Opinie warszawiaków na temat zjawiska przemocy w rodzinie Warszawa, październik 2011 Opracowanie: Dorota Stempniak Urząd m.st. Warszawy Centrum Komunikacji Społecznej Wydział Badań, Analiz i Strategii dstempniak@um.warszawa.pl

Informacje o badaniu Temat: Opinie warszawiaków na temat zjawiska przemocy w rodzinie Realizacja: XI 2007 r., VII 2008 r., VI 2009 r., VI 2010 r., VI 2011 r. Próba: Ogólnowarszawska, reprezentatywna, losowa próba warszawiaków w wieku 18 i więcej lat Liczba zrealizowanych wywiadów: Każdorazowo licząca od 1071 do 1100 osób. Metodologia badania: W latach 2007 – 2009 badanie realizowane techniką bezpośrednich wywiadów (PAPI). W latach 2010 – 2011 badanie realizowane techniką wywiadów telefonicznych (CATI). Maksymalny statystyczny błąd pomiaru: +/- 3,0% Wykonawca: CBOS (2007-2009), ARC Rynek i Opinia (2010-2011)

Cele badania Skala zjawiska. Postawy warszawiaków wobec przemocy w rodzinie. Poziom akceptacji dla różnych form przemocy. Znajomość instytucji, organizacji zajmujących się problemem przemocy w rodzinie. Poziom korzystania z pomocy różnych instytucji i organizacji. Reakcje na przemoc w rodzinie. Ocena wymiaru instytucjonalno–prawnego. Wspieranie MPPP w rodzinie.

Znajomość rodzin z problemem przemocy Osoby z niższym wykształceniem częściej niż pozostałe grupy respondentów deklarują znajomość rodzin, w których występuje zjawisko przemocy w rodzinie (20% do 14%). Zjawisko przemocy częściej dostrzegają osoby, które źle lub bardzo źle oceniają sytuację materialną swojego gospodarstwa domowego (26% do 14%). Osoby młode, zwłaszcza w przedziale wieku 25 – 34 lata, częściej dostrzegają problem przemocy w swoim otoczeniu aniżeli osoby starsze (20% do 11% ).

Czy zetknął(ęła) się Pan(i) z problemem przemocy w swojej rodzinie? Kontakt z przemocą w rodzinie – analiza wskazań pozytywnych Czy Panu(i) osobiście lub komuś z Pana(i) gospodarstwa domowego zdarzyło się czy też nie doświadczyć przynajmniej jednego z następujących zachowań: ktoś był słownie obrażany, szantażowany, szarpany, bity?* Czy zetknął(ęła) się Pan(i) z problemem przemocy w swojej rodzinie? * W pytaniu zadanym w 2010 r. oraz 2011 r. badani mogli wskazać na jedną, dwie lub trzy formy przemocy, z którymi stykają się w swoim gospodarstwie domowym. **Źródło: „Barometr Warszawski”, pomiar 2009. N=1100 N=1120 N=1171**

Doświadczanie różnych form przemocy *Dane nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź. **Na pytanie odpowiadały tylko te osoby, które zadeklarowały, że w ich gospodarstwie domowym występuje przemoc w rodzinie.

Doświadczanie różnych form przemocy w zależności od cech społeczno-demograficznych 26% 16% Panie częściej niż panowie zauważają problem przemocy psychicznej. Kobiety częściej także przyznają się do tego, że w swoich gospodarstwach domowych sty-kają się z przemocą słowną (89% do 81%). 68% 58% 49% Ktoś z domowników był szarpany, popychany, bity *Analiza wskazań pozytywnych. Ogółem (n=363) 34% 22% 16% Ktoś z domowników był szantażowany, zastraszany 76% 89% 82% Ktoś z domowników był wyzywany, obrażany, słownie poniżany Zła (n=38) Średnia (n=171) Dobra (n=154) Sytuacja materialna Czy Panu(i) osobiście lub komuś z Pana(i) gospodarstwa domowego zdarzyło się czy też nie doświadczyć następujących zachowań ze strony innych domowników: 55% 54% 64% Ktoś z domowników był szarpany, popychany, bity *Analiza wskazań pozytywnych. Ogółem (n=367) 17% 25% Ktoś z domowników był szantażowany, zastraszany 84% 85% 93% Ktoś z domowników był wyzywany, obrażany, słownie poniżany Wyższe (n=186) Średnie (n=153) Niskie (n=28) Wykształcenie Czy Panu(i) osobiście lub komuś z Pana(i) gospodarstwa domowego zdarzyło się czy też nie doświadczyć następujących zachowań ze strony innych domowników:

O jakie formy przemocy pytać Rodzaje doświadczanej przemocy – opinie ofiar przemocy O jakie formy przemocy pytać i w jaki sposób?

Poziom akceptacji dla różnych form przemocy Zdecydowanymi zwolennikami klapsów nieco częściej są osoby starsze, tj. powyżej 50 roku życia (20% do 16%). 4 pkt. proc. 4 pkt. proc. 2 pkt. proc. N=1100 (2011 r.)

Przemoc fizyczna wobec dzieci Akceptacja dla surowego karania dzieci wzrasta, gdy stwarzają one problemy wychowawcze. N=1100 (2011 r.) N=1120 (2010 r.)

Znajomość instytucji, organizacji udzielających pomocy Znajomość instytucji udzielających pomocy silnie koresponduje z wykształceniem respondentów: im ono jest wyższe, tym większa jest wiedza na temat tego typu placówek. Wśród osób z wyższym wykształceniem 41% deklaruje znajomość instytucji zajmujących się problemem przemocy w rodzinie, podczas gdy wśród ogółu badanych ten odsetek wynosi 34%. N=1100 (2011 r.) N=1120 (2010 r.)

Spontaniczna znajomość instytucji, organizacji 1/2 udzielających pomocy 14 pkt. proc. 6 pkt. proc. 2 pkt. proc. 4 pkt. proc. *Dane nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wymienić więcej niż jedną odpowiedź. **Na pytanie odpowiadały tylko te osoby, które zadeklarowały znajomość jakichś instytucji, organizacji udzielających pomocy. n=379 N=364

Spontaniczna znajomość instytucji, organizacji 2/2 udzielających pomocy 3 pkt.proc. 2 pkt.proc. *Dane nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wymienić więcej niż jedną odpowiedź. **Na pytanie odpowiadały tylko te osoby, które zadeklarowały znajomość jakichś instytucji, organizacji udzielających pomocy. n=379 N=364

Korzystanie z pomocy instytucjonalnej Dlaczego zdecydowana większość osób - mających kontakt z przemocą w swoich gospodarstwach domowych - deklaruje, że nikt z rodziny nie korzysta z pomocy instytucjonalnej? *Na pytanie odpowiadały tylko te osoby, które w swoim gospodarstwie domowym stykają się z różnymi formami przemocy. n=367 n=387

Instytucje najczęściej udzielające pomocy *Dane nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wymienić więcej niż jedną odpowiedź. **Na pytanie odpowiadały tylko te osoby, które zadeklarowały korzystanie z pomocy instytucjonalnej. n=31 n=35

Ocena systemu instytucjonalnego – opinie ofiar przemocy w rodzinie Oceny poniżej średniej *Pełne słupki oznaczają częste kontakty instytucjonalne, a puste – rzadkie

Pożądany przez klientów poziom świadczonych usług – opinie ofiar przemocy w rodzinie *Dane nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wymienić więcej niż jedną odpowiedź.

