Kontrakty terminowe na GPW (indeksowe, akcyjne i walutowe) Jesień 2010 Bogdan Kornacki, Dział Rozwoju Rynku, GPW

Plan szkolenia Kontrakty terminowe – charakterystyka Kontrakty terminowe na GPW – konstrukcja, zasady obrotu Dźwignia finansowa – szanse i zagrożenia Ryzyko związane z inwestowaniem w kontrakty terminowe Zalety kontraktów terminowych Możliwości wykorzystania kontraktów terminowych Źródła wiedzy

Kontrakt terminowy Umowa między 2 stronami : nabywcą i sprzedawcą Nabywca zobowiązuje się do kupna instrumentu bazowego w określonym momencie w przyszłości po określonej cenie Sprzedawca/wystawca zobowiązuje się do sprzedaży instrumentu bazowego w określonym momencie w przyszłości po określonej cenie Kontrakty są rozliczane pieniężnie Kontrakt terminowy inaczej: zakład o to jaka będzie cena instrumentu bazowego w terminie rozliczenia kontraktu terminowego

Profil wypłaty – pozycja długa (zakup kontraktu) Kupujący (zajmujący pozycję długą) liczy na wzrost kursu instrumentu bazowego i wzrost kursu kontraktu zysk T=0 Kurs kontraktu/instrumentu bazowego strata

Profil wypłaty – pozycja krótka (sprzedaż/wystawienie kontraktu) Sprzedający (zajmujący pozycję krótką ) liczy na spadek kursu instrumentu bazowego i spadek kursu kontraktu Kurs kontraktu/instrumentu bazowego zysk T=0 strata

Porównanie zysków/strat – gra o sumie zerowej strata

Dźwignia finansowa Mała zmiana kursu kontraktu Duża procentowa zmiana (zysk lub strata) w stosunku do depozytu Kurs kontraktu terminowego 2000 pkt * 10 zł = 20.000 zł (wartość kontraktu terminowego) Przykładowy depozyt zabezpieczający (KDPW): 7%*20.000 zł = 1400 zł Dźwignia finansowa 14 krotna: 100%/7% Zmiana kursu kontraktu o 2% to 40 pkt = 400 zł (zysk/strata dla inwestora) Stosunek zysku/straty do depozytu zabezpieczającego: 28% = 400 zł/1400 zł (2%*14)

Zalety kontraktów terminowych (o tym będziemy dzisiaj mówić) Liniowy profil wypłaty Wysoka dźwignia finansowa Niskie ryzyko kredytowe (dzienne rozrachunki) Wysoka płynność, niskie koszty Gra na wzrost/spadek Zmiana ceny uzależniona od zmian cen instrumentów bazowych

Instrumenty bazowe Indeksy giełdowe (WIG20, mWIG40) Kursy akcji – 22 spółek (ASSECO, KGHM, LOTOS, PKO BP, PGE, PGNiG, PKN, PEKAO, PZU, TAURON, TP SA, PETROLINVEST, CD PROJEKT, BOGDANKA, GTC, JSW, TVN, KERNEL, PBG, GPW, BORYSZEW, KOV) Kursy USD/PLN, EUR/PLN, CHF/PLN

Specyfikacja instrumentów – kontrakty terminowe Wartość kontraktu indeksowe = indeks x 10 zł (mnożnik) akcyjne = kurs spółki x mnożnik (100 lub 1000 akcji) walutowe = wartość 10.000 waluty bazowej w PLN Notowanie indeksowe – punkty indeksowe, akcyjne – w złotych za 1 akcję walutowe – w złotych za 100 jednostek waluty bazowej Nazwa skrócona FXYZkrr Gdzie: F – rodzaj instrumentu XYZ – skrót nazwy instrumentu bazowego (przykładowo W20 dla WIG20, USD dla kursu USD/PLN, TPS dla Telekomunikacji Polskiej) k – kod określający miesiąc wykonania kontraktu (H, M, U, Z) rr – dwie ostatnie cyfry roku wygaśnięcia np. FW20M10, FKGHU10, FEURZ10 Dzień wygaśnięcia i ostatni dzień obrotu 3 piątek miesiąca wygaśnięcia. Wygasające kontrakty walutowe notowane są tego dnia do 10.30, pozostałe do końca sesji.

