Wskaźniki przepływu gotówki (money flow indicators) On Balance Volume OBV – Wskaźnik równowagi wolumenu Accumulation / Distribution Line Linia akumulacji / dystrybucji Chaikin Money Flow Oscillator Oscylator Chaikina przepływu gotówki

OBV / On Balance Volume OBV wprowadził Joe Granville w 1963, w książce „Granville's New Key to Stock Market Profits”. Wskaźnik był jednym z pierwszych i najbardziej popularnych mierzących dodatni i ujemny przepływ gotówki Dzienna wartość obrotu jest dodawana do wartości OBV z dnia poprzedniego, gdy cena zamknięcia papieru wzrasta, natomiast jest odejmowana, gdy cena spada. Jeżeli cena pozostaje niezmieniona, także OBV nie zmienia się. Jako wartość początkową można przyjąć dowolną liczbę

OBV Jeśli bieżąca cena zamknięcia jest większa niż poprzednia: bieżący OBV = poprzedni OBV + bieżący wolumen Jeśli bieżąca cena zamknięcia jest mniejsza niż poprzednia: bieżący OBV = poprzedni OBV - bieżący wolumen Jeśli bieżąca cena zamknięcia jest równa poprzedniej: bieżący OBV = poprzedni OBV

OBV – ilustracja wykres ceny, wolumenu, OBV

OBV – charakterystyka, stosowanie Wykres OBV jest porównywany z wykresem ceny w aspekcie potwierdzenia lub dywergencji Okazuje się,że OBV ma własność wyprzedzania ceny Rosnący OBV wskazuje, że wolumen w dniach charakteryzujących się wzrostem ceny przewyższa wolumen w dniach spadkowych. Oznacza to przewagę strony popytowej oraz możliwą akumulację akcji w „silnych rękach”. Taka sytuacja skłania innych inwestorów do nabywania akcji, co sprzyja wzrostowi jej ceny

OBV – charakterystyka, stosowanie Jeśli cena jest w trendzie wzrostowym rosnący OBV jest potwierdzeniem trendu (rosnący popyt jest warunkiem „zdrowego” tj. umotywowanego trendu) W przypadku rosnącej ceny i spadającego OBV mamy do czynienia z negatywna dywergencją, co stanowi ostrzeżenie przed możliwością zakończenia trendu wzrostowego. Wartość liczbowa OBV nie jest istotna, ważny jest kierunek zmian oraz ewentualny trend OBV oraz relacja do ceny

OBV – przykład potwierdzenia trendu

Pozytywna dywergencja na OBV Wcześniejsze pokonanie oporu na wykresie OBV

Wyprzedzający charakter OBV

Wyprzedzający charakter OBV Negatywna dywergencja Wyprzedzający charakter OBV Negatywna dywergencja. Wcześniejsze przełamanie linii wsparcia przez OBV

OBV - wady Wskaźnik jednakowo traktuje wolumen niezależnie od skali wzrostu (lub spadku) ceny akcji, liczy się tylko znak „+” lub „-” Podlega silnym dziennym wahaniom związanym z dzienną zmiennością wolumenu Może dać dodatni przyrost w przypadku wewnątrzdziennych istotnych spadków

Accumulation/Distribution Line Cel konstrukcji wskaźnika zmierzenie wolumenu oraz kumulatywnego przepływu pieniądza dla akcji, indeksu bądź papieru wartościowego rozstrzygnięcie: czy pieniądz „wpływa” do akcji (akumulacja) czy „wypływa” z akcji (dystrybucja) Zmierzenie wczesnych przyrostów „dodatniego” bądź „ujemnego wolumenu” by przewidzieć ruch ceny bądź indeksu

Accumulation/Distribution Line Przesłanką do jego konstrukcji jest fakt wyprzedzania ceny przez wolumen – okres zwiększonego wolumenu poprzedza wzrost ceny (tak jak w przypadku wskaźnika OBV) oraz usytuowanie ceny zamknięcia w stosunku do zakresu dziennego zmiany ceny. Przyjmuje się że dodatnie wartości CLV (następny slajd) oznaczają przewagę kupujących, zaś ujemne - sprzedających

