Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych 1 Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych Standardy kształcenia na kierunkach medycznych Warszawa,

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych I. Uwagi dotyczące kompetencji wymaganych do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego. Diagnosta laboratoryjny Diagnosta laboratoryjny to osoba posiadająca formalne kwalifikacje do pracy w medycznym laboratorium diagnostycznym oraz wpisana na Listę Diagnostów Laboratoryjnych prowadzoną przez Krajową Izbę Diagnostów Laboratoryjnych. ANALITYKA MEDYCZNA Uprawnienia do uzyskania tytułu diagnosty laboratoryjnego otrzymują wszyscy absolwenci studiów na kierunku ANALITYKA MEDYCZNA, a także absolwenci innych kierunków studiów po uzyskaniu dyplomu właściwych studiów podyplomowych. 2

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych Problemy zawodu Diagnosty laboratoryjnego: W efekcie uzyskuje się ściśle określony zasób wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych 1)Ustawa PRAWO o SZKOLNICTWIE WYŻSZYM (Dz. U nr 164, poz. 1365, z późniejszymi zmianami) wprowadza Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego oparte na określeniu kwalifikacji opisanych efektami kształcenia, które student musi osiągnąć w trakcie procesu kształcenia na określonym kierunku studiów. W efekcie uzyskuje się ściśle określony zasób wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych, którymi to legitymuje się absolwent studiów na danym kierunku. 3

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych standardy kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa 2)W obszarze nauk medycznych, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego określił standardy kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa (rozporządzenie MNiSW w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa z dnia 9 maja 2012 r., Dz. U. 2012, poz. 1371). 4

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych 5 Warszawski Uniwersytet Medyczny

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych 6

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych Rozwiązaniem może być wprowadzenie standardów kształcenia na kierunku Analityka Medyczna Rozwiązaniem może być wprowadzenie standardów kształcenia na kierunku Analityka Medyczna. Standardy te uwzględniały by kompetencje diagnosty laboratoryjnego. Gdyby zawód diagnosty laboratoryjnego mieliby wykonywać także absolwenci innych kierunków studiów, program studiów podyplomowych musiałby zawierać określone efekty kształcenia ze standardów na kierunku Analityka Medyczna, które odnosiłyby się do tego zawodu. 7

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych W W przypadku każdego z zaproponowanych rozwiązań, koniecznym wydaje się określenie kompetencji diagnosty laboratoryjnego opisanych efektami kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. ( np. sa identyczne z tymi, które uzyskuje absolwent analityki medycznej ). 8

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych Analityka Medyczna Uczelnie nie są zobowiązane do przyjęcia tych efektów i ich realizacji w procesie kształcenia Stan faktyczny :Dla kierunku Analityka Medyczna określono wzorcowe Efekty Kształcenia, jednak Uczelnie nie są zobowiązane do przyjęcia tych efektów i ich realizacji w procesie kształcenia. Uczelnie mają możliwość stworzenia i co za tym idzie realizacji własnych efektów kształcenia na zasadach określonych w odpowiednich przepisach. W efekcie absolwenci kierunków Analityka Medyczna mogą posiadać kwalifikacje różniące się między sobą w zależności od uczelni, którą ukończyli. Zatem OBECNIE nie można stwierdzić, że absolwenci różnych uczelni w Polsce mają te same umiejętności i posiadają tę samą wiedzę. 9

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych lipca 2015 MNiSZW przesłało do MZ Uchwałę RGSZW dotyczącą projektu standardy kształcenia na kierunku studiów analityka medyczna/medycyna laboratoryjna do poprawek stylistycznych i formalnych : …. Skorygować numerację, skorygować usterki gramatyczne ….. UWAGA : kolejny kierunek praktyczny 10

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych 2005 kształcenia podyplomowego w zakresie analityki medycznej 3 semestry i 1135 godzin nauki 4)Minister Zdrowia dniu 20 kwietnia 2005 r. wydał KOMUNIKAT w sprawie ogłoszenia „Programu nauczania zawodowego kształcenia podyplomowego w zakresie analityki medycznej”. W załączniku przedstawiona jest lista przedmiotów (ALE NIE LISTA efektów kształcenia określonych w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych). Zgodnie z zapisem komunikatu, łączne nauczanie to min. 3 semestry i 1135 godzin nauki. Studia podyplomowe prowadzą uczelnie państwowe, które prowadza także kierunki Analityki Medycznej. 11