Specyfikacja instrumentów – kontrakty terminowe Miesiące wygaśnięcia WIG20 - 4 najbliższe miesiące z marcowego cyklu kwartalnego (Marzec (H), Czerwiec (M) , Wrzesień (U), Grudzień (Z) Inne kontrakty indeksowe i akcyjne – 3 najbliższe miesiące z marcowego cyklu kwartalnego kontrakty walutowe - 3 najbliższe miesiące kalendarzowe plus 3 kolejne miesiące z kwartalnego cyklu rozliczeniowego. Minimalny krok notowania Kontrakty indeksowe: 1 pkt Kontrakty akcyjne: 0,01 zł – jeżeli kurs kontraktu nie przekracza 50 zł 0,05 zł – jeżeli kurs kontraktu przekracza 50 zł Kontrakty walutowe: 0,01 zł

Miesiące wygasania Miesiąc Kod styczeń F luty G marzec H kwiecień J maj K czerwiec M lipiec N sierpień Q wrzesień U październik V listopad X grudzień Z

Kontrakty walutowe - specyfika Dla kontraktu EUR kurs giełdowy np. 415,20 - to wartość 100 EUR w PLN Natomiast wartość kontraktu to 41.520 PLN – równowartość 10.000 EUR w PLN Oznacza to także, że 1 EUR warte jest 4,1520 PLN WALUTA BAZOWA I WALUTA KWOTOWANA np. EUR/PLN - waluta bazowa - EUR - waluta kwotowana PLN …

Wybrane elementy standardu – kontrakty indeksowe, akcyjne i walutowe Dzienny kurs rozliczeniowy kurs zamknięcia lub ostatni kurs rozliczeniowy + zasada lepszych zleceń* (wprowadzonych nie później niż 5 minut przed ustaleniem kursu zamknięcia). Ostateczny kurs rozliczeniowy (wygasanie serii kontraktów) indeksowe – średnia arytmetyczna z wartości indeksu z ostatniej godziny notowań ciągłych + wartości indeksu z zamknięcia, po odrzuceniu 5 najwyższych i 5 najniższych wartości. akcyjne – kurs ostatniej transakcji akcjami będącymi instrumentem bazowym, zawartej na sesji giełdowej w dniu wygaśnięcia danych kontraktów terminowych walutowe – kurs średni z fixingu NBP z dnia wygaśnięcia kontraktu (pomnożony przez 100) *Jeżeli nie ustalono kursu zamknięcia a w arkuszu znajdują się zlecenie z lepszym limitem niż ostatni kurs rozliczeniowy to dzienny kurs rozliczeniowy jest wyznaczany na poziomie tego zlecenia. W przypadku zleceń kupna jest to najwyższy limit zlecenia kupna przekraczający kurs określony na w/w warunkach. I odwrotnie, w przypadku zleceń sprzedaży jest to najniższy limit zlecenia sprzedaży poniżej kursu określonego na w/w warunkach.

Wybrane elementy standardu – kontrakty indeksowe, akcyjne i walutowe Ostateczna cena rozliczeniowa Indeksowe – ostateczny kurs rozliczeniowy  mnożnik (10 zł) Akcyjne – ostateczny kurs rozliczeniowy  liczba akcji w kontrakcie Walutowe – ostateczny kurs rozliczeniowy (w przeliczeniu na jednostkę waluty bazowej) pomnożony przez wielkość kontraktu (10.000) Rozliczenie Pieniężne w zł Sytuacje szczególne – kontrakty akcyjne W przypadku operacji na akcjach lub realizacji praw z akcji, będących instrumentami bazowymi dla kontraktów terminowych, Giełda może przeprowadzić korektę kursu odniesienia oraz zmienić liczbę akcji przypadających na jeden kontrakt

