligence może oznaczać brak staranności w działaniu czy to członków zarządu, czy wspólników prowadzących sprawy spółek osobowych, a w konsekwencji może być przesłanką ich odpowiedzialności odszkodowawczej. W omawianej sytuacji w grę wchodzi w zasadzie tylko uprzednia (przedtransakcyjna) due deligence. Następcza (potransakcyjna) due diligence nie spełniłaby swojej roli, gdyż nie jest możliwe dokonanie warunkowego przekształcenia. W tym kontekście wydaje się w pełni uzasadnione twierdzenie, że nieprzeprowadzenie due diligence może oznaczać brak staranności w działaniu czy to członków zarządu, czy wspólników prowadzących sprawy spółek osobowych, a w konsekwencji może być przesłanką ich odpowiedzialności odszkodowawczej.

Jeśli wspólnik spółki przekształconej ma zastrzeżenia dotyczące rzetelności wyceny wartości udziałów (akcji), która została przyjęta w planie przekształcenia, może zgłosić żądanie ponownej wyceny wartości bilansowej udziałów (akcji). Powyższe żądanie powinno zostać zgłoszone nie później niż w dniu powzięcia uchwały o przekształceniu Jeśli wspólnik spółki przekształconej ma zastrzeżenia dotyczące rzetelności wyceny wartości udziałów (akcji), która została przyjęta w planie przekształcenia, może zgłosić żądanie ponownej wyceny wartości bilansowej udziałów (akcji). Powyższe żądanie powinno zostać zgłoszone nie później niż w dniu powzięcia uchwały o przekształceniu

W przepisach dotyczących podziału spółek przyznano wspólnikom (akcjonariuszom) prawo wnoszenia zastrzeżeń do planu podziału. Mogą oni wnieść je w terminie dwóch tygodni od dnia ogłoszenia planu podziału w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, jeśli plan przewiduje objęcie przez wspólników spółki dzielonej udziałów lub akcji w spółce przejmującej lub w spółce nowo zawiązanej na warunkach mniej korzystnych niż w spółce dzielonej (art. 541 § 5 KSH W przepisach dotyczących podziału spółek przyznano wspólnikom (akcjonariuszom) prawo wnoszenia zastrzeżeń do planu podziału. Mogą oni wnieść je w terminie dwóch tygodni od dnia ogłoszenia planu podziału w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, jeśli plan przewiduje objęcie przez wspólników spółki dzielonej udziałów lub akcji w spółce przejmującej lub w spółce nowo zawiązanej na warunkach mniej korzystnych niż w spółce dzielonej (art. 541 § 5 KSHart. 541 § 5 art. 541 § 5

ELEMENTY PLANU PRZEKSZTAŁCENIA ELEMENTY PLANU PRZEKSZTAŁCENIA projekt uchwały o przekształceniu spółki; projekt uchwały o przekształceniu spółki; projekt umowy albo statutu spółki przekształconej projekt umowy albo statutu spółki przekształconej wycena aktywów i pasywów spółki przekształcanej; wycena aktywów i pasywów spółki przekształcanej; sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia, przy czym przy jego sporządzaniu powinny zostać zastosowane takie same metody i taki sam układ, jak przy ostatnim rocznym sprawozdaniu finansowym sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia, przy czym przy jego sporządzaniu powinny zostać zastosowane takie same metody i taki sam układ, jak przy ostatnim rocznym sprawozdaniu finansowym

W trakcie obowiązywania KH występowały spory w doktrynie co do tego, czy bilans roczny za poprzedni rok obrotowy może być bilansem na użytek przekształcenia. Swoich zwolenników miał pogląd, że bilans za ubiegły rok obrotowy może stanowić podstawę określenia wartości udziałów, gdy uchwała o przekształceniu zostanie podjęta na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników, ewentualnie przed terminem tego zgromadzenia, ale po sporządzeniu bilansu. Możliwe byłoby wówczas użycie tego bilansu, pod warunkiem, że zostałby on zatwierdzony przez zgromadzenie wspólników jako bilans zamknięcia poprzedniego roku i bilans przekształceniowy. Z kolei przeciwnicy tego poglądu powoływali się na fakt, że bilans przekształceniowy powinien odzwierciedlać sytuację majątkową spółki tuż przed przekształceniem. Bilans roczny nie spełniałby tego zadania W trakcie obowiązywania KH występowały spory w doktrynie co do tego, czy bilans roczny za poprzedni rok obrotowy może być bilansem na użytek przekształcenia. Swoich zwolenników miał pogląd, że bilans za ubiegły rok obrotowy może stanowić podstawę określenia wartości udziałów, gdy uchwała o przekształceniu zostanie podjęta na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników, ewentualnie przed terminem tego zgromadzenia, ale po sporządzeniu bilansu. Możliwe byłoby wówczas użycie tego bilansu, pod warunkiem, że zostałby on zatwierdzony przez zgromadzenie wspólników jako bilans zamknięcia poprzedniego roku i bilans przekształceniowy. Z kolei przeciwnicy tego poglądu powoływali się na fakt, że bilans przekształceniowy powinien odzwierciedlać sytuację majątkową spółki tuż przed przekształceniem. Bilans roczny nie spełniałby tego zadania