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych Prodziekani ds. analityki medycznej ogłosili nabór na studia podyplomowe na tym kierunku występują z wnioskiem, żeby ich absolwentów nie dopuszczać do zdobytego zawodu ?????Prodziekani ds. analityki medycznej wyrazili swoją opinię o ograniczaniu dostępu do zawodu diagnosty laboratoryjnego dla absolwentów innych kierunków niż analityka medyczna, ale w tym samym czasie ogłosili nabór na studia podyplomowe na tym kierunku. Czyli będą kształcili na studiach podyplomowych na kierunku analityka medyczna i występują z wnioskiem, żeby ich absolwentów nie dopuszczać do zdobytego zawodu. 12

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych PODSUMOWANIE wskazane jest określenie kwalifikacji niezbędnych w tym zawodzie opisanych poprzez określone efekty kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych W celu uporządkowania zasad wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego wskazane jest określenie kwalifikacji niezbędnych w tym zawodzie opisanych poprzez określone efekty kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. W sytuacji, gdy absolwent kierunku Analityka Medyczna zyskiwałby automatycznie tytuł diagnosty laboratoryjnego, efekty właściwe dla uzyskania kompetencji diagnosty laboratoryjnego musiałyby by obligatoryjnie realizowane w takcie kształcenia na tym kierunku. Dla absolwentów innych kierunków, chcących uzyskać tytuł diagnosty laboratoryjnego można zaplanować studia podyplomowe, w trakcie których realizowano by efekty kształcenia opisujące kompetencje diagnosty laboratoryjnego. 13

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych Analityka medyczna – 5 lat Biolog – 5 lat + studia podyplomowe w 100% zawierające treści analityki medycznej nauczane na Wydziale Analityki Kto ma większą wiedzę, kompetencje i umiejetności 14

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych ustawodawca jest zobligowany do takiego określenia kryteriów W trakcie dyskusji przywoływano Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia r., Syg. akt K17/04: „…………kształtując dostęp do zawodu diagnosty laboratoryjnego ustawodawca jest zatem nie tylko uprawniony, ale też zobligowany do takiego określenia kryteriów limitujących dostęp do tego zawodu, które będą gwarantować osiągniecie tego celu.” 15

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych propozycja Diagnosta laboratoryjny ????????? Diagnosta laboratoryjny w zakresie mikrobiologii Diagnosta laboratoryjny w zakresie diagnostyki genetycznej Diagnosta laboratoryjne w zakresie ….. 16

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych II. Problemy kierunku lekarskiego: kierunek lekarski ma profil praktyczny zniosły wymóg prowadzenia badań naukowych 1)Zgodnie z obecnie obowiązującymi standardami kształcenia określonymi w powołanym powyżej rozporządzeniu MNiSW, kierunek lekarski ma profil praktyczny. Ostatnia nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz rozporządzenie MNiSW w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia z dnia 3 października 2014r. (Dz. U. 2014, poz. 1370) zniosły wymóg prowadzenia badań naukowych na kierunkach studiów o profilu praktycznym, w tym także na kierunku lekarskim. 17

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych 18 Działalność PKA w 2014 roku, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych W Uniwersytetach Medycznych Profil Praktyczny stanowi 74% 1)Nie ma wymogu prowadzenia badań naukowych 2)Nie jest to nauczanie uniwersyteckie 3)Nie ma klasyfikacji w KEJN-ie 4)Nie ma środków na działalność statutową Uczelni 5)Redukcja środków na prowadzenie badań naukowych, co oznacza redukcję budżetu Uczelni 6)Miejsce Uniwersytetów Medycznych w rankingach polskich/światowych ulegnie obniżeniu. 19

