Dobre polskie praktyki – energia słoneczna Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Dobre polskie praktyki – energia słoneczna www.pnec.org.pl Chwieduk Dorota Instytut Podstawowych Problemów Techniki, Polska Akademia Nauk Polskie Towarzystwo Energetyki Słonecznej - ISES Ul. Świętokrzyska 21, 00 049 Warszawa www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć W Polsce istnieją warunki do efektywnego wykorzystania energii promieniowania słonecznego przy czym konieczne jest dopasowanie typu systemów i właściwości urządzeń wykorzystujących energię promieniowania słonecznego do charakteru, struktury i rozkładu w czasie energii promieniowania słonecznego. www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Warunki nasłonecznienia w Polsce Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Warunki nasłonecznienia w Polsce Roczne całkowite napromieniowanie: 950-1150 kWh/m2 Średnie usłonecznienie- liczba godzin słonecznych – 1600/ rok Nierównomierny rozkład napromieniowania w cyklu rocznym 80% rocznego napromieniowania- od początku kwietnia do końca września Nierównomierny rozkład napromieniowania w cyklu dziennym Struktura promieniowania słonecznego znaczny udział promieniowania rozproszonego w promieniowaniu całkowitym średni roczny udział promieniowania rozproszonego - 54% w miesiącach zimowych - od 65 do 78% www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Do podstawowych rozwiązań instalacyjnych należą: Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Energia promieniowania słonecznego w kraju może być wykorzystywana do celów grzewczych w: budownictwie rolnictwie drobnym przemyśle turystyce i rekreacji www.pnec.org.pl Do podstawowych rozwiązań instalacyjnych należą: aktywne cieczowe systemy słoneczne do podgrzewania ciepłej wody użytkowej wyposażone w kolektory słoneczne www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Termo-modernizacja Sanatorium Włókniarz w Busku Zdroju i jego systemów energetycznych www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Rok Prace modernizacyjne 92-94 Wymiana izolacji lokalnej sieci ciepłowniczej sanatorium 93-94 Modernizacja sieci parowej i odpowiednich urządzeń kotłowni 93-99 Wymiana okien w budynkach hotelowych 98-99 Modernizacja systemu ciepłowniczego. Likwidacja kotłów węglowych wprowadzenie kotłów gazowo- olejowych i nowej wymiennikowni. Kotłownia pracuje obecnie w zakresie temperatury 90/70oC, moc zainstalowana 3,45 MW. 2001 Termo-modernizacja budynku administracyjnego, docieplenie ścian, wymiana okien. 2002 Budynek hotelowy A. Zastosowanie systemu wentylacyjnego z rekuperacją. wydajność– 27450 m3/h Obciążenie grzewcze - 229 KW Moc elektryczna zainstalowana - 72,5 KW 2002 - 2003 Ocieplenie ścian zewnętrznych w budynkach hotelowych. Budynek A – 3006 m2 Budynek B – 2136 m2 Budynek terapeutyczny – 2900 m2 www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć 2003 Zainstalowanie systemu HVCA z odzyskiem ciepła w pomieszczeniu basenu i sali gimnastycznej w budynku terapeutyczny 2004 Budynek hotelowy B. Zastosowanie systemu wentylacyjnego z rekuperacją: wydajność– 27450 m3/h Obciążenie grzewcze - 229 KW Moc elektryczna zainstalowana – 72,5 kW 2005 Ocieplenie sufitów w budynku terapeutycznym o powierzchni 1897 m2 Wymiana okien, likwidacja mostków cieplnych w budynku B. Zainstalowanie kolektorów słonecznych o powierzchni 550 m2, które są wykorzystywane do podgrzewania c.w.u. zasilającej budynki hotelowe Zainstalowanie pomp ciepła wykorzystujących ciepło odpadowe z wód kąpielowych siarkowych. Pompy ciepło podgrzewają wodą siarkowa do kąpieli siarkowych w budynku terapeutycznym. Zastosowanie pomp ciepła wykorzystujących ciepło odpadowe agregatu lodowego do podgrzewania wody basenowej. Czyszczenie instalacji grzewczej. Zainstalowanie zaworów termostatycznych w budynku hotelowym A. www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Busko-Zdrój Sanatorium Włókniarz Typ systemu zainstalowanego w ramach modernizacji energetycznej obiektu Oszczędności energii finalnej [GJ/year] Sprawność procesu Oszczędności energii pierwotnej Oszczędności w zużuciu gazu [m3/year] 1 Odzysk ciepła z wód pokąpielowych siarkowych dzięki pompom ciepła wykorzystanie do podgrzewania wody do kąpieli siarkowych 1 659,0 0,88x0,95= 0,836 1 984,5 55 743 2 Zainstalowanie kolektorów słonecznych 834,0 0,88x 0,95= 997,6 28 023 3 Zmniejszenie zużycia wody użytkowej 717,0 0,88x0,90=0,792 905,3 25 430 4 Odzysk ciepła z agregatu wody lodowej i wykorzystanie do podgrzewania wody basenowej 81,3 102,7 2 883 Suma 3 291,3 - 3 990,0 112 079 www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Przykład modernizacji systemów energetycznych w sanatorium Włókniarz w Busko-Zdrój jako CASE STUDY dobrych praktyk związanych z wykorzystaniem energii słonecznej jest tematem analiz projektu CA CAMELIA 6PR UE prowadzonego w IPPT PAN www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl No. TREN/04/FP6EN/S07.31777/506486