LOP – liczba otwartych pozycji Informuje o liczbie otwartych pozycji (kupionych/sprzedanych kontraktach terminowych) Kontrakt kupiony + kontrakt sprzedany = 1 LOP 1000 otwartych pozycji to 1000 kontraktów kupionych (long) i 1000 kontraktów sprzedanych (short) Zmienia się w trakcie dnia i z sesji na sesję Wzrost LOP – wzrost zaangażowania inwestorów na rynku Giełda publikuje informacje dotyczące koncentracji pozycji (LOP) na kontraktach terminowych (indeksowych i akcyjnych), na których całkowita LOP przekracza 30.000. Publikowana jest liczba rachunków na poziomie subkonta NIK, na których przekroczono 20% (plus krok 5%) ogólnej liczby LOP na danej serii. Ze względu na to, że kontrakty terminowe nie są wykorzystywane wyłącznie do spekulacji, ale stanowią również część złożonych strategii inwestycyjnych, interpretacja tych danych powinna być bardzo ostrożna. Istnieje wiele możliwych powodów posiadania dużych otwartych pozycji na kontraktach terminowych (np. spekulacja, zabezpieczenie pozycji, element strategii inwestycyjnej, część innego produktu)

Zasady obrotu notowania ciągłe w godz. 8:30 - 17:35 Wszystkie kontrakty terminowe mają dogrywkę Jednostka transakcyjna – 1 kontrakt obrót wspomagany działaniem animatora rynku Szczegóły dotyczące obrotu opisane są w: Warunkach obrotu dla ……. Szczegółowych Zasadach Obrotu Giełdowego Regulaminie Giełdy Dokumenty są dostępne na stronie internetowej giełdy www.gpw.pl

Ograniczenia Wielkość zlecenia: Kontrakty na indeksy, akcje – 500 kontraktów Kontrakty na waluty – 100 kontraktów Ograniczenia wahań kursów (statyczne/dynamiczne) kontrakt Widełki statyczne Widełki dynamiczne Kontrakty na indeksy, kursy akcji +/- 5% od dziennego kursu rozliczeniowego WIG20 +/- 25 pkt , mWIG40 +/- 30 pkt, akcje +/- 3,5% Kontrakty na waluty +/- 3% od dziennego kursu rozliczeniowego +/- 4 zł

Arkusz zleceń FUSDU09 - 14 września 2010 KUPNO SPRZEDAŻ liczba kontraktów w zleceniu limit w zleceniu 1 289,33 289,65 2 289,10 289,66 6 289,01 289,95 289,00 289,98 4 10 290,00 290,13 288,65 290,34 288,61 290,40 7 8 288,60 290,46 288,57 290,48

Wycena kontraktów na indeksy i na akcje F - cena futures S - cena spot r – stopa wolna od ryzyka (w skali roku) T - liczba dni do dnia wygaśnięcia kontraktu F - cena futures S - cena spot e – podstawa logarytmu naturalnego r – stopa wolna od ryzyka (w skali roku) δ – stopa dywidendy T - liczba dni do dnia wygaśnięcia kontraktu

Wycena kontraktów walutowych Jeżeli oprocentowanie waluty bazowej jest wyższe od oprocentowania waluty kwotowanej to kurs terminowy jest niższy niż kurs spot. Jeżeli oprocentowanie waluty bazowej jest niższe od wyższy niż kurs spot (np. USD/PLN i EUR/PLN)

Baza i zjawisko konwergencji Dzień wygaśnięcia kontraktu FW20 Cena terminowa (futures ) jest to prognoza przyszłej wartości instrumentu bazowego Cena futures = spot + koszt finansowania + koszt składowania Cena futures dla kontraktów walutowych wynika z różnicy oprocentowania walut BAZA WIG20 S(t) Różnica pomiędzy bieżącą wartością instrumentu bazowego a kursem kontraktu z biegiem czasu się zmniejsza (WIG20 vs FW20) Baza = spot – futures Dzień wygaśnięcia kontraktu

Relacje między ceną terminową i spot Odchylenia oczywiście istnieją. Niebieska linia pokazuje moment drastycznego niedoszacowania kontraktu Odchylenia mogą być źródłem poszukiwania „metody” przez spekulantów, którzy liczą na to że owe odchylenia się zniwelują.

