Zwyczaje i tradycje karnawałowe w Polsce

Co to jest karnawał? Karnawał to okres zabaw, bali, pochodów noworocznych trwający od Trzech Króli (06.01.) do Środy Popielcowej. Uczestnicy ubrani są w specjalnie przygotowane stroje karnawałowe, zdobione złotem i piórami. Niekiedy karnawałem nazywa się jedynie ostatnie dni tego okresu, kiedy to organizowane są huczne parady przebierańców.

Projekty strojów na karnawał.

Geneza karnawału. Nazwa pochodzi od łcińskiego wyrażenia carrus navalis co znaczy wóz w kształcie okrętu. Taki wóz zazwyczaj prowadzi parady. Według innej teorii nazwa karnawał pochodzi od łacińskiego słowa carnavalecaro – mięso, vale – bywaj, żegnaj, gdyż jest to okres poprzedzający Wielki Post.

Przykłady wozów prowadzących parady.

Karnawał w Polsce. W Polsce okres ten często nazywano Zapustami i był to czas zabaw, hulanek i swawoli, ostatnie trzy dni zapustów to ostatki zwane w niektórych regionach Mięsopustem. Od dawna polski karnawał obfitował w dobrą zabawę i mnogość wydarzeń. Był to czas poczęstunków, dużej ilości tańca i hucznych kuligów kończących się zabawą. Panował czas ucztowania przed mającym nastąpić postem.

Karnawał w Krakowie. Rynek w Krakowie to szczególne miejsce imprez karnawałowych. Pod koniec karnawału organizowano tak zwane ścięcie mięsopusta. Związane było to z nastaniem postu, a mięsopust to słomiana kukła, którą obnoszono po uliczkach i placach Krakowa. Kraków do dnia dzisiejszego jest centrum szaleństwa karnawałowego. Ogólne tradycje wyrastają z dużej liczby studentów i młodych ludzi co sprzyja szampańskiemu spędzaniu karnawałowego czasu na różnych imprezach zamkniętych i ogólnodostępnych.

Karnawał w Warszawie. Warszawa postawiła na nowoczesną formę, to znaczy organizację koncertów znanych zespołów muzycznych i kabaretów. Karnawał warszawski kładzie nacisk na trendy mody amerykańskiej czy włoskiej. Maski na karnawał czy przebrania odwzorowane są z karnawału weneckiego czy brazylijskiego. Warszawa nie zapomina o najmłodszych dla których organizuje się bale przebierańców.

To niektóre stroje dla najmłodszych.

Inne regiony Polski. W wioskach Śląska Opolskiego kontynuowana jest tradycja – wodzenie niedźwiedzia. Niedźwiedź w tradycji ludowej to symbol całego zła, nigdy nie jest puszczany wolno, a zawsze prowadzony na uwięzi. Każda gospodyni powinna zatańczyć z „niedźwiedziem”, gdyż wróży to szczęście na cały rok, a gospodarz powinien ugościć prowadzących niedźwiedzia. Organizatorami tych zabaw oraz wodzeniem niedźwiedzia najczęściej są strażacy ochotnicy.

Grupa wodzących niedźwiedzia.

Na ziemi radomskiej przetrwał do dziś zwyczaj „ścięcia śmierci” Na ziemi radomskiej przetrwał do dziś zwyczaj „ścięcia śmierci”. Zaimprowizowane pojmanie tej postaci, proces, wykonanie wyroku, pogrzeb, a potem zabawa do białego rana. Na Kujawach pozorowano zabijanie bądź wieszanie grajka. W innych regionach Polski odbywały się też tańce kobiet mające zapewnić urodzaj lnu, a także urządzano postną kolację.

Zabaw i zwyczajów karnawałowych było bardzo dużo Zabaw i zwyczajów karnawałowych było bardzo dużo. Wszyscy byli dla siebie mili, serdeczni, potrafili się cieszyć i co najważniejsze dzielić się tą radością z drugim człowiekiem. Karnawałowe zwyczaje były charakterystyczne raczej dla obszarów wiejskich, choć spotykało się je i w miastach. Karnawał sprzyjał rozwojowi tradycyjnej kultury ludowej.

za wysłuchanie i obejrzenie pokazu. Dziękuję za wysłuchanie i obejrzenie pokazu. Prezentację przygotowała: Ewa Miśkiewicz