Różne sposoby sprawowania władzy

polski – władza angielski – power – znaczenie szersze - moc władza do czegoś władza jako sprawstwo, zdolność uczynienia różnicy, interweniowania w porządek świata każde indywidualne działanie to przejaw władzy poziom systemu - zdolność mobilizowania innych dla zaspokojenia potrzeb całego systemu gra o sumie > 0

II. władza nad kimś związana z konfliktem pomiędzy rządzącymi i rządzonymi gra o sumie = 0 Robert Dahl – A ma władzę nad B w takim stopniu, w jakim może spowodować, by B uczynił to, czego w innym wypadku by nie uczynił Max Weber – władza to szansa przeprowadzenia swej woli nawet wbrew oporowi innych

  Pięć podstawowych sposobów sprawowania władzy 1. nagradzanie 2. karanie 3. identyfikacja 4. władza eksperta 5. uogólnione poczucie autorytetu Trzy typy konfliktu 1. otwarty - behawioralny 2. psychologiczny 3. strukturalny – konflikt obiektywnych interesów

  trzy wymiary władzy (Steven Lukes) 1. otwarty konflikt preferencji w konkretnej sytuacji   - konkurencja, walka, rewolucja - konflikt gwałtowny, słabo zorganizowany - częściej zinstytucjonalizowane decyzje - debata, głosowanie w radzie miejskiej „analiza decyzjonalna” - analiza sytuacji podejmowania decyzji - widać kto ostatecznie wygrał, czyje preferencje zwyciężyły "analiza reputacyjna" - co ludzie sądzą o tym, kto sprawuje władzę (np. w społeczności lokalnej)

dwie postacie sprawowania władzy w 1-szym wymiarze   (1) użycie siły, brutalnej, fizycznej - atak na ulicy, zamknięcie za kratkami ogranicza to możliwości reakcji B A może zmienić zachowanie B zupełnie niezależnie od stanu świadomości B, od jego preferencji (2) użycie przymusu ostateczna decyzja - czy podporządkować się czy nie - należy do B obawa przed sankcjami, kalkulacja zysków i strat – co się opłaca

wymaga to jednak - istnienia dłuższych kontaktów pomiędzy A i B (B musi znać w szczególności zasoby A, jego możliwości stosowania sankcji) - komunikacji - A informuje B o swoich zasobach i preferencjach   użycie siły może być gwałtownym epizodem, nieracjonalnym o nieprzewidywalnym wyniku (wojna) podporządkowanie się przymusowi - to racjonalna decyzja podmiotu, mająca swoją historię, swoją logikę, wynikająca z miejsca A i B w strukturze społecznej, tu władza jako zjawisko społeczne

władza aktualna - rzeczywiście sprawowana   władza potencjalna może być sprawowana (Weber - szansa) czy A posiada niezbędne zasoby, by wymusić posłuszeństwo B, niezależnie od tego co sądzi B użycie siły – przekonania B są w ogóle nieważne użycie przymusu - B musi wiedzieć o możliwościach A i dostosować swoje zachowanie

B może też podporządkować się, gdy A nie chce sprawować władzy albo nawet gdy nie ma zasobów wtedy o posłuszeństwie decyduje jedynie czynnik subiektywny (fałszywa świadomość B)  

2. drugi wymiar władzy - Bachrach i Baratz   konflikt psychologiczny – psychiczne napięcie między stronami, antagonizm, wrogość B ma poczucie krzywdy, wrogie uczucia A sprawuje władzę tłumiąc otwarte wyrażenie konfliktu by odczucia B nie zostały (1) w pełni wyartykułowane, (2) otwarcie wyrażone w zachowaniu B

tworzenie wartości, instytucji, procedur B ma głos w sprawach nieważnych, drugorzędnych sztuka - to ograniczyć uczestnictwo B w podejmowaniu istotnych decyzji non-decyzje   rozmycie konfliktu właściwie nic nie zaszło, nie było otwartego zachowania, zderzenia się preferencji totalitaryzm wytworzenie poczucia beznadziejności, wszechmocy i wszechobecności władzy, bezsensu oporu

3. Trzeci wymiar władzy   A i B mają sprzeczne interesy obiektywne, B jest wykorzystywany, ale nie zdaje sobie z tego sprawy najdoskonalszy przypadek sprawowania władzy stłumienie świadomości konfliktu środki - manipulacja, kontrola informacji, tworzenie mitów, ideologii, fałszywej świadomości A. Gramsci – hegemonia ideologiczna, P. Bourdieu - przemoc symboliczna

klasa wyższa narzuca swoje normy, definicje i sposoby zachowania, które uznane są za naturalne i prawomocne przemoc zinterioryzowana, dokonuje się na B przy jego zgodzie i współudziale   samowykluczenie i samodeprecjacja - B pozwala sobie wmówić, że jego sposoby zachowania są gorsze, a nie chce czy nie może realizować lepszych Owidiusz - Video meliora, proboque, deteriora sequor klasa wyższa przedstawia swoje działania jako bezinteresowne, a kryteria sukcesu jako obiektywne

Platon – jaskinia B może zdać sobie sprawę ze swej sytuacji, dopiero gdy opuści jaskinię   emancypacja – trzeba uświadomić B pytanie, kto może tego dokonać i jaki jest interes obiektywny

w życiu społecznym mieszają się różne typy władzy   w każdej interakcji, w każdej organizacji są interesy i wspólne i odmienne kiedy władza polityczna jest akceptowana? kiedy jest dobrą władzą do czegoś – wszyscy jakoś korzystają i umiejętnie manipuluje w drugim i trzecim wymiarze władzy nad kimś – rozmywając i ukrywając konflikty

władza bez podmiotu   - Michel Foucault, władza kapilarna sprawowana przez struktury, przez dominujące sposoby myślenia, kategoryzacji świata, stereotypy kulturowe, nawyki myślenia potocznego rola mediów przed tą władzą najtrudniej się obronić