Kontrakty i ryzyko Ryzyko rynkowe wynika ze zmian kursu kontraktu, które zależą od zmian ceny instrumentu bazowego jest potęgowane przez efekt dźwigni - małe wahania kursów na rynku kasowym mają proporcjonalnie większy wpływ na wartość depozytu zabezpieczającego może doprowadzić do poniesienia strat przekraczających wielkość pierwotnej inwestycji – straty mogą być wyższe niż pierwotnie wpłacony depozyt zabezpieczający

Kontrakty i ryzyko Ryzyko płynności wynika z małej aktywności na rynku – braku płynności płynność może być różna na różnych seriach kontraktów terminowych zawarcie transakcji może być utrudnione lub będzie pociągać za sobą dużą zmianę kursu Przykład : dalsze serie kontraktów terminowych na akcje, kontrakty na mWIG40

Animatorzy Domy maklerskie wspierające płynność, zobowiązane do ciągłego wystawiania ofert kupna i sprzedaży. Wielkość zleceń i spread określona w umowie z GPW. Kontrakty na WIG20 11 animatorów BOŚ, BRE, UNICRCAIB, BZWBK, BDM, PKO, BH, IDM, KBC SEC., NOBLE SEC., UNICREDIT BANK AG Kontrakty na akcje 7 animatorów BZWBK, KBC, BOS, UNICRCAIB, BDM, IPOPEMA, BOŚ waluty DM BOŚ SA Kontrakty na mWIG40, obecnie brak

Spready dla kontraktów terminowych (na podstawie danych z jednej sesji) Instrument rzeczywisty spread (pipsy/grosze) spread gwarantowany (animator) wartość zleceń animatora (pln) FUSDH10 10-60 80 ok. 500.000 FEURH10 ok. 750.000 waluty spot 40-60 --------- -------- FW20* 1-2 punkty   30 punktów ok. 240.000  FKGHH10 20-40 ok. 1.5 zł ok. 100.000 KGHM 10-40 ok. 2-2,5 zł 25.000 FPKNH10 0,01-0,05 ok. 0,6 zł PKN ok. 1 zł FPKOH10 PKO * FW20 – 9 animatorów

LP INSTRUMENT WOLUMEN OBROTU (szt.) LOP (szt.) cały rok na koniec września 2009 2008 ZMIANA % 2010 1 KONTRAKTY NA WIG20 12.766.415 11.743.240 8,7% 108.488 84.975 27,67% 2 KONTRAKTY NA mWIG40 30.182 25.349 19,1% 892 605 47,44% 4 KONTRAKTY NA AKCJE 465.757 331.646 40,4% 6.357 5.755 10,46% 5 KONTRAKTY NA WALUTY 162.239 132.559 22,4% 1.669 1.481 12,69% 6 OPCJE NA WIG20 421.648 326.583 29,1% 38.855 17.589 120,91% 7 JEDNOSTKI INDEKSOWE NA WIG20 42.161 36.327 16,1% 13.159 12.438 5,80%

Kontrakty i ryzyko Ryzyko specyficzne kursy pojedynczych akcji (instrumentów bazowych) mogą mieć większą zmienność (większe wahania cen) niż inne instrumenty z powodu większej zmienności, kontrakty na akcje mogą być bardziej ryzykowną inwestycją niż kontrakty na indeksy kontrakty walutowe – uzależnienie od kursów innych walut

Zależności – kursy walut (ryzyko specyficzne)

Zależności – kursy walut (ryzyko specyficzne)

