Obowiązek ubezpieczenia społecznego

Slides:



Advertisements
Podobne prezentacje
1 Zatrudnianie personelu do projektu Reguła proporcjonalności Kwalifikowalność uczestników.
Advertisements

Zobowiązania płatnika składek wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Umowa ubezpieczenia OC – cz. 2
Składki ZUS Rodzaj składek na ubezpieczenie społeczne jakie muszą płacić poszczególne osoby, zależy od ich statusu, a więc od tego, czy prowadzą działalność.
Prof. dr hab. Krystyna Szczepanowska – Kozłowska
UBEZPIECZENIA ZDROWOTNE
Podstawy Prawne Biznesu
Rejestracja firmy i obowiązki przedsiębiorcy.
Prezentacja stworzona na Plus Camerimage Forum 2008 © Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law.
Stypendium Marii Curie
Ulga w opłacaniu składek dla osób rozpoczynających pozarolniczą działalność gospodarczą Robert Kordaszewski r.
Różne formy uzyskiwania dochodów, a obowiązek ubezpieczeń społecznych
Ochrona własności intelektualnej
„UMOWY ŚMIECIOWE” W ŚWIETLE USTAWY
Zarządzanie finansami w organizacji pozarządowej Projekt Wzrost potencjału sektora społecznego w powiecie jarosławskim poprzez inicjowanie partnerskiej.
Podstawowe zbiegi tytułów ubezpieczeń
Podatki Vat.
Prawdy oczywiste Preferencyjne składki ZUS dla nowych przedsiębiorców - Księgowość bez tajemnic! INFOLINIA:
Rejestracja firmy i obowiązki przedsiębiorcy.
1.
Gdynia - rynek pracy bez barier Niepełnosprawny pracownik na otwartym rynku pracy Gdynia, 7 grudnia 2006r.
Zbieg obowiązku ubezpieczenia
Umowy cywilnoprawne związane z pracą
Dr hab. Renata Babińska- Górecka
Podstawy prawa zabezpieczenia społecznego
X Uniwersyteckie Forum Związkowe Rokowania zbiorowe prowadzone przez NSZZ „Solidarność” stan obecny i przyszłość - wybrane aktualne zagadnienia dr Anna.
Prawdy oczywiste Składki ZUS od wynagrodzenia wypłacanego za okres niezdolności do pracy - Księgowość bez tajemnic! INFOLINIA:
Prawo Rodzinne w praktyce szkolnej
 Ze zbiegiem obowiązku ubezpieczenia mamy do czynienia wówczas, gdy jedna soba wykonuje kilka rodzajów działalności, z którymi wiąże się obowiązek ubezpieczenia.
Wynagrodzenia nauczycieli - zadania ogniw ZNP
Zeznania świadków jako dowód w postępowaniu administracyjnym mgr Jakub Szremski przedmiot – Postępowanie administracyjne materiały dydaktyczne dla gr.
Ubezpieczenie chorobowe
Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe Tydzień Przedsiębiorcy, listopad 2015r.
Tydzień Przedsiębiorcy, listopad 2015 r.
Polityka Społeczna i System Ubezpieczeń Społecznych
UMOWY O PRACĘ – ZMIANY.
Prawo zabezpieczenia społecznego
Świadczenia wypadkowe
Ubezpieczenie rentowe 2 (Renta rodzinna i zasiłek pogrzebowy)
Podstawowe założenia działalności gospodarczej. 1. Definicja działalności gospodarczej Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana,
Dokumenty stanowiące podstawę do prawidłowego naliczenia wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na podstawie: Umowy o pracę na czas określony, nieokreślony.
Warszawa, 27 stycznia 2016 r. Maciej Balcerowski
O zatrudnianiu pracowników tymczasowych
Wypadki przy pracy Akty prawne Definicje
Definicja Jednego Przedsiębiorstwa Marcin Pawlak Warszawa,
Ubezpieczenie społeczne (organizacja systemu ubezpieczeń społecznych, zasady konstrukcyjne, podleganie) Podstawy prawa zabezpieczenia społecznego.
Opodatkowanie spółek Wykład specjalizacyjny. Kodeksowe typy spółek Spółka cywilna Handlowe spółki osobowe Spółka jawna Spółka partnerska Spółka komandytowa.
Opodatkowanie spółek Wykład specjalizacyjny. Spółki nie będące podatnikami (jawna, komandytowa, partnerska) Utworzenie spółki : wniesienie przez wspólników.
Własność intelektualna w projektach 7PR.
Zbiegi tytułów do ubezpieczeń Co nowego od 1 stycznia 2016 r.
„Przedsiębiorcą być, czyli trochę o działalności gospodarczej”
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii
ZWIĄZKI ZAWODOWE 1.Tworzenie 2.Uprawnienia
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii
Podmioty prawa pracy mgr Sabina Pochopień.
Zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu
Zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu
Podstawy prawa zabezpieczenia społecznego
Świadczenia wypadkowe
Ubezpieczenie wypadkowe
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii
Prawo zabezpieczenia społecznego
INTER Partner Nowe klauzule od 1 października 2018.
Podstawy Prawa Zabezpieczenia społecznego
UBEZPIECZENIE CHOROBOWE
Strony stosunku praca: pracodawca i pracownik
Obywatel w gospodarce rynkowej Prawa pracodawcy i pracownika Formy zatrudnienia Dokumenty aplikacyjne.
KREDYT KONSUMENCKI OCHRONA KONSUMENTA mgr Barbara Trybulińska.
Świadczenia wypadkowe
Zapis prezentacji:

