Samouczek bibliograficzny Część 1. Dokumenty drukowane Halina Galera Uniwersytet Warszawski Zakład Botaniki Środowiskowej Al. Ujazdowskie 4 00-478 Warszawa e-mail: h.galera@uw.edu.pl

Spis treści Uwagi dotyczące Samouczka bibliograficznego .......................................... Wykaz norm związanych z bibliografią ............................................................ Sposób tworzenia notek .................................................................................... Tworzenie notek - zasady ogólne ................................................................ Artykuł z czasopisma .................................................................................. Książka ......................................................................................................... Książka wielotomowa ................................................................................. Książka z serii wydawniczej ....................................................................... Fragment z książki ...................................................................................... Fragment z książki należącej do serii wydawniczej ................................. Publikacja w materiałach konferencyjnych .............................................. Manuskrypt .................................................................................................. Mapa ............................................................................................................. Mapa w większej publikacji ........................................................................ Norma i zdjęcie lotnicze.............................................................................. Sposób gromadzenia danych do notek ......................................................... Schematy decyzyjne ................................................................................... Postępowanie przy braku danych potrzebnych do stworzenia notki ..... Sposób cytowania w tekście i tworzenia spisu literatury ............................ Literatura uzupełniająca .................................................................................. nr slajdu 3 4 5 6 10 12 15 19 21 24 27 30 32 34 37 38 40 41 42 53

Uwagi dotyczące Samouczka bibliograficznego Niniejsza prezentacja jest pomyślana jako pomoc dla studentów i doktorantów przy opracowywaniu bibliografii do przyrodniczej pracy naukowej. Część 1. Samouczka dotyczy dokumentów drukowanych (opis cytowania dokumentów elektronicznych - w części 2 Samouczka ). Stosuję określenia możliwie najbardziej intuicyjne (choć z pewnością mniej precyzyjne od fachowej terminologii bibliograficznej) - np. wydawnictwo zwarte nazywam w uproszczeniu książką. Notkę bibliograficzną (czyli: przypis bibliograficzny - zespół danych o cechach dokumentu potrzebnych do jego identyfikacji) nazywam skrótowo notką, powołanie (czyli: zamieszczoną w tekście krótką formę przypisu, służącą do identyfikacji dokumentu źródłowego) nazywam cytatem, a proces powoływania się w pracy na dane z literatury (czyli: pochodzące z innych dokumentów) - cytowaniem. Istnieją różne sposoby cytowania literatury, a proponowana przeze mnie metoda jest jedną z wielu możliwości (por. instrukcje dla autorów, podawane przez redakcje wydawnictw naukowych). Chętnie odpowiem na pytania i przyjmę uwagi dotyczące Samouczka. Proszę je kierować na adres: h.galera@uw.edu.pl

Wykaz norm związanych z bibliografią PN-ISO 690: 2002. Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura. [polska edycja normy międzynarodowej, konstruowanie notek dla 6 typów publikacji] PN-ISO 690-2: 1999. Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części. [polska edycja normy międzynarodowej, konstruowanie notek dla 7 typów dokumentów] Tworzenie skrótów PN-85/N-01158. Skróty wyrazów i wyrażeń w opisie bibliograficznym. [norma polska, z wykazami skrótów w 27 językach] PN-N-01178: 1994. Zasady skracania tytułów wydawnictw ciągłych. [norma polska, z wykazami skrótów w 18 językach, zgodna z normą międzynarodową] Konwersja alfabetów PN-ISO 9: 2000. Informacja i dokumentacja. Transliteracja znaków cyrylickich na znaki łacińskie. Języki słowiańskie i niesłowiańskie. [polska edycja normy międzynarodowej,transliteracja znaków używanych w 81 językach] PN-ISO 843: 1999. Informacja i dokumentacja. Konwersja znaków greckich na znaki łacińskie. [norma międzynarodowa] PN-74/N-01212. Transliteracja pisma jidisz. [norma polska]

Sposób tworzenia notek

Tworzenie notek - zasady ogólne Notki w opracowaniach naukowych są krótsze w porównaniu z notkami do katalogowania dokumentów np. w bibliotece. Każde wydawnictwo ma inne wymagania dotyczące formy notek (różny układ elementów w notce, krój czcionki i interpunkcja). Natomiast zawartość merytoryczna notki jest w dużym stopniu unormowana (reguluje ją norma zwyczajowa środowiska naukowego) i zależy od rodzaju opisywanego dokumentu. Przy przygotowywaniu bibliografii naprawdę ważne jest: - zgromadzenie wszystkich danych potrzebnych do stworzenia notki, - konsekwencja przy redagowaniu notek w całej bibliografii, - dostosowanie bibliografii do wymagań osoby oceniającej opracowanie (promotora, recenzenta, wydawcy).