Na gruncie KSH wydaje się w pełni uzasadniony pogląd, że sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy może być sprawozdaniem finansowym sporządzonym dla celów przekształcenia. Należy jednak wprowadzić w tym zakresie dodatkowe zastrzeżenie. Otóż taka możliwość powinna mieć charakter wyjątkowy, ponieważ celem sporządzenia sprawozdania dla celów przekształcenia jest odzwierciedlenie sytuacji majątkowej spółki tuż przed przekształceniem. Oznacza to zatem, że sprawozdanie za ostatni rok obrotowy może być jednocześnie sprawozdaniem na cele przekształcenia tylko wówczas, gdy między sporządzeniem sprawozdania rocznego a decyzją o przekształceniu nie doszło do zmiany sytuacji majątkowej spółki. Na gruncie KSH wydaje się w pełni uzasadniony pogląd, że sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy może być sprawozdaniem finansowym sporządzonym dla celów przekształcenia. Należy jednak wprowadzić w tym zakresie dodatkowe zastrzeżenie. Otóż taka możliwość powinna mieć charakter wyjątkowy, ponieważ celem sporządzenia sprawozdania dla celów przekształcenia jest odzwierciedlenie sytuacji majątkowej spółki tuż przed przekształceniem. Oznacza to zatem, że sprawozdanie za ostatni rok obrotowy może być jednocześnie sprawozdaniem na cele przekształcenia tylko wówczas, gdy między sporządzeniem sprawozdania rocznego a decyzją o przekształceniu nie doszło do zmiany sytuacji majątkowej spółki.

CHARAKTER PRAWNY PLANU PRZEKSZTAŁĆENIA CHARAKTER PRAWNY PLANU PRZEKSZTAŁĆENIA Wydaje się trafny pogląd, zgodnie z którym plan przekształcenia można traktować jako list intencyjny, z uwagi na fakt, że instytucja ta obejmuje dosyć szeroki zakres zagadnień. Plan przekształcenia zawiera deklarację co do tego, na jakich warunkach zostanie dokonane przekształcenie, a zatem znajdują się w nim elementy charakterystyczne dla tego typu oświadczeń Wydaje się trafny pogląd, zgodnie z którym plan przekształcenia można traktować jako list intencyjny, z uwagi na fakt, że instytucja ta obejmuje dosyć szeroki zakres zagadnień. Plan przekształcenia zawiera deklarację co do tego, na jakich warunkach zostanie dokonane przekształcenie, a zatem znajdują się w nim elementy charakterystyczne dla tego typu oświadczeń

Pewne wątpliwości dotyczą samego zakresu kontroli dokonywanej przez biegłego rewidenta. Z literalnego brzmienia art. 559 § 1 KSH wynika, że czynności kontrolne podejmowane przez biegłego rewidenta dotyczą tylko planu przekształcenia. Nie wskazano w tym przepisie, aby miały one dotyczyć także załączników wymienionych w art. 558 § 2 KSH. Za taką interpretacją przemawia także wykładnia systemowa. W art. 560 § 2 KSH wskazano bowiem wyraźnie, że wspólnicy spółki mogą zapoznawać się z treścią planu przekształcenia i załączników do niego. W doktrynie natomiast uznaje się za prawidłowy pogląd, że badaniu podlegają także załączniki do planu przekształcenia z uwagi na fakt, że wycena składników majątkowych czy sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia są istotne dla oceny ekonomicznej przekształcenia, która powinna zostać dokonana przez biegłego rewidenta Pewne wątpliwości dotyczą samego zakresu kontroli dokonywanej przez biegłego rewidenta. Z literalnego brzmienia art. 559 § 1 KSH wynika, że czynności kontrolne podejmowane przez biegłego rewidenta dotyczą tylko planu przekształcenia. Nie wskazano w tym przepisie, aby miały one dotyczyć także załączników wymienionych w art. 558 § 2 KSH. Za taką interpretacją przemawia także wykładnia systemowa. W art. 560 § 2 KSH wskazano bowiem wyraźnie, że wspólnicy spółki mogą zapoznawać się z treścią planu przekształcenia i załączników do niego. W doktrynie natomiast uznaje się za prawidłowy pogląd, że badaniu podlegają także załączniki do planu przekształcenia z uwagi na fakt, że wycena składników majątkowych czy sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia są istotne dla oceny ekonomicznej przekształcenia, która powinna zostać dokonana przez biegłego rewidentaart. 559 § 1 art. 558 § 2 art. 560 § 2 art. 559 § 1 art. 558 § 2 art. 560 § 2