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych w dziedzinie nauk medycznych wyróżniono tylko 3 dyscypliny, praktycznie wszystkie specjalizacje lekarskie mieszczą się w jednej dyscyplinie: medycyna 2)Drugim zagrożeniem dla jakości kształcenia na kierunku lekarskim i tym samym dla akredytacji amerykańskiej jest brak ścisłego określenia w standardach kształcenia kwalifikacji nauczycieli prowadzących poszczególne przedmioty na kierunku lekarskim. Planowanie obsady zajęć opisane jest w rozporządzeniu MNiSW powołanym powyżej (§ 5, ust. 1, pkt.3 i ust. 2). Zasady te w przypadku kierunku lekarskiego nie gwarantują w pełni właściwej obsady zajęć. Z uwagi na fakt, że w dziedzinie nauk medycznych wyróżniono tylko 3 dyscypliny, praktycznie wszystkie specjalizacje lekarskie mieszczą się w jednej dyscyplinie: medycyna. Dlatego wydaje się słusznym zawarcie w standardach kształcenia zapisu, że poszczególne przedmioty prowadzą nauczyciele akademiccy posiadający specjalizację lekarską zgodną z efektami kształcenia realizowanymi w ramach danego przedmiotu. 20

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych Propozycje poprawki- uzupełnienia 1) Zajęcia na kierunku lekarskim prowadzone są przez nauczyciela akademickiego posiadającego specjalizację lekarską odpowiadającą efektom kształcenia i treściom programowym realizowanych w ramach określonego przedmiotu 2) Tylko bardzo dobre Uczelnie spełniają ten warunek MEDYCYNA JEST DYSCYPLINĄ 21 Warszawski Uniwersytet Medyczny

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych brak ścisłych zasad dotyczących organizacji i doboru bazy kształcenia 3)Trzecim zagrożeniem dla jakości kształcenia na kierunku lekarskim i także dla akredytacji amerykańskiej tego kierunku w Polsce jest brak ścisłych zasad dotyczących organizacji i doboru bazy kształcenia, w szczególności praktycznego. Infrastruktura uczelni powinna pozwalać na realizację wszystkich efektów kształcenia zawartych w standardach kształcenia. W wielu przypadkach, np. z zakresu anatomii prawidłowej, medycyny sadowej, ale także innych przedmiotów i zakresów, efekty kształcenia są sformułowane w taki sposób, że ich realizacja nie wymaga specjalistycznej bazy. W powołanym przykładzie anatomii prawidłowej i medycyny sądowej można zrealizować zawarte w standardach efekty kształcenia bez posiadania przez uczelnię specjalistycznych prosektoriów. 22

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych nauczania przedmiotów klinicznych. Obecnie kierunek lekarski można prowadzić w oparciu o mały szpital Podobnie nie określono wymogów dla infrastruktury do nauczania przedmiotów klinicznych. Obecnie kierunek lekarski można prowadzić w oparciu o mały szpital. Należy sobie zatem zadać pytanie, jaki oddział (liczba łóżek, poziom referencyjności, zakres udzielanych świadczeń, wyposażenie diagnostyczne, itp.) może stanowić właściwą bazę dla realizacji kształcenia praktycznego na kierunku lekarskim i stosowny zapis zawrzeć w standardach kształcenia. 23

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych PODSUMOWANIE należy rozważyć przegląd i ewentualną modyfikację obecnie obowiązujących standardów kształcenia Po kilkuletnim okresie obowiązywania standardów kształcenia na kierunku lekarskim i doświadczeniu uzyskanym w efekcie ich realizacji, należy rozważyć przegląd i ewentualną modyfikację obecnie obowiązujących standardów kształcenia. 24

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych obniża rangę wykształcenia i zawodu stwarza zagrożenie utraty akredytacji kierunku lekarskiego w Polsce PLN rocznie Brak wymogu prowadzenie badań naukowych na kierunku lekarskim obniża rangę wykształcenia i zawodu, wpływa także na obniżenie jakości kształcenia. Dodatkowo stanowi to zasadniczą różnicę w stosunku do nauczania na kierunku lekarskim w USA. Taka sytuacja stwarza zagrożenie utraty akredytacji kierunku lekarskiego w Polsce przez odpowiednie instytucje w USA. Oczywistym tego skutkiem jest drastyczne zmniejszenie zainteresowania studiowaniem na kierunku lekarskim w Polsce przez studentów zagranicznych. Należy w tym miejsce podkreślić, że 50% wpływów za kształcenie cudzoziemców w Polsce pochodzi z nauczania na kierunku lekarskim i jest to około PLN rocznie. 25