Przy tworzeniu notek należy unikać stosowania cyfr rzymskich Przy tworzeniu notek należy unikać stosowania cyfr rzymskich. Można je zastąpić cyframi arabskimi. Przy tworzeniu notek należy stosować skróty wyrażeń: Pozostałe elementy notki (czyli cechy dokumentu: autor, tytuł, nazwa wydawnictwa itp.) należy podawać w języku, w jakim napisano cytowany dokument, z zastosowaniem oryginalnej ortografii. Notka dla publikacji dwujęzycznej powinna zawierać tytuł w 2 wersjach językowych (patrz: slajd 14).

W przypadku dokumentów pisanych innym alfabetem niż łaciński (cyrylicą, jidysz lub greckim), należy przeprowadzić konwersję znaków. Zasady konwersji regulują odpowiednie normy (patrz: slajd 4). W anglojęzycznych czasopismach naukowych powszechnie zaleca się stosowanie zmodyfikowanego systemu transliteracji cyrylicy ISO-2. System ten charakteryzuje się brakiem znaków diakrytycznych (czyli: kropek, daszków, akcentów, haczyków itp., dodawanych do „typowych” liter łacińskich - np. ë, ě, é, ę). Zasady transliteracji alfabetu rosyjskiego według normy PN-ISO 9: 2000 oraz w systemie ISO-2 przedstawiono na następnym slajdzie.

Transliteracja alfabetu rosyjskiego na łaciński

Artykuł z czasopisma - struktura notki nazwisko i skrót imienia autora * rok opublikowania Nazwisko I. rok. Tytuł artykułu. Czasopismo 00: 00-00. pierwsza i ostatnia strona artykułu nazwa czasopisma ** numer tomu czasopisma (ew. także zeszytu) ** Nazwę czasopisma można podać w skrócie. Skróty należy tworzyć według publikacji zawierających wykazy nazw czasopism lub tworzyć je w oparciu o normy regulujące zasady tworzenia skrótów (patrz: slajdy 4 i 52). * Należy wymienić wszystkich autorów w kolejności zastosowanej w publikacji.

Artykuł z czasopisma - przykłady notek artykuł z czasopisma (pełna nazwa: Wiadomości Botaniczne), którego tomy są podzielone na jednostki niższego rzędu: Kornaś J. 1977. Analiza flor synantropijnych. Wiad. Bot. 21.2: 85-91. numer tomu numer zeszytu artykuł z czasopisma o podwójnej nazwie i numeracji tomów: Faliński B. 2001. Phytocoenological atlas of the forest communities and species of Białowieża National Park. Phytocoenosis 13, Archivum Geobotanicum 8: 1-176.

Książka - struktura notki autor lub redaktor * Nazwisko I. rok. Tytuł książki. Wyd. 0. Wydawnictwo, miasto, ss. 00. numer wydania ** nazwa wydawcy *** miejsce wydania liczba stron **** *** W nazwie wydawnictwa pomija się wyrażenia typu: i spółka, i synowie, S-ka z o.o., Inc, SA, Ltd. Nie należy pomijać wyrażenia Press. Nazwę można podać w skrócie, stosując używane powszechnie akronimy (czyli: skróty utworzone z 1. liter lub 1. zgłosek kilku wyrazów - np. PWRiL, WSiP) lub skróty tworzone w oparciu o normy (patrz: slajd 4). Niekiedy (często w starszych książkach) wydawcami były osoby prywatne - wówczas podaje się nazwisko i skrót imienia wydawcy z wyrażeniem [wydawca:]. **** Liczbę stron w należy zapisać w taki sposób, jak jest ona podana w źródle (por. notkę na slajdzie 50). Jeśli książka posiada załączniki, wówczas ich liczbę dopisuje się obok liczby stron ze znakiem „+”. Podawanie objętości książki (łącznej liczby stron i załączników) nie zawsze jest wymagane. * Jeśli książka została napisana przez kilku autorów i opracowana przez redaktora (lub kilku redaktorów), wówczas w notce wymienia się redaktora z przypiskiem (red.). ** Podawanie numeru wydania nie zawsze jest wymagane.