Accumulation/Distribution Line Konstruując wskaźnik Marc Chaikin zignorował zmiany ceny między dniami (tygodniami lub miesiącami) – w odróżnieniu do OBV - i skoncentrował się na ruchu ceny w ciągu trwania okresu bazowego (dnia, tygodnia lub miesiąca) Skonstruowany wzór na tzw. "Close Location Value" (w skrócie CLV) dotyczy relacji położenia ceny zamknięcia do przedziału ceny zaistniałej w okresie bazowym. Dla każdego okresu np. dnia liczymy wartość CLV według wzoru CLV = [ (C - L) - (H - C) ] / (H - L) C cena zamknięcia, H, L cena najwyższa, najniższa. CLV zmienia się w granicach od –1 do 1 Jeśli C = H to CLV = 1 Jeśli C = L to CLV = -1 Jeśli C = (H+L)/2 to CLV = 0

Acc/Distr Line - konstrukcja 1. Obliczenie CLV dla bieżącego okresu (dnia lub tygodnia) 2. Bieżący Wolumen Przepływu:= = CLV x Wolumen bieżącego okresu 3. Bieżąca wart. Acc/Distr:= = poprz. wart. Acc/Distr + Bież.Wol.Przepł. 4. Wartość początkowa Acc/Distr = Bież.Wol.Przepł.(pierwszego okresu)

Wykresy : słupkowy dzienny wykres ceny akcji, wykres słupkowy dziennego CLV (czarny) wykres słupkowy dziennego wolumenu (niebieski) wykres słupkowy iloczynu CLV*wolumen (zielony) wykres Acc/Distr Line

1. CLV Multiplier = [(Close - Low) - (High - Close)] /(High - Low) 2 1.CLV Multiplier = [(Close - Low) - (High - Close)] /(High - Low) 2. Money Flow Volume = CLV Multiplier x Volume for the Period 3. Acc/Distr L = Previous Acc/Distr L + Current Period's Money Flow Volume

Acc/Distr - własności

Sygnały „rynku byka” Sygnały pochodzące z tego wskaźnika koncentrują się wokół zagadnień dywergencji oraz potwierdzenia Sygnał: Linia Acc/Distr formująca pozytywną dywergencję. Uwagi. 1. Kolejne szczyty Linii Acc/Distr powinny być wyraźnie wyższe 2. Dywergencja musi trwać pewien czas: dwa tygodnie może być okresem niewystarczającym, kilka miesięcy daje zdecydowanie bardziej wiarygodny sygnał

Pozytywna dywergencja Wzrost Acc/Distr, spadek ceny (między zieloną a niebieską strzałką)

Przykład pozytywnej 3 - miesięcznej pozytywnej dywergencji

Potwierdzenie Linia Acc/Distr może służyć o potwierdzenia siły trendu lub zdolności do jego podtrzymania W klasycznym trendzie wzrostowym ceny akcji wskaźnik powinien przyjmować wysokie wartości lub przynajmniej pozostawać w trendzie wzrostowym Jeżeli szybkiemu wzrostowi cen akcji nie towarzyszy ustalanie nowych maksimów wskaźnika, oznacza to relatywnie słabą presję kupujących

Potwierdzenie trendu przez Acc/Distr (różowy)

Potwierdzenie wzrostu – sierpień, październik osłabienie presji kupujących - grudzień

Sygnały „rynku niedźwiedzia” Negatywna dywergencja: Trend spadkowy linii Acc/Distr, wzrost ceny akcji Uwaga 1. Kluczową sprawą jest – jak zwykle - rozpoznanie trendu ceny i trendu wskaźnika. Nie należy traktować poważnie dywergencji trwającej dość krótko, bądź takiej przy której spadek trendu linii Acc/Distr jest nieznaczny Uwaga 2. Na wykresie Wal-Mart mamy do czynienia z relatywnie płaską negatywna dywergencją trwającą ponad miesiąc. Cena akcji pozostaje pomimo to na wysokim poziomie. Przedłużająca się dywergencja może być zwiastunem odwrócenia trendu

Opadająca linia Acc/Distr potwierdza dominujący trend spadkowy Opadająca linia Acc/Distr potwierdza dominujący trend spadkowy. W czasie letniej korekty wzrostowej kurs akcji odnotował nowe maksima, przy spadkowym trendzie linii Acc/Distr formując tym samym negatywną dywergencję.

