INWESTUJEMY W WASZĄ PRZYSZŁOŚĆ ZASTOSOWANIE BIOMASY DO WYTWARZANIA POLIMEROWYCH MATERIAŁÓW PRZYJAZNYCH ŚRODOWISKU INWESTUJEMY W WASZĄ PRZYSZŁOŚĆ

(POIG 01.01.02-10-123/09 - akronim BIOMASA) ZASTOSOWANIE BIOMASY DO WYTWARZANIA MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH PRZYJAZNYCH ŚRODOWISKU (POIG 01.01.02-10-123/09 - akronim BIOMASA) PROJEKT BADAWCZO-ROZWOJOWY W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO INNOWACYJNA GOSPODARKA (POIG) PRIORYTET 1 BADANIA I ROZWÓJ NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII DZIAŁANIE 1.1 WSPARCIE BADAŃ NAUKOWYCH DLA BUDOWY GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY PODDZIAŁANIE 1.1.2 STRATEGICZNE PROGRAMY BADAŃ NAUKOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH

PROJEKT BIOMASA PROJEKT JEST REALIZOWANY W OKRESIE STYCZEŃ 2010 – CZERWIEC 2015 PRZEZ KONSORCJUM DZIEWIĘCIU POLSKICH ZESPOŁÓW NAUKOWYCH NALEŻĄCYCH DO PIĘCIU RÓŻNYCH INSTYTUCJI, Z POLITECHNIKĄ ŁÓDZKĄ JAKO LIDEREM PROJEKT (POIG 01.01.02-10-123/09) JEST W CZĘŚCI FINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU REGIONALNEGO 3

ZASADNICZY CEL PROJEKTU PODSTAWOWYM CELEM PROJEKTU JEST OPRACOWANIE SZEREGU TECHNOLOGII OTRZYMYWANIA POLIMEROWYCH MATERIAŁÓW WŁÓKNISTYCH I KOMPOZYTOWYCH W OPARCIU O SUROWCE POCHODZĄCE Z PRZETWÓRSTWA RÓŻNYCH RODZAJÓW BIOMASY ROŚLINNEJ METODAMI BIOTECHNOLOGICZNYMI, WYKORZYSTUJĄCYMI WYSPECJALIZOWANE PREPARATY ENZYMATYCZNE BĄDŹ HODOWLE MIKROORGANIZMÓW

PROMOCJA PROJEKTU BIOMASA Promocja projektu przebiegała zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie projektu oraz zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie informacji i promocji projektu. Przeprowadzono działania informacyjne i promocyjne, które koncentrowały się na informowaniu o źródłach finansowania przedsięwzięcia poprzez umieszczenie emblematu Unii Europejskiej oraz logotypu Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na korespondencji dotyczącej projektu (papier firmowy) oraz innych dokumentach związanych z projektem. Przygotowano materiał informacyjny o projekcie, który przekazano poszczególnym wykonawcom do zamieszczenia na stronach internetowych ich macierzystych instytucji. Prowadzono i na bieżąco aktualizowana stronę internetową projektu pod adresem http://www.biomasapoig.pl. 5

PROMOCJA PROJEKTU BIOMASA Założenia projektu BIOMASA były przedstawione podczas szkoleń, konferencji i targów w formie referatów, posterów, banerów, folderów, ulotek. ŁĄCZNIE 56 POZYCJI Promocja projektu BIOMASA prowadzona była w łódzkich i w ogólnopolskich mediach (PAP, dzienniki prasowe, biuletyny, czasopisma, internet, telewizja). ŁĄCZNIE 19 POZYCJI 6

PROMOCJA PROJEKTU BIOMASA Referaty i postery prezentujące wyniki osiągnięte w trakcie realizacji projektu BIOMASA były przedstawione na krajowych oraz międzynarodowych konferencjach. ŁĄCZNIE 109 POZYCJI Połączony zespół badawczy z KMTiMW PŁ oraz IBWCh uzyskał złoty medal na Międzynarodowej Wystawie Wynalazków, Innowacyjności i Technologii ITEX 2013 (Kuala Lumpur, Malezja, 9-11.05.2013) za wynalazek pt. „Dźwiękochłonny kompozyt na osnowie termoplastycznej” oraz wyróżnienie Rady ds. Szkolnictwa Wyższego i Nauki przy Prezydencie m. Łodzi „Łódzkie EUREKA 2014 ” za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nowoczesnego włókiennictwa (Łódź, 07.04.2014). 7