Książka - przykłady notek notka z podaniem liczby stron (+ liczby stron w załączniku): Seneta W., Dolatowski J. 1997. Dendrologia. Wyd. 2. PWN, Warszawa, ss. 559 + 33. notka dla książki z wieloma miejscami wydania: Davis P.H., Cullen J. 1989. The identification of flowering plant families. Cambridge Univ. Press, Cambridge, New York, Port Chester, Melbourne, Sydney.

Książka - przykłady notek c.d. notka dla książki opracowanej przez zespół redaktorów, z całym tekstem w wersji dwujęzycznej: Zając M., Zając A. (red.) 1998. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w woj. krakowskim. Gatunki prawnie chronione, ginące, narażone i rzadkie. Distribution Atlas of Vascular Plants in Cracow Province. Legally protected, endangered, vulnerable and rare species. Pracownia Chorologii Komputerowej Uniw. Jagiellońskiego, Kraków.

Nazwisko I. rok-rok. Tytuł książki, t. 0-0. Wydawnictwo, miasto. Książka wielotomowa - struktura notki dla publikacji składającej się z wielu tomów okres publikowania cytowanych tomów (pierwszy i ostatni rok) Nazwisko I. rok-rok. Tytuł książki, t. 0-0. Wydawnictwo, miasto. numery tomów * * Jeśli numeracja stron w kolejnych tomach jest ciągła, wówczas można podać sumaryczną liczbę stron w całej wielotomowej publikacji. Natomiast jeśli w każdym tomie numeracja stron zaczyna się od nowa, nie należy podawać ogólnej liczby stron.

Książka wielotomowa - przykład notki dla publikacji składającej się z wielu tomów Abrams L. 1968-1974. Illustrated Flora of the Pacific States. Washington, Oregon, California, t. 1-4. Stanford Univ. Press, Stanford.

Książka wielotomowa - struktura notki dla jednego tomu rok opublikowania tomu Nazwisko I. rok. Tytuł książki, t. 0. Wydawnictwo, miasto, ss. 00. numer cytowanego tomu liczba stron cytowanego tomu * * Przy powoływaniu się na jeden tom, możliwe jest podanie liczby stron w cytowanym tomie (podaje się liczbę stron, a nie ich numery).

Książka wielotomowa - przykład notki dla jednego tomu Abrams L. 1968. Illustrated Flora of the Pacific States. Washington, Oregon, California, t. 1. Stanford Univ. Press, Stanford.

Książka z serii wydawniczej - struktura notki Nazwisko I. rok. Tytuł książki. Seria 0. Wydawnictwo, miasto, ss. 00. nazwa serii * numer serii ** * Niekiedy trudno odróżnić czasopismo od serii wydawniczej (w obu przypadkach na okładce może pojawić się nazwa wydawcy i miejsce wydania). W pozycjach wydanych po 1970 r. można sprawdzić numer znormalizowany: w czasopismach zaczyna się on od liter ISSN, a w książkach - od ISBN (por. slajd 41). Najtrudniejszym przypadkiem jest pozycja z 2 numerami (ISSN i ISBN). Może być ona czasopismem lub książką z serii wydawniczej - podpowiedzi należy szukać np. w rozdziale wstępnym lub w zaleceniach dla autorów. ** Seria wydawnicza nie zawsze jest numerowana.

Książka z serii wydawniczej - przykład notki Jackowiak B. 1990. Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania. Wydaw. Nauk. UAM, Ser. Biol. 42, Uniw. A. Mickiewicza, Poznań, ss. 232.

autorzy (lub redaktor) książki Fragment książki - struktura notki autor fragmentu * rok opublikowania ** Nazwisko I. rok. Tytuł fragmentu. W: Nazwisko I., Tytuł książki. Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. autorzy (lub redaktor) książki pierwsza i ostatnia strona fragmentu *** * Fragment książki (rozdział lub artykuł) można zacytować wtedy, gdy książka jest dziełem zespołu autorów i podano w niej autorów poszczególnych fragmentów. Jeśli autorstwo danego fragmentu nie jest znane, wówczas należy cytować całą książkę. *** W przypadku cytowania fragmentu książki, konieczne jest podanie numerów pierwszej i ostatniej jego strony. Nie podaje się natomiast sumarycznej liczby stron w całej książce. ** Rok publikacji jest taki sam dla rozdziału i dla całej książki.

