Elżbieta Janiszewska Praca licencjacka UM w Łodzi Rola i zadania pielęgniarki w opiece nad dzieckiem z pourazowym krwawieniem wewnątrzczaszkowym Elżbieta Janiszewska Praca licencjacka UM w Łodzi

URAZ GŁOWY Najczęstsza przyczyna pourazowej śmierci i kalectwa u dzieci Stanowi 50 % wszystkich urazów Jest przyczyną 25% zgonów urazowych Wynikiem urazu jest: - uszkodzenie - niedokrwienie - niedotlenienie mózgu Ciężkość urazu zależy od: - wieku pacjenta - siły urazu - czasu działania siły - obecności innych urazów

PRZYCZYNY URAZÓW GŁOWY U DZIECI Wypadki komunikacyjne Upadki - w poziomie lub z wysokości Urazy na rowerze Urazy sportowe Pobicia Zespół dziecka maltretowanego ,,shaken baby syndrom”

BEZPOŚREDNI URAZ TKANKI NERWOWEJ URAZ PIERWOTNY OUN BEZPOŚREDNI URAZ TKANKI NERWOWEJ Urazy przenikające Urazy tępe: siła zewnętrzna działająca na powierzchnię czaszki zasada trzech zderzeń mechanizm „coup” „contre-coup” z odbicia

MECHANIZM „COUP” – „CONTRCOUP”

URAZ WTÓRNY OUN PRZYCZYNY POZACZASZKOWE Hipotensja Hipoksja Hiperkarbia Hiperglikemia Hipoglikemia PRZYCZYNY WEWNĄTRZCZASZKOWE Nadciśnienie wewnątrzczaszkowe Niskie ciśnienia przepływu mózgowego Wgłobienie mózgu Pourazowy skurcz naczyniowy

PODZIAŁ URAZÓW CZASZKOWO-MÓZGOWYCH Uszkodzenie powłok czaszki Złamania linijne kości sklepienia czaszki (nie wymagają leczenia operacyjnego, towarzyszą ciężkim urazom głowy) Wstrząśnienie mózgu Stłuczenie mózgu Pourazowy obrzęk mózgu i obrzmienie mózgu Pourazowe krwawienie podpajęczynówkowe Krwawienia wewnątrzczaszkowe (nad i podtwardówkowe, śródmózgowe)

DIAGNOSTYKA – BADANIA OBRAZOWE TK – pilnie przed upływem 2-4 godzin od przyjęcia pacjenta MR RTG – wykluczenie złamań kości czaszki USG – przezciemiączkowe

METODY LECZENIA DZIECI PO CIĘŻKIM URAZIE GŁOWY Ciągłe Monitorowanie Stanu Pacjenta Celem Podjęcia Decyzji o Rodzaju Leczenia (Intensywna Terapia, Nadzór i Pielęgnacja) LECZENIE ZACHOWAWCZE (P/OBRZĘKOWE I NEUROPROTEKCYJNE) LECZENIE OPERACYJNE Kraniotomia Kraniektomia odbarczająca Drenaż dokomorowy

KRWAWIENIA WEWNĄTRZCZASZKOWE

KRWIAK NADTWARDÓWKOWY Zbiornik krwi między oponą twardą i kością Źródło krwawienia – tętnica oponowa środkowa W TK – kształt dwuwypukłej soczewki jednolicie hiperdensyjnej Ostry (podostry i przewlekły rzadko u dzieci)

KRWIAK PODTWARDÓWKOWY OSTRY PRZEWLEKŁY Przystąpienie do operacji usunięcia krwiaka podtwardówkowego po czasie powyżej 4 godzin 3-krotnie zwiększa śmiertelność.

Ewakuacja krwiaka podtwardówkowego

KRWIAK ŚRÓDMÓZGOWY Wynaczynienie krwi do miąższu tkanki mózgowej W TK – wygląd plamistego obszaru o podwyższonej gęstości Leczenie – kraniotomia, czasami kraniektomia odbarczająca

DZIAŁANIA PRZEDSZPITALNE Utrzymanie drożności dróg oddechowych – ABCDE, wraz ze stabilizacją kręgosłupa szyjnego (kołnierz Schanza) Zapobieganie niedotlenieniu mózgu (hipoksemii) Zapobieganie hipotensji (późny objaw wstrząsu u dzieci) Unikanie profilaktycznej hiperwentylacji Zapobieganie aspiracji Ocena stanu świadomości i reakcji ruchowej, zanotowanie wg GCS (intubacja na ≤ 8 pkt ) Ocena reakcji źrenic na światło, ich szerokości, ustawienia oraz ruchomości gałek ocznych Sedacja i analgezja (leki uspokajające i p/bólowe) Kontrola temperatury (unikanie hipertermii) Utrzymanie prawidłowej glikemii Profilaktyka p/drgawkowa

ROLA PIELĘGNIARKI RATUNKOWEJ Wstępna ocena ciężkości urazów i organizacja bezpiecznego transportu chorego do szpitala Samodzielne podejmowanie i wszczęcie technik monitorowania funkcji życiowych pacjenta Aktywne wykonywanie zadań ratunkowych w trakcie resuscytacji u dzieci i dorosłych Samodzielne wykonywanie zaawansowanych czynności medycznych tj. intubacja dotchawicza, defibrylacja w stanach nagłych (po odbyciu przeszkolenia) Wykonywanie dostępów donaczyniowych, zestawów infuzyjnych i przetaczanie płynów Zaopatrzenie ran jałowymi opatrunkami i doraźne unieruchomienie złamań Zapobieganie utraty ciepła – ogrzanie dziecka Wykrywanie wczesnych objawów powikłań pourazowych mózgu

ODDZIAŁY RATUNKOWE – ZADANIA PIELĘGNIARKI Przygotowanie oddziału Skuteczne i szybkie dokonanie wstępnej oceny stanu dziecka przyjętego z wypadku Zapewnienie bezpieczeństwa Sprawna resuscytacja Znajomość aparatury, stałe monitorowanie i analiza parametrów życiowych co 3 minuty Pobieranie wstępnych próbek krwi do badań Rejestrowanie nadchodzących wyników badań i ich odpowiednie przekazanie zespołowi Ocena i monitorowanie bólu oraz innych objawów w stanach ciężkich, zagrażających życiu dziecka

Podejmowanie decyzji o zastosowaniu przymusu bezpośredniego w sytuacjach zagrożenia Upewnienie się telefoniczne o gotowości przyjęcia pacjenta przez oddział wskazany do podjęcia leczenia ostatecznego Nie opóźnianie i bezpieczne przekazanie dziecka do oddziału Opieka nad rodziną i najbliższymi dziecka Zastosowanie procedury medycznej w przypadku dawców i biorców organów Postępowanie zgodnie z etyką zawodową i obowiązującym prawem

SZCZEGÓŁOWE DZIAŁANIA PIELĘGNIARSKIE Działania opiekuńcze Działania terapeutyczne Działania rehabilitacyjne Działania profilaktyczne Działania edukacyjne

PODSUMOWANIE Szybkość wdrożenia właściwego postępowania w opiece nad chorym pourazowym Kierowanie się kompleksowymi i wielokierunkowymi standardami postępowania w poszczególnych etapach pomocy medycznej Ciągłość monitorowania poszczególnych parametrów życiowych oraz wnikliwa obserwacja stanu klinicznego pacjenta Wiedza, wysokie kwalifikacje i umiejętności pielęgniarek wpływające na jakość terapii oraz upoważniające do podejmowania decyzji leczniczych w sytuacjach nagłych lub powikłaniach

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.