Wpływ waluty inwestycji na wynik

Depozyty zabezpieczające Służą zabezpieczeniu zobowiązań kupującego/sprzedającego - zabezpieczeniu ryzyka dziennej zmiany ceny kontraktu – proces bieżących rozrachunków rynkowych (tzw. równanie do rynku) Stanowią tylko część wartości kontraktu – określony % wartości Wartość depozytu liczona od ostatniego kursu rozliczeniowego Wielkość wyznaczana przez KDPW (WIG20 – średnia ważona, pozostałe – największa zmiana dzienna w ciągu ostatnich 12 miesięcy) Wpłacane na rachunek inwestora w DM KDPW określa jeden poziom depozytu - minimalny – poziom który zawsze musi być utrzymywany DM maja swobodę w określaniu depozytu wstępnego – ale w większości wyliczają go jako 1,2 -1,4 x depozyt minimalny Od sierpnia 2009 do inwestowania na pochodnych trzeba mieć Numer Klasyfikacyjny Klienta (NKK) nadawany przez KDPW (poprzednio Numer Identyfikacyjny Klienta (NIK)) Cytat z komunikatu IRIP KDPW: „Ostateczną wartość depozytów dla klientów ustala biuro maklerskie, kierując się własną oceną ryzyka klienta i transakcji. Przyjęte przez biuro maklerskie zasady określania depozytów i zestawy parametrów ryzyka muszą prowadzić do wyznaczenia depozytów nie mniejszych niż te obliczone wg zasad i parametrów ryzyka określonych przez KDPW.”

Wysokość depozytów c.d. Instrument bazowy Depozyt ustalany przez KDPW (01.10.2010) Wartość kontraktu (01.10.2010) Wysokość depozytu wstepnego (pobierana przez większość BM przy zawarciu transakcji =120% minimalnego, ustalonego przez KDPW) Dźwignia: depozyt/wartość kontraktu PGE 4,0% 2 290 zł 110 zł 20,8 TP S.A. 8,4% 1 780 zł 179 zł 9,9 PKN 5,8% 3 990 zł 278 zł 14,4 PGNiG 8,2% 3 660 zł 360 zł 10,2 PKOBP 7,8% 4 280 zł 401 zł 10,7 ASSECO POL 7,6% 5 300 zł 483 zł 11,0 KGHM 7,4% 11 800 zł 1 048 zł 11,3 mWIG40 3,8% 26 980 zł 1 230 zł 21,9 PEKAO 6,6% 17 000 zł 1 346 zł 12,6 WIG 20 5,0% 26 130 zł 1 568 zł 16,7 CHF 5,4% 29 500 zł 1 912 zł 15,4 EUR 4,4% 39 700 zł 2 096 zł 18,9 USD 6,8% 29 000 zł 2 366 zł 12,3 PZU 40 600 zł 3 605 zł Historyczne minimalne poziomy depozytów < 2% dla walut < 4% dla FW20 < 6% dla kontraktów na akcje

Przykładowe zmiany depozytów max. 23,8%

Gwarantowanie rozliczeń Mechanizm: kalkulacja dziennych kwot zysków/strat stron transakcji (w oparciu o kursy transakcji oraz dzienne kursy rozliczeniowe), Rozliczanie wzajemnych zobowiązań w cyklu T+0. Dla pozycji zyskownej – wzrost wartości środków „w depozycie” Dla pozycji stratnych – spadek wartości środków „w depozycie”. Możliwe wezwanie do uzupełnienia depozytu. Fundusz Gwarancyjny dla instrumentów pochodnych

Gwarantowanie rozliczeń Po otwarciu pozycji Różnica pomiędzy ceną zawartego kontraktu a dzienną ceną rozliczeniową Przez pozostałe dni łącznie z dniem wygaśnięcia Różnica pomiędzy dzienną ceną rozliczeniową z dnia poprzedniego a dzienną ceną rozliczeniową z dnia bieżącego lub ostateczną ceną rozliczeniową w dniu wygaśnięcia Po zamknięciu pozycji Różnica pomiędzy ceną zamknięcia kontraktu a dzienną ceną rozliczeniową z dnia poprzedniego W przypadku zamknięcia pozycji na tej samej sesji Różnica pomiędzy cenami w momencie zamknięcia i otwarcia pozycji

Przykład nr 1. Bieżące rozrachunki Kupno 3 kontraktów po kursie 50 zł (za akcję), wielkość kontraktu 100 akcji zakładany poziom wstępnego depozytu zabezpieczającego 20% (depozyt, który inwestor wpłaca zawierając transakcję) zakładany poziom właściwego depozytu zabezpieczającego 14,3% (depozyt, który musi być utrzymywany w domu maklerskim) wielkość wstępnego depozytu zabezpieczającego 20%  (50 zł  300 akcji) = 3 000 zł poziom właściwego depozytu zabezpieczającego 14,3%  (50 zł  300 akcji) = 2 145 zł