Fragment książki - struktura notki c.d. Nazwisko I. rok. Tytuł fragmentu. W: Nazwisko I., Tytuł książki. Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. Elementy na niebieskim tle dotyczą fragmentu, elementy na żółtym tle - odnoszą się do całej książki (czyli: do dokumentu macierzystego). Rok publikacji (na zielonym tle) jako element wspólny, jest podawany tylko na początku.

Fragment książki - przykład notki Siciński J.T. 1989. Zieleń łódzkich cmentarzy. W: Olaczek R., Ojrzyńska G. (red.), W obronie zieleni miasta. Wydaw. Uniw. Łódzkiego, Łódź, s.: 35-41.

Fragment książki należącej do serii wydawniczej - struktura notki autor rozdziału rok opublikowania Nazwisko I. rok. Tytuł fragmentu. W: Nazwisko I., Tytuł książki. Seria 0, Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. autor (lub redaktor) książki nazwa i numer serii wydawniczej pierwsza i ostatnia strona fragmentu

Fragment z książki należącej do serii wydawniczej - struktura notki c Fragment z książki należącej do serii wydawniczej - struktura notki c.d. Nazwisko I. rok. Tytuł fragmentu. W: Nazwisko I., Tytuł książki. Seria 0, Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. Elementy na niebieskim tle dotyczą fragmentu, na żółtym tle - odnoszą się do całej książki (czerwone litery - seria wydawnicza). Rok publikacji - na zielonym tle.

Fragment z książki należącej do serii wydawniczej - przykład notki Węglarski K. 1997. Ochrona czynna jako ważny element zachowania różnorodności genowej rzadkich i ginących gatunków flory. W: Burchardt L. (red.), Teoretyczne i praktyczne aspekty badań ekologicznych. Idee ekologiczne 10, Ser. Szkice 6, Wydaw. Sorus, Poznań, s.: 27-34.

Publikacja w materiałach konferencyjnych - struktura notki rok opublikowania * Nazwisko I. rok. Tytuł publikacji. W: Nazwisko I. (red.), Tytuł materiałów. Nazwa, miejsce i data konferencji. Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. dane dotyczące konferencji ** pierwsza i ostatnia strona publikacji ** Jeśli tytuł materiałów konferencyjnych nie zawiera informacji o nazwie, miejscu lub dacie konferencji, wówczas informacje te należy dopisać po tytule materiałów. * Rok ukazania się materiałów konferencyjnych może być inny niż rok, w którym odbyła się konferencja.

Publikacja w materiałach konferencyjnych - struktura notki c.d. Nazwisko I. rok. Tytuł publikacji. W: Nazwisko I. (red.), Tytuł materiałów. Nazwa, miejsce i data konferencji. Wydawnictwo, miasto, s.: 00-00. Elementy na niebieskim tle dotyczą publikacji (np. streszczenia referatu lub plakatu), elementy na żółtym tle odnoszą się do materiałów konferencyjnych (czerwone litery - dane dotyczące samej konferencji).

Publikacja w materiałach konferencyjnych - przykład notki Święta J., Badura M. 2001. Co kryją w sobie dawne latryny? Badania archeobotaniczne w Gdańsku przy ulicy Piwnej. W: Zenkteler E. (red.), Botanika w dobie biologii molekularnej. Materiały sesji i sympozjów 52 Zjazdu PTB. Poznań, 23-28 września 2001. Wydaw. Nauk. Boguccy, Poznań, s.: 206.

miejsce napisania manuskryptu ** Manuskrypt - struktura notki Nazwisko I. rok. Tytuł manuskryptu. Rodzaj pracy, instytucja, miasto [mscr], ss.: 00. rodzaj manuskryptu * miejsce napisania manuskryptu ** ** Informacja dotyczy instytucji, dla której napisano pracę i / lub miejscowości, w której manuskrypt powstał. * Może to być np. praca licencjacka, magisterska, doktorska, ekspertyza.