WSKAŹNIKI PRODUKTU Opisują materialne efekty realizacji projektu (rzeczy materialne lub usługi). Wskaźniki produktu są mierzone w trakcie realizacji projektu i obrazują postęp w realizacji projektu i dostarczaniu produktów. Mogą być podawane wyłącznie za lata, w których projekt jest realizowany. Muszą być zatem zgodne z terminami realizacji projektu. Wskaźniki produktu wykazujemy w każdym wniosku o płatność. 8

WSKAŹNIKI PRODUKTU Planowano Wykonano Realizacja (%)   Instytucje 5 5 100 Pr. naukowi 72 (36) 112 (57) 155 (158) Studenci 73 (54) 123 (92) 168 (170) Doktoranci 22 (14) 37 (18) 168 (129) EPC (nowe miejsca pracy) 4 (2) 37,29 (21,86) 932 (1093) Współpracujące przeds. 6 6 100 Koszt aparatury 6 132 495,88 zł 6 125 165,63 zł 99,9% (w nawiasach liczby kobiet)  9

STUDENCI (PRAKTYKI WAKACYJNE) PRACOWNICY NAUKOWI IBWCh – 26; UR – 21; ITPiB PŁ – 19; GIG – 14; CBMiM PAN – 11; IBT PŁ – 9; ITFiM PŁ – 6; KMTiTM PŁ – 6 DOKTORANCI ITPiB PŁ – 18; IBT PŁ – 9; ITFiM PŁ – 3; CBMiM PAN – 3; KMTiTM PŁ – 2; UR – 2 STUDENCI (UMOWY) ITPiB PŁ – 21; IBT PŁ – 10; ITFiM PŁ – 1 STUDENCI (PRAKTYKI WAKACYJNE) IBT PŁ – 23; GIG – 2 STUDENCI (PRACE DYPLOMOWE) IBT PŁ – 28 PRAC INŻYNIERSKICH 29 PRAC MAGISTERSKICH 10

WYKONAWCY PRACOWNICY NAUKOWI 112 (57) DOKTORANCI 37 (18) STUDENCI (UMOWY) 32 (25) STUDENCI (PRAKTYKI WAKACYJNE) 25 (13) STUDENCI (DYPLOMY INŻYNIERSKIE) 28 (20) STUDENCI (DYPLOMY MAGISTERSKIE) 29 (24) 11

EPC Jest to liczba nowych miejsc pracy, które powstały na potrzeby realizacji prac B+R w ramach projektu podanych w przeliczeniu na ekwiwalenty pełnego wymiaru czasu pracy (EPC), z uwzględnieniem wszystkich form zatrudnienia. Do obliczenia wskaźnika bierzemy pod uwagę zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, umowy o dzieło oraz umowy zlecenie. Do wyliczania wartości wskaźnika nie należy zaliczać pracowników obsługi administracyjnej. 12

WSPÓŁPRACUJĄCE PRZEDSIĘBIORSTWA Należy przedstawić liczbę przedsiębiorstw wchodzących w skład konsorcjum naukowo-przemysłowego oraz współpracujących na podstawie podpisanej umowy o współpracy. W tym wskaźniku również należy wykazywać przedsiębiorców realizujących zadania w projekcie, którzy zostali wyłonieni w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. 13

