Kroki milowe (fakty, daty, ludzie) na stuletniej drodze zastosowań promieniotwórczości w nauce i technice. Tomasz Wygonowski

Henri Becquerel W 1896 r. odkrył promieniotwórczość naturalną. W 1903r. dostał nagrodą Nobla za odkrycie promieniotwórczości.

Maria Składowska Curie Piotr Curie 02.1898 r. publikuje pierwszą pracę na temat promieniotwórczości 07.1898 r. razem z mężem Piotrem odkrywają nowy pierwiastek i proponują dla niego nazwę Polon 12.1898 r. wraz z Gustavem Bemontem zakomunikowali odkrycie kolejnego pierwiastka nazywając go Radem. Pierwsze badania nad wykorzystaniem promieniotwórczości w leczeniu nowotworów. Techniki rozdzielania izotopów promieniotwórczych 1911 r. Maria Składowska Curie otrzymuje drugą nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za wydzielenie czystego radu.

Ernest Rutherford W latach 1895-1898 prowadził badania nad promieniowaniem, podzielił je na dodatnie (alfa) i ujemne (beta). 1908 r. otrzymał nagrodę nobla za udowodnienie, że źródłem promieniowania jest spontaniczny rozpad atomów 1911 r. określił budowę jądra atomowego Odkrył promieniowanie toru Przedstawił pierwszą teorię przemian promieniotwórczych

Budowa atomu 1927r. Rolf Wideroe zaprojektował i zbudował pierwszy akcelerator cząstek. 1930-1932 r. Prace prowadzone m.in.. przez Woltera Botha, Herberta Beckera, Ireny Curie i Fryderyka Joliota, a także J. Chadwicka doprowadziły do odkrycia neutronu 1934 r. Córka państwa Curie Irena Joliot-Curie i jej mąż Fryderyk Joliot dokonali odkrycia sztucznej promieniotwórczości

Budowa atomu 1942 r. Enrico Fermi, wykorzystał rozszczepienie atomu i promieniotwórczość do zbudowania reaktora jądrowego i doprowadził do pierwszej kontrolowanej reakcji łańcuchowej. 1965-95r. dokonano odkrycia kwarków i leptonów W 1981r. naukowiec Towarzystwa Badań Schweriona w Darmstadt odkrył czwartą formę radioaktywnej przemiany: radioaktywność protonów Rys.1. Reakcja rozszczepienia atomu

Budowa atomu Rys. 2. 100 letnia ewolucja w rozumowaniu struktury materii

Medycyna 1895 r. Odkrycie promieni X przez Roentgena przyczyniło się do rozwoju diagnostyki medycznej, możliwa stała się ocena organów wewnętrznych, układu kostnego, przewodu pokarmowego, dróg żółciowych 1899 r. pierwszy udokumentowany przypadek wyleczenia raka skóry przy pomocy promieniowania 1904 r. pierwsze skuteczne wyleczenie raka metodą brachetoterapii (bezpośredni kontakt materiału promieniotwórczego z komórką nowotworową). 1907 r. lista chorób nowotworowych w leczeniu których stosowana jest radioterapia

Medycyna Po II-ej wojnie światowej rozwinęła się medycyna nuklearna. Ostatnie lata to powstanie takich urządzeń jak SPECT (singe proton emission computed tomography) odpowiednik tomografii komputerowej w radiologii. Oraz PET (positron emission tomography). Przeciwciała monoklonalne do wprowadzenia do organizmu człowieka.

Spect Rys.3. Spect rozwiązania zaproponowane przez Siemens (dwa górne), GE, Philips.

PET Rys.4. Przykładowy obraz otrzymany przy pomocy urządzenia PET

Promieniotwórczość w technice Reaktory jądrowe (np.: jako napęd w statkach i łodziach podwodnych) Bomby atomowe Elektrownie jądrowe Rys.5. Lotniskowiec zasilany reaktorem jądrowym Rys.6. Bomba atomowa i widok eksplozji

Zastosowanie promieniotwórczości Izotop promieniotwórczy Czas połowicznego rozpadu Rodzaj promieniowania Zastosowanie 3H 12,3 lat beta Błyszczące farby 238Pu 87,7 lat alfa Stymulatory mięśnia sercowego, 204 Tl 3,8 lat Aparatura pomiaru grubości 241Am 432 lata Czujniki przeciwpożarowe 226Ra 1600 lat gamma Aplikatury radowe 60Co 5, 3 lat Radiografia, sprzęt radiacyjny, bomba kobaltowa, aparatura pomiarowa (grubość, poziom cieczy, waga) 239Pu 24000 131I 8 dni Badanie tarczycy 182Ir 73,8 lat Radiografia Cs137 30 lat Radiografia, pomiary grubości, bomba cezowa Tabelka. Wykorzystanie izotopów promieniotwórczych.

Bibliografia Rad, polon 1898-1998 : stulecie odkrycia : sesja naukowa, Warszawa '97 / [red. Edward Hałoń]. 100 najwybitniejszych uczonych wszech czasów : John Simmons : 1996 r. : Warszawa http://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Sk%C5%82odowska-Curie http://pl.wikipedia.org/wiki/Pierre_Curie http://pl.wikipedia.org/wiki/Henri_Becquerel http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Rutherford Tabelka. Wykorzystanie izotopów promieniotwórczych: http://www.bryk.pl/teksty/gimnazjum/chemia/chemia_jądrowa/12646-wykorzystanie_promieniotwórczości_oraz_jej_szkodliwe_działanie.html

Spis rysunków [1] http://www.iwiedza.net/encyklo/jleter.html [2] http://www.if.pw.edu.pl/~pluta/pl/dyd/mtj/wyklad/index-d.html [3] http://www.impactscan.org/rsna2004.htm [4] http://www.cetir.es/ca/professionals/biblioteca.asp?especialitat=101 [5] http://ojczyzna.blox.pl/2006/02/Lotniskowiec.html [6] http://techepics.com/files/nuclear.jpg