Manuskrypt - przykład notki Ostrowski A. 2004. Stan zdrowotny dębów w zbiorowiskach świetlistej dąbrowy na terenie Puszczy Białowieskiej. Praca licencjacka, Zakład Ekologii i Ochrony Przyrody Uniw. Warszawskiego, Warszawa [mscr], ss.: 26.

autor (redaktor) mapy * Mapa - struktura notki autor (redaktor) mapy * rodzaj mapy ** Nazwisko I. rok. Tytuł mapy, typ. 1:xxx. Wydawnictwo, miasto. skala mapy brak autora mapy (na mapa nie ma informacji o jej autorstwie): Tytuł mapy, rok. Typ, 1:xxx. Wydawnictwo, miasto. ** Jeśli tytuł mapy nie zawiera informacji o jej rodzaju, wówczas trzeba dopisać tą informację po tytule (podaje się dane typu: mapa topograficzna, plan, atlas). * Za autora mapy uznaje się kartografa wykonującego mapę lub redaktora mapy.

Mapa - przykład notki podano redaktora, informacja o typie mapy zawarta w podtytule: Konopska B. (red.). 2005. Weekend w okolicach Krakowa. Mapa samochodowo-krajoznawcza. 1:200000. PPWK, Warszawa. brak autora mapy, informacja o typie mapy zawarta w tytule: Mapa topograficzna Polski. Warszawa - Bemowo 2002. 1:10000. Główny Geodeta Kraju, Warszawa.

Mapa w większej publikacji - struktura notki Nazwisko I. rok. Tytuł mapy, typ. 1:xxx. W: Nazwisko I., Tytuł publikacji. Wydawnictwo, miasto. Tytuł mapy rok. Typ, 1:xxx. W: Nazwisko I., Tytuł publikacji. Wydawnictwo, miasto. brak autora mapy:

Mapa w większej publikacji - struktura notki c.d. Nazwisko I. rok. Tytuł mapy, typ. 1:xxx. W: Nazwisko I., Tytuł publikacji. Wydawnictwo, miasto. Tytuł mapy rok. Typ, 1:xxx. W: Nazwisko I., Tytuł publikacji. Wydawnictwo, miasto. brak autora mapy:

Mapa w większej publikacji - przykład notki Myczkowski S. 1985. Ważniejsze granice zasięgowe lasu i kosodrzewiny, mapa. 1:50000. W: Trafas K. (red.), Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego. Tatrzański Park Narodowy, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi Oddział w Krakowie, Zakopane, Kraków.

Norma i zdjęcie lotnicze - przykłady notek normę cytuje się podając numer oraz tytuł (wraz z nadtytułem i podtytułem) PN-N-01178: 1994. Zasady skracania tytułów wydawnictw ciągłych. PN-74/N-01212. Transliteracja pisma jidisz. rok opublikowania * zdjęcie lotnicze cytuje się podając: autora, datę wykonania, tytuł zdjęcia oraz pozycję zdjęcia w katalogu (czyli: nazwę katalogu i numer katalogowy zdjęcia) Ostrowski Marek, 2005. Ogród na dachu biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. Zdjęcie lotnicze. Archiwum Zdjęć Lotniczych Samodzielnej Pracowni Informacji Obrazowej SCI-ART. Warszawa. Nr kat. 28961. * Jeśli w numerze normy nie ma informacji o roku jej opublikowania, wówczas datę dopisuje się po dwukropku.