przy czym konieczne jest Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć W Polsce istnieją warunki do efektywnego wykorzystania energii promieniowania słonecznego www.pnec.org.pl przy czym konieczne jest rozpowszechnianie wiedzy na temat energetyki słonecznej i jej zastosowań; tworzenie bazy informacyjnej o dobrych praktykach wspomaganie badań i prac wdrożeniowych z zakresu energetyki słonecznej. www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć ROZBUDOWA LABORATORIUM BADAWCZEGO KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH JAKO ELEMENTU KRAJOWEGO LABORATORIUM ENERGETYKI ODNAWIALNEJ W EUROPEJSKIM CENTRUM ENERGII ODNAWIALNEJ PRZY CENTRALNYM LABORATORIUM NAFTOWYM www.pnec.org.pl Laboratorium Badawcze Kolektorów Słonecznych (LBKS), w ramach Sieci „SolarKeymark” laboratoriów akredytowanych państw UE, będzie propagowało wyniki krajowych badań kolektorów słonecznych. Temu celowi będzie służyć strona internetowa EC BREC www.ecbrec.pl/laboratorium w wersji obcojęzycznej (obecnie istnieje w języku polskim), do której link jest umieszczony na stronie internetowej Sieci „Solarkeymark” http://www.estif.org/solarkeymark/reglabs.php.) www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Źródła Finansowania Sektorowy Program Operacyjny - Wzrost konkurencyjności Przedsiębiorstw - działanie 1.4: Wzmocnienie współpracy między sferą badawczo-rozwojową a gospodarką – poddziałanie 1.4.2: „Rozbudowa laboratorium badawczego kolektorów słonecznych jako elementu krajowego laboratorium energetyki odnawialnej w Europejskim Centrum Energii Odnawialnej przy Centralnym Laboratorium Naftowym”. 75% kosztów inwestycji z funduszy strukturalnych, zaś 25% ze środków Ministra Nauki. www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Opis Przedsięwzięcia Rozbudowa laboratorium do badań kolektorów słonecznych o następujące elementy: Modernizacja dwóch pomieszczeń, zlokalizowanych w remontowanym obecnie budynku należącym do Centralnego Laboratorium Naftowego, przy ul. Jagiellońskiej 55, bud. 6, 03-301 Warszawa, w tym: wykonanie izolacji cieplnej ścian oraz wyposażenie ich w instalacje wodne i ściekowe. Budowa od podstaw stanowiska do badań kolektorów słonecznych w warunkach oświetlenia sztucznego (zgodnie z normą PN-EN 12975-2). Wymaga to dostosowania jednego z dwóch pomieszczeń, stosownie do wymagań wspomnianej normy, poprzez jego uszczelnienie i wykonanie termoizolacji, aby móc wytwarzać żądany mikroklimat, a następnie wyposażeniu go w odpowiednie urządzenia i aparaturę sterującą i pomiarową www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Utworzenie następujących stanowisk do badań trwałościowych kolektorów słonecznych: do badania odporności na przeciekanie, do badania odporności na ciśnienie wewnętrzne, do badania odporności na uderzenie, pozostałe badania trwałościowe jak odporność na wysoką temperaturę, badania ekspozycyjne, szok termiczny, odporność na przeciekanie, będą wykonywane na stanowisku badawczym wewnętrznym lub zewnętrznym. www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Obecnie używane stanowisko do badań wydajności cieplnej kolektorów słonecznych www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Widoki zainstalowanego w laboratorium Fraunhofer (Niemcy) symulatora do badań kolektorów słonecznych, na wzór którego ma być wykonane krajowe urządzenie www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Rozbudowane Laboratorium do Badań Kolektorów Słonecznych ma przede wszystkim służyć jako zaplecze badawcze dla producentów kolektorów słonecznych. Biorąc pod uwagę obecny oraz przewidywany wzrost liczby instalowanych kolektorów słonecznych w Polsce oraz powstawanie nowych oraz rozwój istniejących firm wytwarzających ten wyrób, należy liczyć się ze stałym wzrostem zapotrzebowania na badania oraz na certyfikację nowych typów kolektorów słonecznych. www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl

Rozbudowa laboratorium do badań kolektorów słonecznych Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Rozbudowa laboratorium do badań kolektorów słonecznych www.pnec.org.pl Zakłada, że do 2010 r nastąpi przyrost mocy zainstalowanych kolektorów słonecznych wodnych do 700 MW, co odpowiada 700 tys. m2 powierzchni paneli kolektorów słonecznych, wobec obecnie zainstalowanych 100 tys. m2. Zdecydowanie większy przyrost budowy kolektorów słonecznych ma nastąpić po 2010 r., czemu będzie służyła także planowana dyrektywa UE, dotycząca wytwarzania ciepła ze źródeł odnawialnych oraz zdecydowanie zwiększenie środków na badania w tym zakresie. www.dobrepraktyki.org.pl

Szacunkowy potencjał techniczny energii słonecznej w Polsce [wg TERES] Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Szacunkowy potencjał techniczny energii słonecznej w Polsce [wg TERES] Energia słoneczna [PJ/rok] Energia całkowita Cieplna: kolektory rozwiązania pasywne Elektryczna: fotowoltaika oświetlenie światłem dziennym 333,3 117 172 40 4,3 www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl Szacunkowa roczna redukcja 40 mln ton CO2

Energetyka słoneczna to nie tylko: Fundusze strukturalne dla rozwoju – najlepsze praktyki Polska Sieć Konieczność promowania architektury słonecznej i rozwiązań pasywnych w budownictwie Energetyka słoneczna to nie tylko: rozwiązania instalacyjne, to także koncepcja architektoniczna budynku, ustrój budynku, zastosowane materiały budowlane, lokalizacja i usytuowanie budynku otoczenie budynku www.pnec.org.pl www.dobrepraktyki.org.pl