Negatywna dywergencja Spadek Acc/Distr – wzrost ceny (między czerwoną a niebieską strzałką)

Wady wskaźnika Acc/Distr Wskaźnik zaniedbuje skoki ceny (ewent. luki cenowe) między rozważanymi okresami bazowymi (np.. dniami), a nawet serie takich skoków Cena akcji, po wzroście między kolejnymi dniami, zamykając się z CLV=0 nie zmienia wartości Acc/Distr W pewnych przypadkach powstają trudności w wykryciu nieznacznych zmian w przepływie wolumenu Niektóre wady Acc/Distr Line są usunięte w innym wskaźniku zwanym Chaikin Money Flow

Wada : nieoczekiwany wzrost Acc/Distr, przy spadku OBV

Chaikin Money Flow Tak jak Acc/Distr wskaźnik Chaikin Money Flow został skonstruowany przez Marca Chaikina Oscylator (dla 21 dni) jest obliczany następująco: 1. CLV dzienny 2. Dzienny Wolumen Przepływu (DWP):= = CLV dzienny x Wolumen dzienny 3. CMF = (suma z DWP z ostatnich 21 dni)/ /(suma wolumenu z ostatnich 21 dni)

Chaikin Money Flow Oscillator

Chaikin Money Flow Liczba okresów może być obrana indywidualnie do konkretnej spółki 21-dniowy Chaikin Money Flow jest dobrym reprezentantem presji popytu i podaży dla ostatniego miesiąca Poprzez sumowanie 21 składników odfiltrowuje się losowe wahania Biorąc do obliczeń dłuższy okres czasu otrzymujemy wskaźnik o mniejszej zmienności oraz bardziej odporny na fałszywe sygnały Przy wykresach tygodniowych lub miesięcznych rozważa się mniejszą liczbę okresów niż przy dziennych.

Chaikin Money Flow - stosowanie CMF wskazuje na rynek byka, gdy jego odczyty są dodatnie rynek niedźwiedzia, gdy ujemne Istotnym elementem jest oszacowanie długości przedziału czasu dla którego CMF pozostaje dodatni lub ujemny. Ważne są – jak przy innych oscylatorach – dywergencje wartość bezwzględna wskaźnika kierunek jego ruchu

Wskazanie na akumulację Trzy elementy decydują o tym, czy następuje akumulacja akcji. One także określają jej siłę 1. ZNAK CMF : dodatni - akumulacja 2. Długość przebywania powyżej poziomu zerowego. Im dłuższy tym akumulacja jest bardziej wiarygodna, sentyment do akcji – pozytywny 3. Wartość oscylatora Ważne jest nie tylko przebywanie w przedziale dodatnich wartości ale także osiąganie pewnego poziomu wartości

Wskazanie na akumulację Większe wartości są dowodem większej presji popytu oraz akumulacji akcji Poziom alertów wskaźnika należy dobrać indywidualnie, na podstawie jego poprzednich poziomów. Na ogół wzrost powyżej 0.10 jest sygnałem rynku byka Wartości powyżej 0.25 jest dowodem silnej presji kupujących.

Przykład pozytywnej dywergencji trwającej od 16 sierpnia

Pozytywna dywergencja (sierpień- październik)

CMF potwierdza dystrybucję

Wskazanie na dystrybucję 1. Ujemny odczyt CMF. 2. Długość przebywania poniżej poziomu zerowego. Im dłuższy tym presja sprzedaży lub dystrybucja jest bardziej wiarygodna a sentyment do akcji – negatywny 3. Wartość oscylatora Ważne jest nie tylko przebywanie w przedziale ujemnych wartości ale także osiąganie odpowiedniego poziomu wartości Znaczenie wartości płynie z analizy historycznych odczytów CMF dla poszczególnych papierów

Wskazanie na dystrybucję Odczyty wskaźnika poniżej - 0.10 oznacza sygnał rynku niedźwiedzia Każdy dalszy spadek świadczy o pogłębieniu presji sprzedających Wartości poniżej -0.25 to wskazanie dużej przewagi sprzedających (wymienione poziomy służą jedynie jako ogólne wskazanie, istotne są historyczne indywidualne poziomy tego wskaźnika).

Podsumowanie Wskaźnik Chaikin Money Flow daje dobre rezultaty, jeśli jest używany z innymi narzędziami analizy technicznej Choć to stwierdzenie dotyczy wszystkich oscylatorów, jednak w tym przypadku jest to szczególnie ważne CMF – inaczej niż np.. momentum oscillator – nie zależy od zmian ceny z dnia na dzień, zależy natomiast od ulokowania ceny zamknięcia na dziennym zakresie zmian ceny Ta ostatnia cecha może okazać się słabością wskaźnika, szczególnie wtedy, gdy cena w dniu następnym otwiera się luką. Wtedy CMF może poruszać się całkiem „niezasłużenie” w kierunku przeciwnym niż wykres ceny, generując fałszywe sygnały

Fałszywy sygnał: gwałtownemu spadkowi ceny towarzyszy wzrost CMF, ze względu na wysokie zamknięcie w białej długiej świecy i duży obrót

Fałszywy sygnał ( niskie zamknięcie w czarnej świecy po luce, przy wysokim wolumenie)