Wybrane aspekty prawnej ochrony dzieci.

Obowiązkiem dyrektorów szkół i placówek oświatowych oraz nauczycieli jest reagowanie na przemoc i krzywdzenie dzieci

Problematyka krzywdzenia dziecka lub zagrożenia jego bezpieczeństwa ze strony: osób obcych, członków rodziny, personelu szkoły lub placówki, rówieśników.

1) Krzywdzenie lub zagrożenie ze strony obcych Art. 41a. § 1 kk. Sąd może orzec obowiązek: powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, zakaz zbliżania się do określonych osób, zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego lub inne przestępstwo przeciwko wolności oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej; obowiązek lub zakaz może być połączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego organu w określonych odstępach czasu.

1) Krzywdzenie lub zagrożenie ze strony obcych c.d. Art. 181a kkw § 1. W razie orzeczenia obowiązku powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami, zakazu zbliżania się do określonych osób, nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, sąd przesyła odpis wyroku jednostce Policji, a także odpowiedniemu organowi administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, właściwemu dla miejsca pobytu skazanego. § 2. Nadzór nad wykonywaniem obowiązku powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami, zakazu zbliżania się do określonych osób, nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu powierza się zawodowemu kuratorowi sądowemu.

2) Krzywdzenie lub zagrożenie ze strony członków rodziny Procedura „Niebieskiej Karty” w 2013 roku sporządzonych formularzy „Niebieskich Kart – A” przez przedstawicieli poszczególnych podmiotów wszczynających procedurę było 73 119, w tym przez przedstawicieli: jednostek organizacyjnych pomocy społecznej 12 114; Policji 57 902; gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych 813; oświaty 1671; ochrony zdrowia 619;

2) Krzywdzenie lub zagrożenie ze strony członków rodziny c.d. § 15. W ramach procedury (Niebieskiej Karty) przedstawiciel oświaty: 1)   podejmuje działania, o których mowa w § 11 pkt 2 lit. a i c oraz pkt 3 i 5; informuje o możliwościach uzyskania pomocy, w szczególności psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej, oraz wsparcia, w tym o instytucjach i podmiotach świadczących specjalistyczną pomoc na rzecz osób dotkniętych przemocą w rodzinie, o możliwościach podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie; organizuje niezwłocznie dostęp do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie; może prowadzić rozmowy z osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie, na temat konsekwencji stosowania przemocy w rodzinie oraz informuje te osoby o możliwościach podjęcia leczenia lub terapii i udziale w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie; 2)  diagnozuje sytuację i potrzeby osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, w tym w szczególności wobec dzieci; 3)  udziela kompleksowych informacji rodzicowi, opiekunowi prawnemu, faktycznemu lub osobie najbliższej o możliwościach pomocy psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej oraz wsparcia rodzinie, w tym o formach pomocy dzieciom świadczonych przez instytucje i podmioty w zakresie specjalistycznej pomocy na rzecz osób dotkniętych przemocą w rodzinie.

3) Krzywdzenie lub zagrożenie ze strony personelu szkoły lub placówki Karta Nauczyciela Art. 6. Nauczyciel obowiązany jest: 1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; 2)   wspierać każdego ucznia w jego rozwoju; 3)   dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego; 4)   kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; 5)   dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów. Art. 75. 1. Nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6.

3) Krzywdzenie lub zagrożenie ze strony personelu szkoły lub placówki c.d. Karta Nauczyciela Art. 26. 1. Stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa odpowiednio w razie: 1)   prawomocnego ukarania w postępowaniu dyscyplinarnym karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy oraz karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim w okresie trzech lat od ukarania lub karą wydalenia z zawodu nauczycielskiego; 2)   prawomocnego skazania na karę pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu lub utraty pełnej zdolności do czynności prawnych; 3)   prawomocnego skazania za przestępstwo popełnione umyślnie.

3) Krzywdzenie lub zagrożenie ze strony personelu szkoły lub placówki c.d. Art. 41. § 1 kk Sąd może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. § 1a. Sąd może orzec zakaz zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi, na zawsze w razie skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego. § 1b. Sąd orzeka zakaz, o którym mowa w § 1a, na zawsze w razie ponownego skazania sprawcy w warunkach określonych w tym przepisie. Art. 180 kkw W razie orzeczenia zakazu zajmowania określonego stanowiska lub wykonywania określonego zawodu, sąd przesyła odpis wyroku właściwemu organowi administracji rządowej lub samorządu terytorialnego oraz pracodawcy albo instytucji, w której skazany zajmuje objęte zakazem stanowisko lub wykonuje objęty zakazem zawód. Jeżeli skazany zajmuje stanowisko kierownicze lub inne odpowiedzialne stanowisko, sąd przesyła odpis wyroku również właściwej jednostce nadrzędnej.