Przykład nr 1.cd dzien D D+1 D+2 transakcja po kursie 50 zł   depozyt wstępny 3 000 zł 3 240 zł 3 090 zł depozyt własciwy 2 145 zł 2 317 zł 2 210 zł dzienny kurs rozliczeniowy 52 zł 54 zł 51,50 zł kwota rozliczenia (52 zł - 50 zł) * 300 = 600 zł (54zł - 52 zł) * 300 = 600 zł (51,50 zł - 54 zł ) * 300 = -750 zł depozyt nabywcy po rozliczeniu 3 600 zł 4 200 zł 3 450 zł depozyt wystawcy po rozliczeniu 2 400 zł 1 800 zł 3 990 zł Suma depozytów 6.000 zł uzupełnienie o 1440 zł do kwoty 3240 zł Suma wpłaconych depozytów 7.440 zł (2*3.000+1.440)

Przykład 2 Dźwignia finansowa i wielkość pozycji Inwestycja w FEURM10 (depozyt 1,2*4,6%=5,5%) Inwestor A Inwestor B Początkowy stan rachunku (zł) 14.000 Zakładany poziom stop loss (w % początkowego kapitału i w zł) 5% 700 PLN Liczba kupionych kontraktów (kurs 420,00, wartość kontraktu 42.000 zł) 1 6 Depozyt początkowy (2.318 zł za jeden kontrakt) 2.318 PLN 13.908 PLN

Przykład 2 cd. Dźwignia finansowa i wielkość pozycji Inwestycja w FEURM10 (depozyt 1,2*4,6%=5,5%) Inwestor A Inwestor B Zmiana w pipsach powodująca zadziałanie stop lossa 1*X1*1PLN=700 PLN X1=700 PIPS 6*X2*1PLN=700 PLN X2=117 PIPS Procentowa zmiana kursu powodująca zadziałanie stop lossa (jest to zmiana kursu powodująca zysk lub stratę w wysokości 5%) 1,7% 0,28% Rzeczywista zastosowana dźwignia finansowa (wartość inwestycji/kapitał początkowy) (1*42.000)/ 14.000=3,0 (6*42.000)/ 14.000=18,0

Przykład 3 FW20H08 XII 2007 – I 2008 3769 1087 (ok. 30%) 2682

Przykład 4 FW20H08. 22.01.2008 2949 267 pkt (10%) 2682

Możliwości jakie dają kontrakty spekulacja na wzrost/spadek indeksu (kursu akcji, walut), alternatywa dla krótkiej sprzedaży (akcje, indeksy) transakcje spreadowe Jednoczesne kupno/sprzedaż i sprzedaż/kupno kontraktów na akcje i indeksy giełdowe Kupno serii krótszej i sprzedaż dłuższej (lub odwrotnie) na ten sam instrument bazowy operowanie na kontraktach na różne akcje hedging - zabezpieczanie portfela akcji, transakcji handlowej arbitraż

Spekulacja Osiągnięcie zysku ze zmian cen kontraktów, powiększonego działaniem dźwigni finansowej. przewidywany wzrost WIG20 - kupno kontraktu przewidywany spadek WIG20 - sprzedaż kontraktu niższe koszty transakcyjne niż na rynku akcji (10 zł za otwarcie kontraktu FW20 przy kursie 2000 punktów zł to 0,05% jego wartości) , możliwość „bezpośredniego” kupna lub sprzedaży indeksu (ETF na WIG20 da również taką możliwość), płynny rynek - szybsze zajęcie pozycji, możliwość łatwej spekulacji na spadek indeksu lub kursów akcji możliwość wykorzystania zmian kursów walut

Hedging Ograniczanie ryzyka straty lub utraty zysku na rynku kasowym poprzez działania na rynku terminowym. Zabezpieczenie przed: spadkiem wartości instrumentu bazowego - sprzedaż kontraktów, (kto i kiedy to wykorzystuje?) wzrostem wartości instrumentu bazowego - kupno kontraktów

