Formacje roślinne i zwierzęce: pustynie

Sahara jest największą pustynią świata PUSTYNIA (klimat suchy, skrajnie suchy zwrotnikowy, podzwrotnikowy, także umiarkowany) Pustynie są suchymi środowiskami, gdzie roczne sumy opadów są mniejsze niż 250 mm a czasem brak jest opadów przez wiele lat. Aby jakiś obszar stał się pustynią, łączne parowanie wody z roślin, skał i gleby musi być większe niż wielkość opadów deszczu oraz dopływu wody w postaci mgieł nadciągających od morza. Pustynie występują tam, gdzie dociera gorące, tropikalne powietrze z rejonów równikowych, a więc w rejonach zwrotników Raka i Koziorożca. Powietrze jest tam nieustannie suche i gorące, co sprzyja powstawaniu pustyń. Wiele pustyń charakteryzują duże wahania temperatury powietrza w ciągu doby, sięgające nawet 50 stopni C (Celsjusza). W dzień może być bardzo gorąco, a w nocy temperatura spada poniżej zera. Największe i najszybsze zmiany temperatury mają miejsca o wschodzie i zachodzie słońca. Rośliny i zwierzęta pustynne muszą być bardzo wytrzymałe, aby móc przetrwać w takich warunkach. Sahara jest największą pustynią świata

Pustynie według położenia geograficznego: Azja: Gobi, Takla Makan, Kyzył-Kum, Kara-Kum, Thar, Lota, Wielka Pustynia Słona (Iran), Syryjska, Wielki Nefud, Ar-Rab al-Chali, Ałaszan, Negew Afryka: Sahara, Wielki Erg Zachodni, Wielki Erg Wschodni, Libijska, Zachodnia, Arabska, Nubijska, Kalahari, Namib, El-Dżafur Ameryka Północna: Wielka Pustynia Słona (USA), Mojave Ameryka Południowa: Atakama Australia: Wielka Pustynia Piaszczysta, Tanami, Simpsona, Gibsona, Wielka Pustynia Wiktorii, Mała Pustynia Piaszczysta  

Poniższa mapa pokazuje średnie roczne opady na świecie (w milimetrach i calach). Jasnozielonym kolorem oznaczono obszary "pustyń".

-brak wody -niska wilgotność powietrza -silne nasłonecznienie Liczba gatunków zwierząt pustynnych jest niewielka, co jest rezultatem trudnych warunków życia i niewielkiej liczby nisz ekologicznych. Czynniki ograniczające to z jednej strony warunki klimatyczne: -brak wody -niska wilgotność powietrza -silne nasłonecznienie -bardzo wysoka temperatura i jej duże wahania -skąpa szata roślinna (mała ilość pokarmu i kryjówek) W wypadku całkowitego braku roślinności, nie występują też zwierzęta.  

Przykłady kserofitów: suchorośla Szata roślinna występująca na obszarach pustyń i półpustyń strefy klimatów zwrotnikowych jest bardzo uboga. Rośliny przystosowane są do niedostatku wody. W takich rejonach rozwija się roślinność sucholubna, czyli kserofity. Są to rośliny przystosowane do życia w suchych miejscach. Wykształcają one małe liście, kolce, ciernie, a ich pędy są bardzo sztywne. Przykłady kserofitów: suchorośla

Przykłady sukulentów: kaktusy, agawy W inny sposób do braku wody przystosowują się sukulenty, czyli rośliny gromadzące wodę w liściach, bądź łodygach. Są to np. agawy lub kaktusy. Na pustyniach rośnie także roślinność efemeryczna. Po wystąpieniu krótkiego, lecz obfitego deszczu rośliny te kwitną i tworzą nasiona, a po wyczerpaniu zapasu wody całkowicie obumierają, pozostawiając ogromną ilość nasion na powierzchni. Nasiona te mogą przetrwać długie okresy suszy.  Przykłady sukulentów: kaktusy, agawy

W miejscach na pustyniach, gdzie poziom wód gruntowych zalega płytko mogą tworzyć się oazy, czyli obszary, które porasta bujna roślinność. Oazy są często zagospodarowane przez człowieka.

Zwierzęta pustyni są przeważnie nieduże, o jasnej barwie ciała; w dzień ukrywają się w norach, jamach i zagłębieniach skalnych lub zakopują się w piasku, gdzie panuje dużo niższa temperatura i większa wilgotność niż na powierzchni; nocą na pustyni panują niskie temperatury i może pojawiać się rosa, a zjadanie pokrytych nią roślin dostarcza roślinożercom wody. Rosę wykorzystują także nieliczne na pustyniach ślimaki. Tak różne zwierzęta, jak niektóre chrząszcze z rodziny czarnuchowatych (Tenebrionidae) na pustyni Namib oraz co najmniej dwa gatunki jaszczurek – australijski moloch kolczasty(Moloch horridus) i azjatycka krągłogłówka uszasta (Phrynocephalus mystaceus) – potrafią pobierać wodę spływającą z ich własnych ciał . chrząszcz z rodziny czarnuchowatych australijski moloch kolczasty

antylopa oryks arabski U tak różnych organizmów jak wielbłądy, antylopa oryks arabski, skoczki pustynne, niektóre jaszczurki, a nawet niektóre chrząszcze, stopy są tak przystosowane, aby zapobiec zapadaniu się w sypkim piasku. Niektóre grupy zwierząt są jakby z góry przystosowane do życia w warunkach stałego niedoboru wody i wysokiej temperatury. Chitynowa okrywa ciała owadów oraz rogowe łuski gadów skutecznie chronią te zwierzęta przed utratą wody; także u obu tych grup wydzielanie produktów przemiany materii następuje w postaci stałej (kwas moczowy). Stosunkowo liczne są więc stawonogi, np. owady bezskrzydłe, szarańczaki, karaczany, pluskwiaki, mrówki, chrząszcze, a także pajęczaki (pająki, skorpiony, solfugi). Termity, choć niewidoczne na powierzchni, stanowią ważną grupę owadów na gorących pustyniach. antylopa oryks arabski skorpion solfuga

Wykonała: Katarzyna Pawłowska Kl. II LOB