4) Krzywdzenie lub zagrożenie ze strony rówieśników Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich Art. 4. § 3. Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję oraz przedsięwziąć czynności niecierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu. Art. 70a. § 1. Kurator sądowy, sprawując nadzór nad nieletnim, organizuje i prowadzi działania mające na celu pomoc nieletniemu w zmianie nagannych zachowań i postaw, w kierunku postaw społecznie akceptowanych. § 2. Do zakresu działania kuratora sądowego należy w szczególności: 2)   odwiedzanie osób, których dotyczy postępowanie, w miejscu ich zamieszkania lub pobytu oraz kontaktowanie się z ich rodziną i szkołą lub miejscem nauki zawodu.

4) Krzywdzenie lub zagrożenie ze strony rówieśników Sposoby działania szkół

Sposoby działania szkół (przykłady): Monitoring wizyjny/identyfikatory oraz dodatkowe dyżury personelu podczas przerw. Jasne oczekiwania dotyczące zachowania, zasad i reguł w konsultacjach z rodzicami i uczniami oraz konsekwencji w przypadku ich nieprzestrzegania. Edukacja prawna. Opracowanie procedury reagowania w sytuacjach kryzysowych, w tym związanych z wystąpieniem przemocy w szkole. Uczenie dzieci i nastolatków najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych w ramach programów nauczania oraz edukacyjnych programów profilaktycznych.

Rządowe programy wpływające na poprawę bezpieczeństwa w szkołach i placówkach Radosna szkoła Środki przekazane na realizację programu w województwie podkarpackim: 2009 rok – 3.181.651 zł 2010 rok – 9.991.048 zł 2011 rok – 5.821.790 zł 2012 rok – 4.450.878 zł 2013 rok – 2.094.673 zł 2014 rok – 2.466.420 zł RAZEM – 28.006.460 zł Miejsca zabaw – 1 079 szkół Place zabaw – 218 szkół

Rządowy programu na lata 2014-2016 „Bezpieczna i przyjazna szkoła” Rządowe programy wpływające na poprawę bezpieczeństwa w szkołach i placówkach Rządowy programu na lata 2014-2016 „Bezpieczna i przyjazna szkoła” Cel główny: Zwiększenie skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkołach i placówkach. 2014 r. Liczba podpisanych umów/porozumień- 9 Środki otrzymane : 297.683,41 zł. 2015 r. Liczba podpisanych umów/porozumień- 7 Środki otrzymane: 233.068,00 zł.

Rządowy program „Bezpieczna+” będzie realizowany w latach 2015-2018. Rządowe programy wpływające na poprawę bezpieczeństwa w szkołach i placówkach Rządowy program „Bezpieczna+” będzie realizowany w latach 2015-2018. Cel główny: Poprawa bezpieczeństwa uczniów, zarówno w szkole, jak i poza nią. Obszary działania programu : • bezpieczne korzystanie z cyberprzestrzeni, • kształtowanie otwartości i budowanie pozytywnego klimatu szkoły – realizacja Wojewoda, • poprawę bezpieczeństwa fizycznego w szkołach, • tworzenie warunków do prowadzenia przez powiatowe i miejskie jednostki Państwowej Straży Pożarnej praktycznych zajęć dla dzieci z zakresu bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

Rządowy program „Bezpieczna+” będzie realizowany w latach 2015-2018. Rządowe programy wpływające na poprawę bezpieczeństwa w szkołach i placówkach Rządowy program „Bezpieczna+” będzie realizowany w latach 2015-2018. W 2015 roku na realizację programu rząd przeznaczył 15 mln zł. Na każdy kolejny rok (2016, 2017, 2018) zostanie przeznaczone po 20 mln zł. Województwo podkarpackie - środki na realizację programu w roku 2015 - około 230 tysięcy

Rządowy program „Bezpieczna i przyjazna szkoła – ocena szkół i placówek systemu oświaty realizujących politykę ochrony dzieci przed agresją i przemocą” program certyfikacji placówek edukacyjnych realizujących politykę ochrony dzieci przed przemocą

Do przygotowania prezentacji wykorzystano materiały Ogólnopolskiej konferencji inaugurującej Rządowy program „Bezpieczna i przyjazna szkoła – ocena szkół i placówek systemu oświaty realizujących politykę ochrony dzieci przed agresją i przemocą” Ludwik Sobol lsobol@ko.rzeszow.pl