Konstytucyjny system organów państwowych Wykład I Zagadnienia wstępne - konstytucja Dr Krzysztof Wygoda

Prawo konstytucyjne: Całokształt norm prawnych dotyczących ustroju państwowego, tj. tych, których przedmiotem regulacji są podstawowe instytucje oraz zasady ustroju politycznego i społeczno – gospodarczego państwa, czyli normy określające: Pozycję państwa w stosunkach zewnętrznych i wewnętrznych, Podmiot władzy w państwie i formy jej sprawowania przez suwerena, Status jednostki w państwie i przysługujące jej prawa i w0lności a także nałożone na nią obowiązki, Zasady organizacji i funkcjonowania organów państwowych oraz relacje między nimi, Zasady tworzenia prawa

Ustrój – struktura instytucji powiązanych ze sobą organizacyjnie i funkcjonalnie Ustrój państwowy oznacza całokształt organizacji państwa i metod działania władzy państwowej; Ustrój polityczny to prawnoinstytucjonalny wyraz struktury i funkcjonowania władzy publicznej Ustrój społeczno gospodarczy – materialne warunki życia społecznego, strukturę własnościową oraz funkcjonowanie gospodarki i finansów publicznych

Konstytucja w różnych ujęciach: W ujęciu organizacyjno – politycznym: Konstytucja w sensie materialnym i konstytucja w sensie formalnym Konstytucja pisana i konstytucja niepisana W ujęciu socjologiczno – politycznym Konstytucja rzeczywista i konstytucja pisana (za F. Lassallem) Konstytucja rzeczywista i konstytucja fikcyjna (za W. Leninem) Konstytucja normatywna / nominalna / semantyczna (za K.Lowensteinem) Z uwagi na zakres regulacji Konstytucja pełna i konstytucja niepełna (mała) konstytucja zamknięta i konstytucja otwarta Z uwagi na tryb zmiany konstytucja sztywna i konstytucja elastyczna

Konstytucja definicja: Jest to akt prawny o najwyższej mocy prawnej w państwie, co wyraża się w szczególnym trybie jego uchwalania i zmiany oraz nazwie, określający: zasady ustroju państwa; suwerena i sposoby sprawowania przezeń władzy; podstawowe prawa, wolności i obowiązki jednostki; zawierający postanowienia dotyczące zmiany swoich norm ;

Czynniki uniwersalne warunkujące powstanie konstytucji: Szkoła prawa natury Koncepcja umowy społecznej Teoria podziału władzy Koncepcja suwerenności ludu Racjonalizm Liberalizm i egalitaryzm

Czynniki warunkujące rozwój konstytucji: Wojny napoleońskie Rozwój kapitalizmu Wiosna Ludów Pozytywizm prawniczy Wzorce krajów demokratycznych Wpływ standardów prawa międzynarodowego

Funkcje konstytucji (zespół skutków społecznych, jakie stale w danej społeczności, w odniesieniu do danej sfery rzeczywistości wywołane są istnieniem konstytucji – rola konstytucji w państwie) Prawna Dynamiczna (programowa) Stabilizująca (petryfikacyjna) Integracyjna Wychowawcza

Gwarancje zgodności prawa z konstytucją (gwarancje konstytucji) Jest to ogół rozwiązań i instytucji ustrojowych służących zapewnieniu realizacji norm konstytucyjnych gwarancje bezpośrednie i gwarancje pośrednie gwarancje materialne i gwarancje formalne