WSPÓŁPRACUJĄCE PRZEDSIĘBIORSTWA *ChemProf doradztwo chemiczne S.C. Maciej Góra i Michał Łuczyński, 11-036 Gietrzwald, Gronity, Ul. Jarzębinowy Gaj 11, NIP 739-372-54-29 *Amepox Microelectronics, Ltd. sp. z o.o., 90-268 Łódź, Ul. Jaracza 6, NIP 725-001-15-28 *TRICOMED S.A., 93-493 Łódź, Ul. Świętojańska 5/9, NIP 725-101-76-74 *Genomed S.A., 02-971 W-wa, Ul. Ponczowa 12, NIP 701-008-35-63 *WITKO Sp. z o.o., 92-322 Łódź, Al. Piłsudskiego 143, NIP 729-255-02-18 *IDALIA Sp. jawna., Ireneusz Wolak, 26-610 Radom, Ul. Zubrzyckiego 10, NIP 796-010-13-18 14

PUBLIKACJE – ŁĄCZNIE 63 2010 - ITPiB PŁ 5; Biuro 1 2011 - ITPiB PŁ 9; IBT PŁ 2; GIG 1; CBMiM PAN 1; Biuro 1 2012 - ITPiB PŁ 8; IBWCh 4; CBMiM PAN 3; IBT PŁ 3; GIG 2; ITFiM PŁ 2 2013 - KMTiMW PŁ 5; UR 2; ITPiB PŁ 1; Biuro 1 2014 - CBMiM PAN 3; IBWCh 2; KMTiMW PŁ 1; GIG 1 2015 - ITFiM PŁ 2; CBMiM PAN 1; KMTiMW PŁ 1; IBWCh 1; GIG 1 SUMARYCZNIE ITPiB PŁ 23; CBMiM PAN 8; KMTiMW PŁ 7; IBWCh 7; IBT PŁ 5; ITFiM PŁ 4; GIG 4; Biuro 3; UR 2

ZGŁOSZENIA PATENTOWE - PATENTY IBT PŁ – 12 ZGŁOSZEŃ (5 PATENTÓW UDZIELONO) ITPiB PŁ – 4 ZGŁOSZENIA (2 PATENTY UDZIELONO) KMTiMW PŁ – 3,5 ZGŁOSZENIA GIG – 3 ZGŁOSZENIA ITFiM PŁ – 2 ZGŁOSZENIA IBWCh – 1,5 ZGŁOSZENIA CBMiM PAN – 1 ZGŁOSZENIE ŁĄCZNIE 27 ZGŁOSZEŃ (7 PATENTÓW UDZIELONO)

TEMATY WDROŻENIOWE W ramach realizacji projektu uczestniczące w nim zespoły badawcze opracowały szereg innowacyjnych technologii, które mogą być przedmiotem wdrożenia do produkcji przemysłowej. Następujące produkty czekają na potencjalnych klientów: 1. Wytwarzanie lipolitycznych preparatów enzymatycznych z pleśni Mucor circineloides oraz Mucor racemosus immobilizowanych w piance poliuretanowej Patenty: PL217358, PL217359, PL217360, PL217361 (03.10.2011) Realizator: zespół badawczy Instytutu Biochemii Technicznej Politechniki Łódzkiej (Prof. Tadeusz Antczak, tadeusz.antczak@p.lodz.pl)   Przedmiotem technologii jest sposób otrzymywania aktywnych i stabilnych nierozpuszczalnych preparatów immobilizowanej wewnątrzkomórkowej lipazy z nowych selektantów pleśni Mucor circinelloides oraz Mucor racemosus, katalizujących syntezę ustrukturyzowanych triacylogliceroli oraz hydrolizę oligolipidów. Preparaty otrzymuje się w postaci prostopadłościennych płatów pianki poliuretanowej przerośniętych biomasą selektantów pleśni.  17

TEMATY WDROŻENIOWE 2. Wytwarzanie wieloenzymowych preparatów z pleśni Aspergillus niger do rafinacji biomasy roślinnej Zgłoszenie patentowe P-398611 (26.03.2012) Realizator: zespół badawczy Instytutu Biochemii Technicznej Politechniki Łódzkiej (Prof. Tadeusz Antczak, tadeusz.antczak@p.lodz.pl)   Przedmiotem technologii jest sposób wyjaławiania i modyfikacji podłoży hodowlanych stosowanych w hodowli selektantów pleśni Aspergillus niger, w wyniku której powstają preparaty enzymów zawierające w swym składzie enzymy pektynolityczne, celulazy, hemicelulazy w proporcjach korzystnych do prowadzenia procesu biorafinacji biomasy roślinnej. Podłoża inokularne lub produkcyjne (ciekłe lub stałe) poddaje się działaniu mieszaniny ozonu i powietrza wprowadzanej w sposób ciągły przewodem przeznaczonym do napowietrzania lub przy wstrząsaniu (podłoże stałe).  18

