Zbigniew Herbert (1924-1998) „ (…) ocalałeś nie po to aby żyć masz mało czasu trzeba dać świadectwo (…) Bądź wierny. Idź. ”
Kalendarium życia i twórczości 29 października 1924 – we Lwowie, w rodzinie dyrektora banku, urodził się Zbigniew Herbert 1956 – debiutancki tomik „Struna światła” 1958 – początek licznych podróży po Europie 1962 – zbiór esejów „Barbarzyńca w ogrodzie” 1963 – nagroda Fundacji im. Kościelskich w Genewie 1965 – austriacka nagroda Internationaler Nikolaus Lenau Preis 1969 – tom „Napis” 1970-1971 - wykłady (jako visiting professor) na uniwersytecie w Los Angeles 1974 – „Pan Cogito”
Kalendarium życia i twórczości 1975 – podpisanie Memoriału 59, zawierającego protest przeciwko zmianom w Konstytucji PRL, uzależniającym kraj od ZSRR 1981 – uczestnictwo w ruchu NSZZ „Solidarność” 1983 – „Raport z oblężonego miasta i inne wiersze” 1986 – wyjazd do Francji 1990 – Nagroda Jerozolimy 1991 - zbiór esejów „Martwa natura z wędzidłem” 1992 – powrót do kraju 28 lipca 1998 – śmierć poety
Zbigniew Herbert czuł się dziedzicem tradycji antycznej, grecko-rzymskiej, chrześcijańskiej. Wyznawał ideały św. Franciszka z Asyżu. Dziękuje Bogu za „świat piękny i bardzo różny” ,za „ludzi dobrych i rozumnych”.
Europejskie fascynacje poety
Jego fascynacja kulturą śródziemnomorską znalazła swoje odzwierciedlenie w tomie esejów ,,Barbarzyńca w ogrodzie” .Nie ma w nich jednak bezkrytycznego podziwu. Historyczne dziedzictwo śródziemnomorskiej Europy ukazał jako zjawisko dwoiste: pełnej najwyższych wzlotów ducha i najniekczymniejszej dzikości.
Zbigniew Herbert nazywany jest często strażnikiem pamięci Zbigniew Herbert nazywany jest często strażnikiem pamięci. Jako świadek historii starał się w swoich utworach dać świadectwo prawdzie o tych, którzy już mówić nie mogą i o miejscach, do których już nie wróci.
Niezwykle wstrząsający jest wiersz „Guziki” dedykowany zabitemu w Katyniu stryjowi poety. Owe guziki są jedynymi świadkami męczeństwa Polaków. „Tylko guziki nieugięte przetrwały śmierć świadkowie zbrodni z głębin wychodzą na powierzchnię jedyny pomnik na ich grobie są aby świadczyć Bóg policzy i ulituje się nad nimi ”
Zbigniew Herbert tragicznie doświadczony przez wojnę potrafi zdobyć się na niezwykłą wielkoduszność – przebaczenie, które jest powinnością i przywilejem chrześcijanina. W wierszu „ 17 IX ” tak pisze: „Moja bezbronna ojczyzna przyjmie cię najeźdźco i da ci sążeń ziemi pod wierzbą - i spokój by ci co po nas przyjdą uczyli się znowu najtrudniejszego kunsztu - odpuszczania win”
W poezji Zbigniewa Herberta od 1974r W poezji Zbigniewa Herberta od 1974r. pojawia się często postać – bohater Pan Cogito. To symboliczna postać współczesnego człowieka, pełnego ułomności i heroizmu. Miano Cogito wywodzi się od myśli Kartezjusza : Cogito ergo sum (myślę, więc jestem.) Pan Cogito oznacza więc „Pana Myślę”. Myśli on nieustannie o ojczyźnie domowej i „ojczyźnie wielkiej” , o sprawach ostatecznych.
Pan Cogito, chociaż nie może być utożsamiany z Herbertem, często jest głosicielem jego poglądów. Bywa śmieszny, niezdecydowany, ale potrafi też być odważny.
Zbigniew Herbert stworzył swoisty kodeks zasad, których zachowanie stanowi o byciu człowiekiem. Zasady te to: Zachowanie wierności za wszelką cenę, Odwaga, Życie w zgodzie z samym sobą i własnymi ideami, Cnota wybaczania, Wystrzeganie się oschłości serca, Radość z otaczającego świata.
Ideał Herberta to ktoś, kto wie, co znaczy godność, honor i służba ideałom. Dochowując im wierności, dołączy do grona największych bohaterów.
Wartości te zawarte są w najbardziej znanym chyba wierszu Z Wartości te zawarte są w najbardziej znanym chyba wierszu Z. Herberta „Przesłanie pana Cogito” Idź, mówi poeta, nie poddawaj się ideom większości; bądź sobą, wierz w to, w co wierzysz, bo w tym jest twoja siła. Tylko zachowując twarz i trwając w swych poglądach, człowiek będzie godnym uczestnikiem tego, co oferuje tradycja. Pełnię osiągnie umiejąc odnaleźć swoją tożsamość narodową i kulturową.
Dlaczego Herbert? Był poetą, który w czasach zakłamania miał odwagę mówić prawdę. Wskazywał postawy moralne, którymi należy się kierować w życiu. Będąc świadkiem historii, miał odwagę mówić o niej. Patrzył na człowieka z dystansem.
Dziękuję za uwagę.
Wykonała Gabriela Laskowska z klasy VI a Szko ła Podstawowa nr 93 im. Tradycji Orła Białego we Wrocławiu Opieka: Teresa Bogusz, Artur Bilski Bibliografia: 1) Stanisław Talkowski „ Rządy dusz” Warszawa 2005 2) Marta Makowiecka, Mariusz Pawłowski „ Przewodnik po epokach II ” Warszawa 2005 Zdjęcia i obrazki: z internetu