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych 26

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych III. Problemy inne fizjoterapia i dietetyka 1)Obecnie nie ma standardów dla wielu kierunków studiów kształcących kadry dla systemu ochrony zdrowia w Polsce. Najistotniejsze to fizjoterapia i dietetyka. Europejskiej Ligii ds. Fizjoterapii Istnieją zalecenia Europejskiej Ligii ds. Fizjoterapii i można z nich skorzystać. Nie ma europejskich zaleceń nauczania dietetyki Nie ma europejskich zaleceń nauczania dietetyki. W mojej opinii należy powołać ZESPOŁY ds. opracowania STANDARDÓW nauczania na tych kierunkach. Pośrednio jest to wniosek z wyroku SN. Tylko osoby spełniające określone kryteria w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych określone w Standardach (zatwierdzonych przez odpowiedniego Ministra) będą mogły pracować w systemie ochrony w Polsce. 27

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych psychologia kliniczna 2)Rośnie znaczenie kierunku psychologia kliniczna w systemie ochrony zdrowia Programy realizowane podczas poszczególnych form kształcenia są różne W związku z powyższym należy uporządkować kilka zagadnień. Obecnie uczelnie kształcą na kierunku psychologia kliniczna (5 letnie jednolite studia magisterskie), roczne studia podyplomowe (GUM-ed, = 6 lat) lub też kwalifikacje takie można uzyskać w ramach 4-letniej specjalizacji prowadzonej przez CMKP (5 letnie studia magisterskie i 4 letnia specjalizacja = 9 lat). Programy realizowane podczas poszczególnych form kształcenia są różne. Kwalifikacja na specjalizację z zakresu psychologii klinicznej ( w CMKP) odbywa się wg reguł nie stosowanych przy rekrutacji na specjalizacje lekarskie Kwalifikacja na specjalizację z zakresu psychologii klinicznej ( w CMKP) odbywa się wg reguł nie stosowanych przy rekrutacji na specjalizacje lekarskie. Zgłaszanie odbywa się przez ośrodki akredytowane, a nie centralnie. Prowadzi to do sytuacji, że CMKP nie kontroluje rekrutacji, a jedynie prowadzi spis osób kształconych. W programie nie ma treści odnoszących się do chorych somatycznie, a głównie do chorych przebywających w szpitalach neurologicznych i psychiatrycznych. Istniej potrzeba określenia kompetencji i tytułów zawodowych, aby nie dochodziło do kolejnych problemów. 28

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych ZAMYKANIE SIĘ zawodów medycznych doprowadzi do ich osłabienia i w ostatecznym efekcie do obniżenia poziomu przygotowania zawodowego. UWAGA :Zarysowała się tendencja do zamykania się kształcenia w zawodach medycznych. Obecnie dyskutowana jest propozycja, żeby analitycy uczyli analityków. Jest to następstwo regulacji, że pielęgniarki uczą pielęgniarki. ZAMYKANIE SIĘ zawodów medycznych doprowadzi do ich osłabienia i w ostatecznym efekcie do obniżenia poziomu przygotowania zawodowego. 29

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych KIERUNKI MEDYCZNE 1) STUDIA PRAKTYCZNE ( nie akademickie ) 2) Jak będą wprowadzane innowacje i nowoczesne metody analityczne/diagnostyczne/lecznicze skoro na kierunkach studiów nie ma badań naukowych a kadra jest rekrutowana wyłącznie ze swojego grona ???????? Okrycia dokonane przez fizyków, chemików, genetyków a także bioinformatyków, etc będą całkowicie niedostępne dla studentów. 30

Prof. dr hab. n. med. Leszek Pączek Komisja Akredytacyjna Akademickich Uczelni Medycznych Ocena Kształcenia na studiach podyplomowych … stanowi element procedury oceny instytucjonalnej (PKA) Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Specjalizacje lekarskie = studia podyplomowe 31 ? Obecnie NIE