TEMATY WDROŻENIOWE 3. Wytwarzanie dźwiękochłonnego kompozytu termoplastycznego z włókniny igłowanej Zgłoszenie patentowe P-402974 (04.03.2013) Realizator: zespół badawczy Katedry Materiałoznawstwa, Towaroznawstwa i Metrologii Włókienniczej Politechniki Łódzkiej (Prof. Izabella Krucińska, izabella.krucinska@p.lodz.pl)   Opracowano sposób wytwarzania kompozytów z włókniny igłowanej otrzymywanej z mieszanki włókien termoplastycznych na osnowę i włókien lub szarpanki o wyższej temperaturze topnienia/destrukcji niż włókna termoplastyczne na osnowę. Z włókniny tworzony był układ wielowarstwowy, który następnie poddano procesowi termicznego prasowania w temperaturze równej lub wyższej od temperatury topnienia włókien termoplastycznych na osnowę. Do wytworzenia włókniny igłowanej stosowano włókna i szarpankę pochodzącą jako odzysk z wyrobów włókienniczych. 19

TEMATY WDROŻENIOWE 4. Wytwarzanie dźwiękochłonnego kompozytu termoplastycznego o profilowanej powierzchni z włókniny igłowanej Zgłoszenie patentowe P-402975 (04.03.2013) Realizator: zespół badawczy Katedry Materiałoznawstwa, Towaroznawstwa i Metrologii Włókienniczej Politechniki Łódzkiej (Prof. Izabella Krucińska, izabella.krucinska@p.lodz.pl)  Opracowano sposób wytwarzania kompozytów z włókniny igłowanej otrzymywanej z mieszanki włókien termoplastycznych na osnowę i włókien lub szarpanki o wyższej temperaturze topnienia/destrukcji niż włókna termoplastyczne na osnowę. Z włókniny tworzony był układ wielowarstwowy, który następnie poddano procesowi termicznego prasowania w temperaturze równej lub wyższej od temperatury topnienia włókien termoplastycznych na osnowę, z zastosowaniem specjalnego podłoża umożliwiającego nadanie określonego profilu jednej z powierzchni kompozytu. Do wytworzenia włókniny igłowanej stosowano włókna i szarpankę pochodzącą jako odzysk z wyrobów włókienniczych.   20

TEMATY WDROŻENIOWE 5. Wytwarzanie dźwiękochłonnego kompozytu termoplastycznego z włókniny igłowanej i słomy Zgłoszenie patentowe P-409183 (18.08.2014) Realizator: zespół badawczy Katedry Materiałoznawstwa, Towaroznawstwa i Metrologii Włókienniczej Politechniki Łódzkiej (Prof. Izabella Krucińska, izabella.krucinska@p.lodz.pl)  Opracowano sposób wytwarzania kompozytów z włókniny igłowanej otrzymywanej z mieszanki włókien termoplastycznych na osnowę i włókien lub szarpanki o wyższej temperaturze topnienia/destrukcji niż włókna termoplastyczne na osnowę oraz ze słomy. Tworzono układ naprzemiennie ułożonych warstw włókniny i warstw słomy. Układ taki poddawany był procesowi termicznego prasowania w temperaturze równej lub wyższej od temperatury topnienia włókien termoplastycznych na osnowę. Do wytworzenia włókniny igłowanej stosowano włókna i szarpankę pochodzącą jako odzysk z wyrobów włókienniczych oraz słomę.  21

