HAZARD NANOTECHNOLOGII TU Liberec Czech Rep. HAZARD NANOTECHNOLOGII PETR LOUDA

Treść wykładu Wstęp Co to są nanomateriały i nanotechnologia? Przykłady zastosowania nanotechnologii Zagrożenia związane z nanotechnologią – puszka Pandory Wnioski

Wstęp – średniowiecze x nano hartowanie = transformacja Fe a = 5 A Kowal Sadza -6M t/y Barwniki Zeolity Odpady

Wstęp - wizjoner „Chciałbym opisać dziedzinę, w której do tej pory dokonano niewiele ale w zasadzie mozna w niej dokonać niesamowicie dużo.“ “Więc dlaczego jeszcze nie potrafimy zmieścić 24-tomową encyklopedię Brytaniki na łepku od szpilki?” „W obszarze nano jest dużo miejsca“ - Richard Feynman, 29.12.59

Wstęp – porównanie rozmiarów Obiekt Wielkość w [nm] Mrówka 5 000 000 Średnica bakterii 1 000 – 10 000 Wirus Grypy 100 Wirus HIV 90 Długość fali promieniowania ultrafioletowego 10 – 400 Średnica spirali DNA 2,5 Wielkość cząsteczki wody 0,3 Atom wodoru 0,1

Wstęp – technika eksperymentalna

Co to jest nanotechnologia? Ochronne maski na twarz wytworzone z nanotekstylnych materiałów zwłóknionych za pomocą metody Nanospider, w których odległości między nanowłóknami wynoszą kilka nanometrów.

Zastowania

Zastosowanie nanotechnologii w medycynie selektywne dostarczanie leku sztuczne stawy, zastawki sztuczna tkanka roztwory dezynfekujące kremy ochronne instrumentarium - nanoroboty 19/49

Ryzyka nanotechnologii – puszka Pandory Przedewszystkim nanocząsteczki ze względu na swoje małe wymiary mogą zachowywać się w sposób nieprzewidywalny. Mogą wystąpić techniczne problemy związana z procesami: - wytwarzania - utylizacji - stosowania - przechowywania - transportu Etyczne - DNA

Ryzyka nanotechnologii Monitorowanie pracowników mających kontakt z nanomateriałami. Świadomość potencjalnych ryzyk nanotechnologii, szacowanie ryzyka w każdym etapie stosowania produktu nano. Unikanie kontaktu nanocząsteczek z ludzkim mózgiem. Zagrożenia te mogą wzniknąć z dużym prawdopodobieństwem, nie można ich całkowicie wykluczyć dopóki nie zostanie udowodnione, że istnieją fizyczne bądź techniczne środki zabezpieczające nas przed ich wystąpieniem.

Ryzyka nanotechnologii Nanomateriały zachowują się zupełnie inaczej kdy tworzą jedną wielką część – charakteryzują się nowymi funkcjami. Mogą przenikać przez fizjologiczne bariery do komórek oraz do mózgu. Dzięki wysoce rozwiniętej powierzchni są niezwykle aktywne chemicznie, co może prowadzić do uszkodzenia układów bilologicznych. Istnieje możliwoiść że mogą naruszać mechanizmy obronne żywych organizmów.

Ryzyka nanotechnologii Nanorurki – odmienne toksykologiczne zachowanie niż materiał zawierający azbest. Poznanie wszystkich ryzyk wynikających ze stosowania nanomateriałów może trwać kilkadziesiąt lat. Jeżeli nie są natychmiast rozkładane w płynach ustrojowych mogą być niebezpieczne dla zdrowia.

Ludźkie zdrowie a możliwe ryzyka – obszar zainteresowania: Toksokinetika – dystrybucja w ludźkim ciele Przemieszczenie wewnątrz a pomiędzy komórkami, toksyczność komórkowa Ciśnienie tlenowe, wzbudzanie efektów, genotoksyczność Drogi oddechowe, system krwionośny oraz mózg Skóra, jelita i pozostałe organy Epidemiologia => Testowanie strategii oraz oszacowanie możliwości wystąpienia niebezpieczeństw dla ludzkiego zdrowia

Toksokinematika Nanocząsteczki Mózg Nos Płuca Skóra Jelita Krew Szpik kostny Śledziona Śródbłonek Wątroba Serce Łożysko/płód

Ryzyka dla ludzkiego otoczenia w ziemi Efekty w wodzie w powietrzu => Konieczność testowania strategii oraz szacowanie niebezpiczeństw ekotoksylogicznych.

Podsumowanie Zastosowanie nanomateriałów umożliwi radykalne zmianu ich właściwości. Zastosowanie nanotechnologii w przemyśle przyniesie pozytywne efekty ekonomiczne i ekologiczne. Należy pamiętać o możliwych ryzykach związanych ze zdrowiem oraz ekologią. Nanotechnologia powinna stać się istotnym obszrem rozwoju przemysłowego. Nanotechnologia jest niezwykle perspektywiczną dziedziną, ponieważ rozwój nowoczesnego przemysłu wymaga innowacyjnych rozwiązań.

Wykorzystana literatura [1] Vacek J., Michl J.: Molekulární stavebnice, Vesmír, Vol 5 (2002), 256-261 [2] http://www.intel.com, 03-2006 [3] http://www.nano.fraunhofer.de, 03-2006 [4] http://www.fotoaparat.cz, 03-2006 [5] http://www.nanotrade.cz [6] http://bonetumor.org [7] http://mek.kosmo.cz/sondy/usa/galileo/galileo.htm [8] http://www.osel.cz, 03-2006 [9] http://www.21stoleti.cz, 03-2006 [10] http://www.tiscali.cz, 03-2006 [11] http://www.differentlife.cz [12] http://palivove-clanky.podklenbou.sk/ [13] Louda P.: Materiály 21. století – Nanomateriály, PowerPoint-prezentace, Liberec, 2005 [14] http://ihned.cz, 03-2006 [15] http://www.novezuby.cz, 03-2006 [16] http://www.nanomedicina.cz, 03-2006 [17] http://www.azonano.com, 03-2006 [18] Fujishima A., Hashimoto K., Watamabe T.: TiO2 Fotokatalýza, základy a aplikace, Silikátový svaz, 2002 [19] http://www.balzers.cz, 03-2006 [20] http://hydrogenix.vsb.cz, 03-2006 [21] http://www.volkswagen.cz, 03-2006 [22] Ginder J. M.: Nanotechnology in Automotive Applications, Advanced Materials & Processes, Volume 163 (2005), 25-28 [23] http://www.mercedes-benz.cz, 03-2006 [24] http://sonny.blog.cz, 03-2006 [25] http://www.nwo.nl, 03-2006 [26] http://csnmt.fme.vutbr.cz, 03-2006 [27] http://www.nano.gov, 03-2006 [28] Walkoviak B.: ústní sdělení, Łódź, 03-2006 [29] Characterising the potential risks posed by engineered nanoparticles, A first UK Government research report, London, 2005 A další- www.nanozine.com/, www.nanozine.com, www.nanosite.net/, www.nanospace.org, www.nano.org.uk/,www.nanotechnology.de/,www.nanonet.de/,www.nanotechnews.com/,nanodot.org/ www.nanoworld.org/ ,www.nanoindustries.com/ 10.02.08

a přeji hezký zbytek dne v Štětíně! Děkuji za pozornost a přeji hezký zbytek dne v Štětíně! kontakt: petr.louda@tul.cz