Ocena systemu instytucjonalno-prawnego (analiza wskazań pozytywnych) Ofiary nie zawsze przyznają się do swojej sytuacji, dlatego odpowiednie służby nie zawsze mogą im pomóc. 90% Prawo w Polsce w niedostatecznym stopniu chroni ofiary przemocy w rodzinie. 66% Wiele rodzin dotkniętych przemocą w rodzinie nie otrzymuje potrzebnej im pomocy. 63% W Warszawie bardzo łatwo otrzymuje się pomoc od instytucji i stowarzyszeń zajmujących się problemem przemocy w rodzinie. 29%

Reakcje na przemoc – porównanie wskazań w proc. 75 72 38 33 28 17 16 10 7 pkt. proc. 3 pkt. proc. 5 pkt. proc.  odpowiedź spontaniczna  odpowiedź wspomagana n=293 (2011 r.) *Dane nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wymienić więcej niż jedną odpowiedź. **Na pytanie odpowiadały tylko te osoby, które zadeklarowały znajomość osób reagujących na przemoc.

Dlaczego część osób w ogóle nie reaguje na przypadki 1/2 przemocy w rodzinie ? Obawiają się o swoje bezpieczeństwo (49%) Przemoc jest wyłącznie sprawą rodziny, której problem dotyczy (34%) Nie obchodzą ich sprawy innych osób (31%) Chcą mieć święty spokój (24%) Nie chcą sobie psuć dobrych stosunków sąsiedzkich (10%) N=1100 (2011 r.)

Dlaczego część osób w ogóle nie reaguje na przypadki 1/2 przemocy w rodzinie ? Nie chcą tracić czasu na zeznania i chodzenie po sądach (9%) Nie wiedzą, co robić w takiej sytuacji (9%) Akceptują takie zachowanie (7%) Nie wierzą w skuteczność takiej interwencji (5%) Nie są pewni, czy problem jest poważny (5%) N=1100 (2011 r.)

Zakres gromadzonych danych Podsumowanie Zjawisko różnie definiowane Problemy z szacowaniem skali zjawiska przemocy w rodzinie Zjawisko wstydliwe, skrywane przed otoczeniem Zjawisko uznawane za prywatną sprawę rodziny Zjawisko częściowo akceptowane Dane urzędowe Trudności z pozyskiwaniem rzetelnych i trafnych informacji dotyczących przemocy w rodzinie Zakres gromadzonych danych Sondaże społeczne Tworzenie bazy wiedzy

System normatywny oraz rozpoznawalność problemu Pokazywanie rozmiarów i szkodliwości różnych form przemocy w rodzinie Jak przeciwdziałać przemocy w rodzinie? Uświadamianie, że przemoc nie jest normą Budowanie poczucia podmiotowości Programy edukacyjne Kampanie społeczne Rozumienie własnych emocji oraz umiejętność radzenia sobie z problemami Szkolenia, warsztaty dla tych grup zawodowych, które mogą mieć kontakt z ofiarami przemocy w rodzinie. Zwiększanie wrażliwości otoczenia na przypadki przemocy Fora internetowe Jak rozpoznawać przemoc w rodzinie? Kiedy problem jest poważny?

Odpowiednie reagowanie Co robić w sytuacjach trudnych? Jak reagować na przemoc w rodzinie? Reagowanie nie tylko na drastyczne przypadki przemocy w rodzinie Gdzie szukać pomocy? Kogo informować? Warto informować odpowiednie służby, ponieważ one szybko i skutecznie zareagują. Ludzie muszą mieć poczucie, że mogą liczyć na wsparcie systemu instytucjonalno-prawnego.

Wsparcie instytucjonalno-prawne System pomocy musi być znany i oceniany jako efektywny Jak zwiększyć efektywność systemu instytucjonalno-prawnego? Wypracowanie dobrych standardów świadczenia usług Ewaluacja systemu świadczenia usług pomocowych i ciągła dbałość i jego wysoką jakość Zwiększenie dostępu do systemu pomocy Wspieranie sektora pozarządowego w rozwiązywaniu problemów przemocy Badanie satysfakcji klientów

Dziękuję Państwu za uwagę! Dorota Stempniak dstempniak@um.warszawa.pl