W przepisach dotyczących przekształcenia nie wprowadzono obowiązku sporządzenia opinii biegłego rewidenta dotyczącej zbadania wkładów niepieniężnych wnoszonych na pokrycie wartości obejmowanych akcji w przypadku, gdy spółką przekształconą jest spółka akcyjna W przepisach dotyczących przekształcenia nie wprowadzono obowiązku sporządzenia opinii biegłego rewidenta dotyczącej zbadania wkładów niepieniężnych wnoszonych na pokrycie wartości obejmowanych akcji w przypadku, gdy spółką przekształconą jest spółka akcyjna W obecnym stanie prawnym za istnieniem obowiązku sporządzenia sprawozdania założycieli może przemawiać treść art. 555 KSH, który stanowi, że do przekształcenia spółki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powstania spółki przekształconej, chyba że wprowadzono przepis szczególny w tym zakresie. Na pierwszy rzut oka oznacza to, że należy zastosować na przykład art. 312 oraz art. 313 § 4 KSH, zgodnie z którymi należy poddać badaniu biegłych rewidentów wkłady niepieniężne wnoszone do spółki W obecnym stanie prawnym za istnieniem obowiązku sporządzenia sprawozdania założycieli może przemawiać treść art. 555 KSH, który stanowi, że do przekształcenia spółki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powstania spółki przekształconej, chyba że wprowadzono przepis szczególny w tym zakresie. Na pierwszy rzut oka oznacza to, że należy zastosować na przykład art. 312 oraz art. 313 § 4 KSH, zgodnie z którymi należy poddać badaniu biegłych rewidentów wkłady niepieniężne wnoszone do spółki art. 555 art. 312art. 313 § 4 art. 555 art. 312art. 313 § 4

Ponadto wydaje się, iż intencją ustawodawcy było to, aby majątek wnoszony do innej spółki czy to na skutek łączenia, czy też przekształcenia spółki nie był traktowany jako aport. Za tą tezą przemawia fakt, że zgodnie z art. 336 § 3 KSHdo akcji wydawanych w przypadku łączenia, podziału i przekształcenia nie stosuje się art. Ponadto wydaje się, iż intencją ustawodawcy było to, aby majątek wnoszony do innej spółki czy to na skutek łączenia, czy też przekształcenia spółki nie był traktowany jako aport. Za tą tezą przemawia fakt, że zgodnie z art. 336 § 3 KSHdo akcji wydawanych w przypadku łączenia, podziału i przekształcenia nie stosuje się art.art. 336 § 3art. 336 § 3art. CZY MAJĄTEK SPÓŁKI PRZEKSZTAŁCANEJ TO APORT?. 336 § 1–2 KSH CZY MAJĄTEK SPÓŁKI PRZEKSZTAŁCANEJ TO APORT?. 336 § 1–2 KSH CZY MAJĄTEK SPÓŁKI PRZEKSZTAŁCANEJ TO APORT?. 336 § 1–2 CZY MAJĄTEK SPÓŁKI PRZEKSZTAŁCANEJ TO APORT?. 336 § 1–2

PODAJ PRZYKŁĄD KIEDY NIE POTRZEBA ROBIC PLANY PLANU PRZEKSZT PRZEZ BIEGŁĘGO – PRZEKSZTAŁĆENIE SP.J. W KAPITAŁOWA JEŚLI WSZYSCY WSPOÓLNICY PROWADZILI SPR SPÓŁKI PODAJ PRZYKŁĄD KIEDY NIE POTRZEBA ROBIC PLANY PLANU PRZEKSZT PRZEZ BIEGŁĘGO – PRZEKSZTAŁĆENIE SP.J. W KAPITAŁOWA JEŚLI WSZYSCY WSPOÓLNICY PROWADZILI SPR SPÓŁKI - 572