Obowiązek ubezpieczenia społecznego mgr Marta Wasil

Przymus ubezpieczenia W Polsce przymusowe ubezpieczenie społeczne ma swoje źródło w art. 67 KRP. Adresatem tego artykułu jest państwo, ponieważ to na nim właśnie spoczywa obowiązek urzeczywistnienia tego prawa. Przymus uczestnicwa w systemie ubezpieczeń społecznych to coś więcej niż obowiązek ubzpieczenia się znany prawu gospodarczemu. Obowiązek ubezpieczenia się należy rozumieć jako konieczność skutecznego zawarcia umowy ubezpieczenia przez wskazaną osobę. Niezbędna dla transferu ryzyka na ubezpieczyciela jest też zapłacenie składki. Przymus ubezpieczenia społecznego różni się od obowiązku ubezpieczenia społecznego momentem przejęcia odpowiedzialności przez ubezpieczyciela. Przy obowiązku ubezpieczenia się niewykonanie tego obowiązku będzie oznaczać brak ochrony. W ubezpieczeniu społecznym natomiast przejęcie ryzyka realizuje się z mocy ustawy poprzez wskazanie przez nią kręgu osób objętych przymusem ubzpieczenia społecznego.

Powstanie ubezpieczenia społecznego Stosunek ubezpieczenia społecznego powstaje jednocześnie z uzyskaniem tzw. tytułu do obowiązkowego podlegania ubezpieczeniu społecznemu na wypadek zajścia określonego ryzyka. Do transferu ryzka na instytucję ubezpieczenia społecznego nie jest zatem niezbędne zgłoszenie się ani zapłacenia składki. Te czynności mają charakter jedynie techniczny. Prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest z reguły obwarowane określonymi warunkami. Spełnienia ich będzie oznaczać udzielenie ochrony także wówczas, gdy dana osoba ubezpieczona nie zgłosiła się do ubezpieczenia albo nie zapłaciła składki. Okoliczności te mogą, co prawda wpłynąć na rozmiar udzielonej ochrony, tj. na wysokość świadczenia, ale nie na konieczność jej udzielenia.

Zakres obowiązku ubezpieczenia społecznego Krąg osób objętych obowiązkiem ubezpieczenia społecznego ustaliła ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej „usus”). Ustawa nie wymaga od osób mających tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia, aby posiadały polskie obywatelstwo, ale aby na obszarze RP były osobami wymienionymi w art. 6 ust. 1-2a, art. 6a oraz art. 6b. Wyłączeni z tego kręgu są tylko obywatele państw obcych, których pobyt na terenie RP nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni m.in. w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych czy placówkach konsularnych. USUS wprowadziła koncpecję podziału ubezpieczenia według rodzaju chronionego ryzyka, tj. na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.

Zakres obowiązku ubezpieczenia społecznego c.d. Obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego podlegają osoby mające którykolwiek tytuł wymieniony w ustawie. Analogicznie jest ujęty obowiązek ubezpieczenia rentowego. Są to jednak dwa odrębne rodzaje ubezpieczenia objęte odrębnymi składkami wpływającymi do odrębnych funduszy. Jednakże identyczność obu tych obowiązków uzasadnia ich nierozerwalne połączenie. Krąg osób objętych ubezpieczeniem chorobowym został podzielonych na 3 grupy (art. 11 usus): obowiązkowo ubezpieczonych, mogących dobrowolnie wejść do ubezpieczenia, wyłączonych z ubezpieczenia chorobowego.