Short hedge spadek indeksu RYNEK KASOWY spadek wartości FW20 RYNEK TERMINOWY Pozycja DŁUGA - STRATA Pozycja KRÓTKA - ZYSK STRATA + ZYSK = 0

Long hedge wzrost indeksu RYNEK KASOWY wzrost wartości FW20 RYNEK TERMINOWY wzrost kosztów zakupu - STRATA Pozycja DŁUGA - ZYSK STRATA + ZYSK = 0

Transakcje spreadowe Jest to spekulacja na zmianie różnicy pomiędzy cenami różnych serii kontraktów terminowych. Nie jest istotny kierunek zmiany rynku Ważna jest analiza skali zamian wartości różnych serii kontraktów terminowych (zawężenie/rozszerzenie spreadu) Przewidywania Krótsza seria Dłuższa seria ZMNIEJSZENIE się spreadu KUPNO SPRZEDAŻ ZWIĘKSZENIE się spreadu kurs Seria dłuższa Zysk inwestora Seria krótsza czas

Arbitraż Wykorzystywanie różnicy pomiędzy rynkowym a teoretycznym kursem kontraktu terminowego. Efekty arbitrażu: pewna kwota zysku minimum ryzyka brak wstępnych nakładów finansowych Kontrakty przewartościowane - cena rynkowa powyżej teoretycznej Sprzedaż kontraktów + kupno akcji Kontrakty niedowartościowane - cena rynkowa poniżej teoretycznej Kupno kontraktów + sprzedaż akcji (uwaga - olbrzymie trudności z krótka sprzedażą i pożyczaniem akcji – ale to się niedługo zmieni) (Dodatkowo: kontrakty walutowe – możliwość wykorzystania niewłaściwej wyceny np. na giełdzie.)

Zalety kontraktów terminowych (o tym dzisiaj mówiliśmy) Liniowy profil wypłaty Wysoka dźwignia finansowa Niskie ryzyko kredytowe (dzienne rozrachunki) Wysoka płynność, niskie koszty Gra na wzrost/spadek Zmiana ceny uzależniona od zmian cen instrumentów bazowych

Największe błędy – ankieta futures.onet.pl Wyniki ankiety (łącznie odpowiedzi 376) 20.70% zbyt długie utrzymywanie stratnych pozycji 17.30% strach przed zajęciem pozycji po wygenerowaniu sygnału przez system zbyt impulsywne podejmowanie decyzji 16.00% zbyt szybka realizacja zysków (zbyt małych) 10.90% niestosowanie zleceń stop 9.80% zbyt duże pozycje w relacji do kapitału 8.00% zbyt bliskie stopy

Dodatkowe informacje Strona internetowa GPW http://www.gpw.com.pl Materiały edukacyjne Lista najczęściej zadawanych pytań regulacje – standardy, Szczegółowe Zasady Obrotu Giełdowego, warunki obrotu Aktualne notowania Arkusze (dla opcji) Strona internetowa KDPW (IRIP) - rozliczanie, Depozyty zabezpieczające http://www.kdpw.com.pl/irip/irip.jsp

Wybrana literatura Materiały edukacyjne na stronie internetowej giełdy J. Hull: Kontrakty terminowe i opcje, wprowadzenie, WIG Press, Warszawa, 1999 G. Zalewski: Kontrakty terminowe w praktyce, WIG Press, Warszawa, 2001 i kolejne wydania P. McBride Johnson: Instrumenty pochodne. Przewodnik menedżera, WIG Press, Warszawa, 2000 M. Pring: Podstawy analizy technicznej WIG Press J.Murphy:Analiza techniczna rynków finansowych WIG Press J. Schwager: Analiza techniczna rynków terminowych WIG Press J. Schwager: Mistrzowie rynków finansowych WIG Press M. Miller: Merton Miller o instrumentach pochodnych WIG Press

Czy mają Państwo pytania ? Dziękuję za uwagę ! Czy mają Państwo pytania ? Prosimy też o pytania na adres: pochodne@gpw.pl