TEMATY WDROŻENIOWE 5. Wytwarzanie dźwiękochłonnego kompozytu termoplastycznego z włókniny igłowanej i słomy Zgłoszenie patentowe P-409183 (18.08.2014) Realizator: zespół badawczy Katedry Materiałoznawstwa, Towaroznawstwa i Metrologii Włókienniczej Politechniki Łódzkiej (Prof. Izabella Krucińska, izabella.krucinska@p.lodz.pl)  Opracowano sposób wytwarzania kompozytów z włókniny igłowanej otrzymywanej z mieszanki włókien termoplastycznych na osnowę i włókien lub szarpanki o wyższej temperaturze topnienia/destrukcji niż włókna termoplastyczne na osnowę oraz ze słomy. Tworzono układ naprzemiennie ułożonych warstw włókniny i warstw słomy. Układ taki poddawany był procesowi termicznego prasowania w temperaturze równej lub wyższej od temperatury topnienia włókien termoplastycznych na osnowę. Do wytworzenia włókniny igłowanej stosowano włókna i szarpankę pochodzącą jako odzysk z wyrobów włókienniczych oraz słomę.  22

TEMATY WDROŻENIOWE 6. Wytwarzanie pojemników (np. donice) o różnym stopniu biodegradowalności do zastosowań agrotechnicznych na bazie skrobi oraz preparatów/włókien celulozowych Zgłoszenia patentowe P-408654, P-408656, P-408657 (25.06.2014) Realizator: zespół badawczy Głównego Instytutu Górnictwa, Katowice (Dr Henryk Rydarowski, h.rydarowski@gig.eu)   Opracowano sposób wytwarzania biodegradowalnych kompozycji polimerowych do zastosowań agrotechnicznych, zawierających polimery syntetyczne, rozwłóknione powierzchniowo włókna celulozowe z biomasy odpadowej, termoplastyczną skrobię kukurydzianą oraz rozdrobnione nawozy mineralne. Kompozycje nadają się do wytwarzania metodą wtryskową wyrobów agrotechnicznych krótkotrwałego użytku takich jak pojemniki do uprawy roślin oraz folie ogrodnicze. 23

TEMATY WDROŻENIOWE 7. Fermentacyjna metoda wytwarzania kwasu L-mlekowego Zgłoszenie patentowe P-411316 (19.02.2015) Realizator: zespół badawczy Instytutu Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Politechniki Łódzkiej (Dr hab. Piotr Walczak, piotr.walczak@p.lodz.pl)   Z fermentującej roślinnej kiszonki paszowej wyizolowano nowy szczep bakterii Lactobacillus rhamnosus BioPL1 wytwarzający metodą fermentacyjną izomer L-kwasu mlekowego o wysokiej czystości enancjomerycznej. Opracowano optymalne warunki fermentacji wgłębnej w pożywce produkcyjnej zawierającej sacharydy, sole mineralne, ekstrakt drożdżowy i węglan wapnia oraz sposób otrzymywania soli wapniowej kwasu L-mlekowego przy użyciu tego szczepu. Kwas L-mlekowy lub jego sole znajdują zastosowanie do produkcji biodegradowalnych tworzyw sztucznych – polimleczanów (PLA). 24

TEMATY WDROŻENIOWE 8. Wykorzystanie nanowłókien celulozowych  wytworzonych z surowców roślinnych do wzmacniania kompozytów polimerowych Zgłoszenia patentowe P-402976 (04.03.2013) oraz P-408962 (23.07.2014) Realizator: zespół badawczy Instytutu Biopolimerów i Włókien Chemicznych w Łodzi (Dr hab. Danuta Ciechańska, dciechan@ibwch.lodz.pl) Opracowano nowy sposób wytwarzania nanowłókien celulozowych z łodyg roślin jednorocznych poprzez ich wieloetapową obróbkę fizykochemiczną oraz enzymatyczną. Umożliwia to wykorzystanie jako surowca odpadów z produkcji rolnej, takich jak słoma lniana czy konopna. Otrzymywana jest z dużą wydajnością masa celulozowa o wysokim stopniu czystości, zawierająca nanowłókna celulozowe o wysokim stosunku długości do wymiarów poprzecznych. Uzyskane nanowłókna celulozowe mogą być stosowane jako faza wzmacniająca w produkcji materiałów kompozytowych, a także jako zagęstnik lub składnik różnego rodzaju powłok. 25