Ubezpieczenie chorobowe 1. Ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe tylko dla: pracowników, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, osób odbywajacych zastępczą służbę wojskową.  2. Dobrowolnie, czyli na swój wniosek do tego ubezpieczenia mogą przystąpić: osoby wykonujące pracę nakładczą, osoby, które zawarły umowę zlecenia (pod warunkiem, że nie została ona zawarta między tymi samymi podmiotami, które są także stronami umowy o pracę), osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, osoby wykonujące odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, duchowni. Odstąpienie od zasady przymusu w odniesieniu do ubezpieczenia chorobowego dokonano w interesie osób posiadających wymienione w art. 11 usus tytuły. Ustawodawca pozostawił zatem decyzję tym wymienionym podmiotom.

Ubezpieczenie chorobowe c.d. 3. Nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia chorobowego: funkcjonariusze Służby Celnej, posłowie i senatorowie, osoby pobierające stypendia.   Te podmioty zostały wyłączone z obowiązku ubezpieczenia chorobowego, ponieważ albo mają zapewnione prawo do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy albo nie są osobami czynnymi zawodowo, a więc nie grozi im utrata dochodu w razie czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby.

Krąg osób objętych obowiązkiem ubezpieczenia wypadkowego Ustawodawca w przypadku tego ubezpieczenia posłużył się odwrotną metodą niż przy ubezpieczeniu chorobowym. O ile bowiem w odniesienie do u.choroboweg wylicza, które osoby z wymienionych w katalogu art. 6 ust. 1-2a usus podlegają ubezpieczeniu chorobowem obowiązkowo, a które mogą wejść dobrowolnie do tego ubezpieczenia alb zstały z niego wyłączone, o tyle w odniesieniu do ubezpieczenia wypadkowego ustawodawca w art. 12 ust. 1 usus odwołuje się do katalogu z art. 6 usus a w art. 12 ust. 2 usus wskazuje tylko osoby, które z ubezpieczenia wypadkowego zostały wyłączone.

Krąg osób objętych obowiązkiem ubezpieczenia wypadkowego c.d. Z ubezpieczenia wypadkowego zostały wyłączone następujące podmioty: osoby wykonujące pracę nakładczą, osoby będące żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę wojskową, osoby przebywające na urlopach macierzyńskich lub wychowawczych oraz osoby pobierające różnego rodzaju świadczenia socjalne, bezrobotni,a także osoby objęte ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym na podstawie art. 7 usus. Wyłączenia z ubezpieczenia wypadkowego dotycza zatem tytułów, których posiadanie nie wiąże się z ryzykiem zajścia wypadku przy pracy albo z chorobą zawodową, albo ubezpieczenie to jest niepotrzebne z innych względów.

Omówienie wybranych tytułów obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego USUS powiązała obowiązek ubezpieczenia nie tylko z działalnością zapewniającą środki utrzymania, ale też z faktem otrzymywania tych środków, także z innych źródeł niż własna działalność. Katalog osób podlegająćych obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego i rentowego jest zawarty w art. 6 ust. 1-2a i art. 6a usus. Należy zwrócić uwagę na osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem, które nie spełniają warunków, o których mowa w art. 6a, podlegają obowiązkowi tylko w zakresie ubezpieczenia emerytalnego (art. 6b usus).

Stosunek pracy Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 1 usus obowiązkowi ubezpieczenia podlegają osoby, które są pracownikami, z wyjątkiem prokuratorów. Pracownikiem jest każdy, kto pozostaje w stosunku pracy, niezależnie od nazwy zawartej umowy. Stosunek ten powstaje na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielnczej umowy o pracę. Powstanie stosunku pracy powoduje jednoczesne powstanie stosunku ubezpieczenia społecznego. Oznacza to, że pracownik podlega ochrnie od godz. 00:00 dnia, w którym powstał stosunek pracy, niezależnie od faktu zgłoszenia go do ubezpieczenia lub zapłacenia składki albo stawienia się do pracy. W art. 22 par. 1 kp znajduje się definicja legalna stosunku pracy. Natomiast par. 2 i 3 tegoż zartykułu wskazuje, kto może być pracownikiem.