W tym przypadku konieczne jest jednak przygotowanie załączników do planu przekształcenia wskazanych w art. 558 § 2 KSH, a mianowicie projektu uchwały dotyczącej przekształcenia spółki, projektu umowy lub statutu spółki przekształconej, wyceny składników majątku spółki oraz sprawozdania finansowego sporządzonego dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe. Konieczne jest również poddanie badaniu biegłego rewidenta wyceny aktywów i pasywów spółki. W tym przypadku konieczne jest jednak przygotowanie załączników do planu przekształcenia wskazanych w art. 558 § 2 KSH, a mianowicie projektu uchwały dotyczącej przekształcenia spółki, projektu umowy lub statutu spółki przekształconej, wyceny składników majątku spółki oraz sprawozdania finansowego sporządzonego dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe. Konieczne jest również poddanie badaniu biegłego rewidenta wyceny aktywów i pasywów spółki.art. 558 § 2 art. 558 § 2 Ta ostatnia kwestia powoduje powstanie wątpliwości co do tego, w jaki sposób powinien zostać wyznaczony biegły rewident. Ze zdania pierwszego art. 572 KSH wynika, że nie stosuje się art. 559 § 2 KSH, z którego wynika, iż biegłego rewidenta, mającego zbadać plan przekształcenia w zakresie poprawności i rzetelności, wyznacza właściwy według siedziby spółki sąd rejestrowy. Jeśli zatem – z uwagi na brak odpowiedniego zastrzeżenia w omawianym przepisie – przyjąć, że przepisu tego nie stosujemy w całości, wówczas biegły rewident powinien zostać wybrany przez wspólników przekształcanej spółki Ta ostatnia kwestia powoduje powstanie wątpliwości co do tego, w jaki sposób powinien zostać wyznaczony biegły rewident. Ze zdania pierwszego art. 572 KSH wynika, że nie stosuje się art. 559 § 2 KSH, z którego wynika, iż biegłego rewidenta, mającego zbadać plan przekształcenia w zakresie poprawności i rzetelności, wyznacza właściwy według siedziby spółki sąd rejestrowy. Jeśli zatem – z uwagi na brak odpowiedniego zastrzeżenia w omawianym przepisie – przyjąć, że przepisu tego nie stosujemy w całości, wówczas biegły rewident powinien zostać wybrany przez wspólników przekształcanej spółkiart. 572 art. 559 § 2 art. 572 art. 559 § 2

Podsumowanie Obowiązek wprowadzenia przepisów chroniących interesy wspólników i osób trzecich co do tworzenia spółki akcyjnej i utrzymania jej kapitału zakładowego wynika z drugiej Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich Nr 77/91/EEC z r. o koordynacji gwarancji wymaganych w Państwach Członkowskich od spółek, w rozumieniu art. 58 ust. 2 TWE, dotyczących ochrony interesów zarówno wspólników jak i osób trzecich w zakresie tworzenia spółek akcyjnych, zachowania i podwyższenia lub obniżenia ich kapitału 206. Jej celem jest ujednolicenie takich gwarancji. Z uwagi na brzmienie owej dyrektywy należy nieco zmodyfikować wyrażoną wyżej tezę Obowiązek wprowadzenia przepisów chroniących interesy wspólników i osób trzecich co do tworzenia spółki akcyjnej i utrzymania jej kapitału zakładowego wynika z drugiej Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich Nr 77/91/EEC z r. o koordynacji gwarancji wymaganych w Państwach Członkowskich od spółek, w rozumieniu art. 58 ust. 2 TWE, dotyczących ochrony interesów zarówno wspólników jak i osób trzecich w zakresie tworzenia spółek akcyjnych, zachowania i podwyższenia lub obniżenia ich kapitału 206. Jej celem jest ujednolicenie takich gwarancji. Z uwagi na brzmienie owej dyrektywy należy nieco zmodyfikować wyrażoną wyżej tezęart. 58 ust art. 58 ust

Kto podpisuje zawiadomienia o przekszt. W spółkach osob.- może 1 wspólnik Kto podejmuje uchwale – wszyscy bo to zakres ponad zwykly zarzad

PODSUMOWANIE

Dziękuję za uwagę ! Monika Szczotkowska