Sposób gromadzenia danych do notek

autor i tytuł materiałów, data i miejsce konferencji czy tekst był opublikowany? nie tak Schematy decyzyjne manuskrypt autor i tytuł, rok, instytucja, miasto, rodzaj pracy, ewent. liczba stron t y p p u b l i k a c j i mapa autor i tytuł, rok opubl., skala i rodzaj mapy, wydawnictwo, miasto czasem: dane ad. publikacji macierzystej publikacja w czasopiśmie autor i tytuł , rok opubl., pierwsza i ost. str., nazwa i nr czasopisma artykuł w mat. konferencyjnych autor i tytuł, rok opubl., pierwsza i ost. str., autor i tytuł materiałów, data i miejsce konferencji książka autor i tytuł, rok opubl., wydawnictwo, miasto, ewent. liczba stron i nr wydania

książka - przynależność książka - liczba tomów nazwa serii książka - przynależność do serii wydawniczej * bez serii seria jeden wiele cytujemy 1 tom czy wszystkie? 1 tom numer tomu ewent. liczba stron wszystkie numery tomów nienumerowana numerowana numer serii cytujemy całą książkę czy rozdział? cała książka rozdział czy rozdział ma osobnego autora? nie ma nie można osobno cytować rozdziału ma autor i tytuł rozdziału, pierwsza i ostatnia strona; dane ad. całej książki * Odróżnianie czasopism od książek z serii wydawniczych - slajd 19 i 41.

Postępowanie przy braku danych potrzebnych do stworzenia notki Informacji potrzebne do notki należy szukać na stronie tytułowej (1. strona), a następnie na stronach redakcyjnych (2. i ostatnia strona publikacji). Jest tam m.in. znormalizowany numer nadawany nowszym publikacjom (w przypadku czasopism zaczyna się od liter ISSN, a w przypadku książek - od ISBN, por. slajd 19). Za rok ukazania się publikacji można przyjąć datę copyrihgt, rok druku, lub datę podaną w rozdziale wstępnym. Jeśli dokument nie zawiera informacji o autorze (lub redaktorze), wówczas należy zamienić kolejność elementów notki, podając na początku tytuł dokumentu - np: Tytuł dokumentu rok. Wydawnictwo, miasto, ss. 00. Taka sytuacja jest częsta w przypadku map (por. slajdy 32-36). Jeśli dokument nie zawiera informacji o dacie, wydawcy lub miejscu jego ukazania się, wówczas odpowiednie elementy notki należy zastąpić wyrażeniami: [rok nieznany], [wydawca nieznany], [miejsce nieznane].

Sposób cytowania w tekście i tworzenia spisu literatury

Harwardzki system odsyłaczy W przyrodniczych opracowaniach naukowych stosuje się harwardzki system odsyłaczy (czyli: metodę podawania pierwszego elementu i daty). System ten polega na podawaniu w tekście cytatu (czyli: powołania - specyficznego odsyłacza do spisu literatury), składającego się z nazwiska autora lub redaktora oraz roku ukazania się dokumentu. Spis literatury umieszcza się w osobnym rozdziale, po tekście głównym i przed załącznikami do pracy. Notki w spisie można grupować według rodzaju dokumentów - np. wykazy wykorzystywanych w pracy norm, map, zdjęć lotniczych i dokumentów elektronicznych można zamieścić w osobnym podrozdziale.

Seneta W., Dolatowski J. 1997. Dendrologia. PWN, Warszawa. W tekście cytat (nazwisko autora lub redaktora oraz roku ukazania się dokumentu) należy wpisać w nawiasie okrągłym. Jeżeli w tekście nazwisko autora (lub redaktora) jest wpisane jako fragment zdania, wówczas w nawiasie należy podać tylko rok ukazania się dokumentu. Gatunek A charakteryzuje się szczególnie dużymi liśćmi (Seneta i Dolatowski 1997). Seneta i Dolatowski (1997) podkreślają, że gatunek A charakteryzuje się szczególnie dużymi liśćmi. cytat w tekście: lub: notka w spisie literatury: Seneta W., Dolatowski J. 1997. Dendrologia. PWN, Warszawa.

notka w spisie literatury: Jeśli dokument nie zawiera informacji o jego autorze (lub redaktorze), wówczas w cytacie podaje się tytuł dokumentu i rok jego ukazania się (por. slajd 41). Analogicznie postępuje się w przypadku cytowania map (por. slajdy 32-36). Przestrzenne rozmieszczenie stanowisk jemioły pospolitej zestawiono z lokalizacją parków i dużych skwerów na badanym terenie (Mapa topograficzna Polski. Warszawa - Bemowo 2002). cytat w tekście: notka w spisie literatury: Mapa topograficzna Polski. Warszawa - Bemowo 2002. 1:10000. Główny Geodeta Kraju, Warszawa.