Stosunek pracy c.d. Z obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego zostali wyłączeni pracownicy będący jednocześnie prokuratorami. Podmiotowego wyłączenie nie mają sędziowie. Należy pamiętać, że stosunek pracy jest tytułem bezwzględnym do obowiązku ubezpieczenia społecznego, co oznacza konieczność opłacania składki od wynagrodzenia z każdego stosunku pracy, niezależnie od podlegania ubezpieczeniu z innego tytułu (także bezwzględnego) i niezależnie od objęcia danej osoby innym systemem zabezpieczenia społecznego. Ponadto, małżonek osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, a także wspólnicy spółek cywilnych nie mogą być ubezpieczeni jako pracownicy, nawet jeśli mają umowę o pracę!!!

Osoba uznana za pracownika Obowiązek ubezpieczenia społecznego na zasadach, jakim podlega pracownik obejmuje często osoby, które nie są pracownikami w rozumieniu Kodeksu pracy. Przeniesienie zasad ubezpieczenia społecznego pracownikw na inne osoby dokonuje się przy pomocy konstrukcji uznania za pracownika. Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Osoba uznana za pracownika c.d. Przesłanką uznania za pracownika jest praca „na rzecz pracodawcy”. Działanie na „cudzą rzecz” to określenie prawnicze, które oznacza, że w wyniku zawartej umowy jeden podmiot działa na rzecz drugiego podmiotu, czyli przysparza mu określonych korzyści. Działanie na cudzą rzec musi wynikać zawsze z zawartej umowy o pracę albo umowy zlecenia. W sensie prawnym nie można działać na rzecz osoby, z którą nie została zawarta jedna z tych umów. Działa się na rzecz drugiej strony umowy, tj. pracodawcy lub zleceniodawcy. Nie można więc, mając zawartą umowę zlecenia z jednym podmiotem, działać w wyniku tej umowy na rzcz innego podmiotu. Określenie „jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy” to zwrot ustawowy mający specyficzne znaczenie. Nie odwołuje się on do stanów prawnych, ale opisuje sytuację faktyczną, w której należy zastosować konstrukcję uznania za pracownika. Jest nią istnienie trójkata umów, tj. Umowy o pracę, umowy zlecenia między pracownikiem a osobą trzecia i umowy o podwykonawstwo między pracodawcą i zleceniodawcą.

Osoba uznana za pracownika c.d. Na podstawie art. 8 ust. 2A nie powstaje więc problem, czyim pracownikiem jest osoba uznana za pracownika, bo konstrukcja ta służy wyłącznie odwołaniu zwolnienia zleceniodawcy z obowiązku odpowrowadzania skłaki od umowy zlecenia zawartej „obok” umowy o pracę. Art. 8 ust. 2A usus ustala warunki do odstąpienia od zasady, zgodnie z którą przy zbiegu umowy o pracę i umowy zlecenia ta ostatnia zwolniona jest z obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Warunkami tymi są: zawarcie umowy zlecenia/dzieło przez podmioty pozostające w stosunku pracy,albo zawarcie przez pracownika dodatkowo umowy zlecenia/o dzieł z osobą trzecią, powiązanie pracodawcy i zleceniodawcy. Ustawodawca w takim przypadku wiąże skutki zawarcia takiej umowy zlecenia/o dzieło, takie jak przy umowie o pracę. W efekcie powstaje obowiązek zgłoszenia takiej osoby do wszystkich ubezpieczeń, tak jak pracownika.

Wykonywanie pracy nakładczej Umowa o pracę nakładczą jest rodzajem umowy cywilnoprawnej. Stosuje się do tej umowy przepisy o zleceniu. Umowa o pracę nakładczą polega na wykonywaniu pracy na rzecz i ryzyko nakładcy za pomocą materiałów i środków przez niego dostarczonych i według jego wskazań, za wynagrodzeniem zależnym od ilości i jakości pracy. Obowiązkowi ubezpieczenia społecznego podlega każda osoba, która taką umowę zawarła, niezależnie od wysokości ustalonego wynagrodzenia. Jeżeli osoba wykonująca pracę nakładczą uzyskuje wynagrodzenia za tę racę wysokości 50% wynagrodzenia, to nabywa uprawnienia prawcownicze na podstawie rozporządzenia RM z dnia 31.12.1975 r. W sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakladczą. Te 50% wynagrodzenia nie jest jednak warunkiem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2 usus. Obowiązek ubezpieczenia z tytułu umowy o pracę nakładczą obejmuje tylko ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Ubezpieczenie choroboe jest możliwe na wniosek zainteresowanego. Osoba wykonujaca prace nakładczą nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia wypadkowego.

Członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych Obowiązek ubezpieczenia z tego tytułu obejmuje: członków rolniczej spółdzielni produkcyjnej, członków innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, członków spółdzielni kółek rolniczych, którzy wykonują pracę na rzcz spółdzielni na innej podstawie niż stosunek pracy lub wytwarzają na jej rzecz produkty rolne w prowadzonym przez siebie gospodarstwie. Na równi z członkami spółdzielni produkcyjnej traktuje się osoy, które wykonuja pracę w spółdzielni produkcyjnej lub w gospodarstwie rolnym spółdzielni na innej podstawie niż stosunek pracy, niebędące jej członkami i wynagradzane według zasad obowiązujących członków spółdzielni, w tym kandydatów na członka spółdzielni. Ten tytuł prawny jest objęty bezwzględnym obowiązkiem ubezpieczenia, co oznacza, że w zbiegu z innym tytułem zawsze podlega obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego i rentowego.

Wykonywanie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia Obowiązek ubezpieczenia obejmuje osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy KC dotyczące zlecenia. Obowiązek ubezpieczenia obejmuje w tym wypadku ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie wypadkowe. Ubezpieczenie chorobowe z tych umów jest dobrowolne. Omawiane umowy są zwalniane z obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, jeżeli występują obok tzw. Tytułu bezwzględnego, z którego podstawa wymiaru składki nie jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W razie zbiegu z innymi tytułami niż bezwzgledne o obowiązku ubezpieczenia decydują reguły dotyczące zbiegu tytułów okreslone w art. 9 usus.

Wykonywanie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia c.d. Niezależnie od zwolnienia z obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego umowy zlecenia zbiegającej się z innym tytułem ustawodawca wyłączył z obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego umowy zlecenia wykonywanie przez studentów i uczniów szkół ponapodstawowych. Student i uczeń wyłączny z obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego z tytułu wykonywania umowy zlecenia może wejść do tego ubezpieczenia dobrowolnie na podstawie art. 7 usus. Wobec połączenia ubezpieczenia wypadkowego z obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i rentowego student i uczeń nie mają ubezpieczenia wypadkowego. Wykonywanie umowy zlecenie może oznaczać obowiązek ubezpieczenia zleceniobiorcy, taki jak pracownika, jeżeli umowa zlecenia została zawarta z własnym pracodawcą albo z innym podmiotem, i jeśli w wyniku tej umowy wykonywania jest praca na rzecz pracodawcy.

Prowadzenie pozarolniczej działalności Posiadanie tytułu „prowadzenie pozarolniczej działalności” oznacza obowiązek ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego. Z obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym łączy się możliwość dobrowolnego przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego. Dobrowolne ubezpieczenie chrobowe nie jest natmiast możliwe w razie zwolnienia z obowiązku ubezpieczenia z tytułu „prowadzenie pozarolniczej działalności” w sytuacji zbiegu z innym tytułem do ubezpieczenia. Art. 8 ust. 6 usus uznaje za osobe prowadzącą pozarolniczą działalność: osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, twórcę i artystę, osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu: w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, osobę prowadzącą niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół na podstawie przepisów o systemie oświaty.

Prowadzenie pozarolniczej działalności c.d. Pojęcie „pozarolnicza działalność” odnosi się do wszystkich pięcu wymienionych grup, natomiast pojęcie „pozarolnicza działalność gospodarcza”, to regulacja dotyczy tylko osób prowadząćych ten rodzaj działalności. Pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zawodowy i ciągły. Obowiązkowi ubezpieczenia na tej podstawie podlegają tylko osoby fizyczne.

Twórca i artysta Twórcą jest osoba, która tworzy dzieła w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, choreografii i lutnictwa artystycznego oraz sztuki ludowej, będące przedmiotem prawa autorskiego. Artystą jest osoba wykonująca zarobkowo działalność artystyczną w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyka, kostiumografii,scenografii,a także w dziedzinie produkcji audiowizualnej, reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów i kaskaderów.

Wolny zawód i prowadzenie niepublicznej placówki Wolnym zawodem jest w rozumieniu art. 4 pkt 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne za wolny zawód uważa się działalność wykonywaną w szczególności przez: lekarzy, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, położne, felczerów, pielęgniarki, prawników, ekonomistów, inżynierów, architektów, techników budowlanych, geodetów, rzeczników patentowych, tłumaczy oraz księgowych. Wymienione osoby podlegają obowiązki ubezpieczenia z tytułu „prowadzenia pozarolniczej działalnośći”, jeżeli nie wykonują zawodu w ramach stosunku pracy, ale wykonują go indywidualnie. Osoba prowadząca niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół na podstawie przepisów o systemie oświaty nie jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w związku z czym zachodziła konieczność odrębnego włączenia jej do tytułu „prowadzenia pozarolniczej działalności”.