TEMATY WDROŻENIOWE 9. Wytwarzanie agrowłóknin z kopoliestrów alifatyczno-aromatycznych modyfikowanych dimeryzowanymi estrami kwasów tłuszczowych Realizator: zespół badawczy Instytutu Biopolimerów i Włókien Chemicznych w Łodzi (Dr hab. Danuta Ciechańska, dciechan@ibwch.lodz.pl)   Opracowano metodykę otrzymywania kopoliestrów alifatyczno-aromatycznych zawierających jako modyfikator dimeryzowane estry kwasów tłuszczowych otrzymane na bazie biomasy roślin oleistych. Wykazano ich przydatność do wytwarzania włóknin spun bonded. Z uwagi na specyficzne właściwości takie jak niska wytrzymałość, wysokie wydłużenie oraz wysoki stopień sprężystości włókniny takie mogą być stosowane w wyrobach agrotechnicznych, których właściwości mechaniczne nie są szczególnie istotne, takie jak np. osłony upraw rolniczych. 26

TEMATY WDROŻENIOWE 10. Wytwarzanie nanokompozytów polilaktydu z nanokredą Zgłoszenie patentowe P-398488 (16.03.2012) Realizator: zespół badawczy Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi (Prof. Ewa Piórkowska, epiorkow@cbmm.lodz.pl)   Opracowano proces wytwarzania nanokompozytów opartych na polilaktydzie i nanokredach, co pozwala na produkcję w skali półtechnicznej szeregu gatunków nanokompozytów o różnych właściwościach mechanicznych i o różnej jednorodności rozprowadzenia nanoziaren kredy. Opracowane nanokompozyty PLA z nanokredami można zastosowć do wytwarzania wyrobów foliowych do termoformowania jak również do formowania opakowań metodą wtryskową. Zaletą tych nanokompozytów w zastosowaniu do wytwarzania opakowań jest ich dość wysoka przeźroczystość. 27

TEMATY WDROŻENIOWE 11. Innowacyjna metoda zadarniania terenów trudnych – tras narciarskich Realizator: zespół badawczy Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie (Prof. Andrzej Lepiarczyk, rrlepiar@cyf-kr.edu.pl)   Opracowano innowacyjną metodę okrywania nowo obsianych tras narciarskich z wykorzystaniem biodegradowalnej włókniny typu spun-bonded z modyfikowanego polimeru IBPE wytworzonej w Instytucie Biopolimerów i Włókien Chemicznych w Łodzi. Zastosowana agrowłóknina cechuje się dużą pojemnością wodną, co powoduje ograniczenie spływu wody i gleby, zapewniając w ten sposób lepsze warunki wilgotnościowe do rozwoju roślin. Zastosowana technologia pozwala na skuteczne zadarnianie tras narciarskich. 28

TEMATY WDROŻENIOWE 12. Wytwarzanie materiału celulozowo-elastomerowego do zastosowania w rolnictwie Zgłoszenie patentowe P-404695 (15.07.2013) Realizator: zespół badawczy Instytutu Technologii Polimerów i Barwników Politechniki Łódzkiej (Prof. Marian Zaborski, marian.zaborski@p.lodz.pl, Dr Mirosława Prochoń, miroslawa.prochon@p.lodz.pl)  Opracowano technologię wytwarzania agrotkaniny do potencjalnego zastosowania w rolnictwie oraz ogrodnictwie. Technologia uzyskania agrotkaniny obejmuje przygotowanie tkaniny bazowej o odpowiedniej gramaturze, wytworzenie hydrolizatów bądź adduktów z odpadowych białek przemysłu garbarskiego, przygotowanie mieszaniny lateksowej zawierającej powyższe biopolimery, powleczenie tkaniny przygotowaną mieszaniną oraz jej stabilizacja w odpowiedniej temperaturze. Otrzymana agrotkanina ulega całkowitemu biorozkładowi po określonym czasie użytkowania, zapobiega rozwojowi chwastów, przepuszcza wodę i rozpuszczalne nawozy oraz zapewnia czystość owocom. 29

Dziękuję za uwagę