W tekście cytaty (czyli: nazwiska autorów i daty ukazania się dokumentów) należy podawać w kolejności chronologicznej. W spisie literatury notki bibliograficzne należy porządkować alfabetycznie. Gatunek A charakteryzuje się szczególnie dużymi liśćmi (Seneta 1991, Seneta i Dola-towski 1997). w tekście cytaty chronologicznie: w spisie literatury notki alfabetycznie: Seneta W. 1991. Drzewa i krzewy liściaste, t. 1. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa. Seneta W., Dolatowski J. 1997. Dendrologia. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa.

notki w spisie literatury: Jeśli dokument ma 3 lub więcej autorów, wówczas w tekście podaje się nazwisko tylko 1. autora z wyrażeniem i in. Jeśli nazwisko autora zawiera przedrostek van, von, de, wówczas w tekście przedrostek ten jest pomijany, a w spisie literatury podaje się go po inicjale imienia. Ogrody botaniczne pełnią funkcje edukacyjne (Bramwell i in. 1987, Assche 1996). cytaty w tekście: notki w spisie literatury: Assche C., van 1996. Funkcja nowoczesnego ogrodu botanicznego. Biul. Ogr. Bot. Muz. Zbiorów 5: 3-6. Bramwell D., Hamann O., Heywood V. Synge H. (red.) 1987. Botanic gardens an the World Conservation Strategy. Acad. Press, London.

notki w spisie literatury: Jeżeli kilka wykorzystywanych w pracy dokumentów ma tego samego autora i ten sam rok opublikowania, wówczas rozróżnia się je za pomocą małych liter dopisywanych po dacie (między ostatnią cyfrą daty a literą nie powinno być spacji). Wprowadzanie obcych roślin do uprawy skutkuje często ich dziczeniem (Kowarik 1992a i 1992b). cytaty w tekście: notki w spisie literatury: Kowarik I. 1992a. Einführung und Ausbreitung nichtcheimischer Gehölzarten in Berlin und Brandenburg. Verh. Bot. Ver. Berlin, Beih. 3: 1-188. Kowarik I. 1992b. Berücksichtigung von nichtheimischen Pflanzenarten, von “Kulturflüchtlingen” sowie Pflanzenvorkommen auf Sekundärstandorten bei der Aufstellung Roter Listen. Schriftenreihe Vegetationsk. 23: 175-190.

notki w spisie literatury: Jeżeli kilka wykorzystywanych w pracy dokumentów ma autorów o tym samym nazwisku i ten sam rok opublikowania, wówczas rozróżnia się je za pomocą pierwszych liter imion autorów. Dzięki sprzyjającym warunkom edaficznym, Ogród Botaniczny w Poznaniu ma dobre perspektywy rozwoju (Łukasiewicz A. 1996, Łukasiewicz S. 1996). cytaty w tekście: notki w spisie literatury: Łukasiewicz A. 1996. Ogrody botaniczne istniejące dotychczas w Polsce i perspektywy ich rozwoju. Biul. Ogr. Bot. Muz. Zbiorów 5: 7-11. Łukasiewicz S. 1996. Rzeźba terenu i warunki gruntowo - wodne Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Biul. Ogr. Bot. Muz. Zbiorów 5: 73-78.

notka w spisie literatury Jeżeli dokument ma kilku autorów o tym samym nazwisku, wówczas w cytacie podaje się to nazwisko dwukrotnie. Gdy dokument ma zróżnicowaną numerację stron, zapis jego objętości powinien naśladować to zróżnicowanie (w podanym poniżej dokumencie wstęp jest numerowany małymi cyframi rzymskimi i-xiv, tekst główny - cyframi arabskimi 1-194, a załączone do tekstu tablice - dużymi cyframi rzymskimi XCVI-CXXVII). Komórki Xanthidium armatum (Bréb.)Rabenh. posiadają bardo zmienną ornamentację (West, West 1912). cytat w tekście: notka w spisie literatury West W., West G.S. 1912. A monograph of the british Desmidiaceae, t. 4. Ray Society, New York, London, ss.: xiv + 194 + tabl. XCVI-CXXVII.