Współpraca przy wykonywaniu umowy agencyjnej, zlecenia lub pozarolniczej działalności Prowadzenie pozarolniczej działalności oraz wykonywanie umów zlecenia lub agencyjnej może się odbywać przy współpracy członków rodziny. Osoba współpracująca to określony status społeczny, z którym łączy się obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Krąg osób ubezpieczonych z tytułu współpracy zakreśla art. 8 ust. 11 usus. Są to osoby, które: są w określonym stopniu pokrewieństwa zosobą prowadzącą działalność, pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym, współpracującą, tzn. faktycznie przejawiają aktywność zawodową. Spełnienie tych warunków oznacza ex lege istnienie tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia, z którym wiąże się konieczność odprowadzenia składki emerytalnej i rentowej. Osobą współpracującą może być wyłącznie: małżonek, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodzice, macocha i ojczym oraz osoby przysposabiające.

Współpraca przy wykonywaniu umowy agencyjnej, zlecenia lub pozarolniczej działalności c.d. Pozostawanie we wsólnym gospodarstwie domowym nie jest równoznaczne z tym samym adresem zamieszkania. Zwrot ten oznacza, że dany członek rodziny ma zaspokajane potrzeby ze środków będących w dyspozycji rodziny i wytworzonych w wyniku prowadzonej działalności. Tytułem do zaspokajania tych potrzeb są określne więzi i udział w wytwarzaniu tych środków. Przypisanie członkowi rodziny tytułu „współpraca” oznacza, że z małżonkiem albo z innym członkiem rodziny będącym osobą współpracującą, nie trzeba zawierać już umowy o współpracę. Inaczej mówiąc, członek rodziny albo jest osobą współpracującą i wówczas podlega ubezpieczeniu, albo nie współpracuje i nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia na tej podstawie.

Współpraca przy wykonywaniu umowy agencyjnej, zlecenia lub pozarolniczej działalności c.d. Zawarcie przez osobę współpracująca umowy o pracę albo umowy zlecenia jest możliwe tylko z innym podmiotem. Jeżeli osoba spełniejąca warunki określone w art. 8 ust. 11 usus jednocześnie zawrze umowę o pracę, to jej sytuację będzie określał art. 9 usus regulujący zbieg tytułów do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Wówczas zgodnie z ust. 1 tego przepisu obowiązek będize dotyczył umowy o pracę. Z tytułu „współpraca” możliwe będzie ubezpieczone dobrowolne. Jednakże jeżeli umowa o pracę (z innym podmiotem) będzie zawarta za wynagrodzeniem niższym niż kwota minimalnego wynagrodzenia, wówczas obowiązek ubezpieczenia dotyczyć też będzie tytułu „współpraca” (art. 9 ust. 1a usus).

Współpraca przy wykonywaniu umowy agencyjnej, zlecenia lub pozarolniczej działalności c.d. Nieco inaczej przedstawia się sytuacja osoby współpracującej, która jednocześnie zawarła umowę zlecenia z innym podmiotem. Zgodnie z regułami zbiegu obowiązek będzie dotyczył tytułu pierwszego w czasie (jest nim współpraca). Jeżeli czlonek rodziny nie będzie współpracował z osobą prowadzącą działalność albo z osobą wykonującą umowę zlecenia, to nie mając statusu osoby współpracującej, będzie podlegał obowiązkowi ubezpieczenia tylko z tytułu umowy zawartej z innym podmiotem. Osoba współpracująca podlega obowiązkowi ubezpieczenia tak, jak osoba z którą współpracuje. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentow za osobę współpracującą z osobą prowadzącą działalność pozarolniczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia za pracę,a podstawę wymiaru składki za osobę współpracującą z osobą wykonująca umowę zlecenie – zadeklarowana kwota, nie niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 18 ust. 7 i 8 usus).

Dziękuję za uwagę! mgr Marta Wasil Prezentacja została opracowana na podstawie podręcznika prof. Inetty Jędrasik-Jankowskiej, „Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego”, Wydawnictwo LexisNexis, Wydanie 5, Rok publikacji: 2013