notka w spisie literatury: Jeżeli nie ma możliwości dotarcia do dokumentu stanowiącego pierwotne źródło informacji (informacja z „drugiej ręki” - z komentarza zawartego w innym, późniejszym dokumencie), wówczas pojawia się konieczność pośredniego powołania się na to źródło. Podaje się cytat źródła pierwotnego, a następnie wyrażenie cyt. za i cytat źródła wtórnego (dokumentu, w którym odnaleźliśmy informację). W spisie literatury umieszcza się 1 notkę. Problem odróżniania pierwotnych stanowisk naturalnych od stanowisk wtórnych był sygnalizowany już od dawna (Schouw 1823, cyt. za Kronenberg i Kowarik 1989). cytaty w tekście: notka w spisie literatury: Kronenberg B., Kowarik I. 1989. Naturverjüngung kultivierter Pflanzenarten in Gärten. Verh. Berl. Bot. Ver. 7: 3-30.

kolejność notek w spisie literatury: Jeżeli dla kilku dokumentów ta sama osoba jest autorem i/lub pierwszym współautorem (skutkiem tego kilka notek w spisie literatury zaczyna się od tego samego nazwiska), wówczas: - najpierw podaje się prace napisane samodzielnie przez tego autora, a potem - prace jego współautorstwa; - w obrębie grupy dokumentów posiadających identyczny skład autorski, stosuje się porządek chronologiczny. kolejność notek w spisie literatury: Seneta W. 1983. Dendrologia. PWN, Warszawa. Seneta W. 1991. Drzewa i krzewy liściaste, t. 1. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa. Seneta W. 1994. Drzewa i krzewy liściaste, t. 2. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa. Seneta W., Dolatowski J. 1997. Dendrologia. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa. prace jednego autora w porządku chrono-logicznym prace zespołu autorów w porządku chrono-logicznym

Literatura uzupełniająca Poradniki drukowane Kolman R. 2004. Zdobywanie wiedzy. Poradnik podnoszenia kwalifikacji (magisteria, doktoraty, habilitacje). Oficyna Wydaw. Branta, Bydgoszcz, Gdańsk. [m.in. kryteria oceny pracy pod względem wykorzystania bibliografii - s. 137] Młyniec W., Ufnalska S. 2003. Scientific communication, czyli jak pisać i prezentować prace naukowe. Sorus, Poznań. [m.in. wybór dokumentów do cytowania w pracy: jakich dokumentów nie należy cytować w publikacji - s. 34] Woyke J. 1986. Poradnik pisania przyrodniczych prac magisterskich i doktorskich oraz wygłaszania referatów naukowych. Wydaw. SGGW-AR, Warszawa. [sposoby odnoszenia się do danych uzyskanych przez innych autorów - s. 10] Skróty nazw czasopism Bridson G.D.R. (red.) 1991. Botanico - Periodicum - Huntianum / Supplementum. Hunt Institute for Botanical Documentation, Carnegie Mellon University, Pittburgh. [wykaz pełnych i skróconych nazw czasopism botanicznych] The ISSN Portal [rok nieznany] [on line]. Dostęp płatny, wykupiony przez Wydział Biologii: http://www.biol.uw.edu.pl/library/bazy.htm w zakładce ISSN Online [wykaz 1 mln pełnych i skróconych nazw czasopism]

Por. także Wykaz norm związanych z bibliografią - slajd 4. Poradniki katalogowania bibliotecznego opublikowane na stronach internetowych Katalogowanie [rok nieznany]. W: Bibliotekarz szkolny - serwis [on line]. Ostatnia aktualizacja: 2003-05-16. [Pozyskano: 2006-02-15]. Dostępny w: http://www.vulcan.edu.pl/bibliotekarz/poradnik/katalogi Sebastjan D., Tobolska U. 2004. Redagowanie bibliografii załącznikowej i przypisów bibliograficznych. W: Biblioteka pedagogiczna - Serwis informacyjny [on line]. Ostatnia aktualizacja: 2004-12-27. [Pozyskano: 2006-02-15]. Dostępny w: http://www.bib.edu.pl/dbp4.html Ogórkiewicz M. 2003. Przypisy bibliograficzne w świetle najnowszych norm. W: Witryna CONIW [on line]. [Pozyskano: 2007-09-11]. Dostępny w: http://www.coniw.wp.mil.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=371 Por. także Wykaz norm związanych z bibliografią - slajd 4.