Kamil Saba, Maciej Błaszczyński Konstrukcja obligacji skarbowych, przedsiębiorstw i komunalnych w Polsce i za granicą z uwzględnieniem nietypowych konstrukcji Kamil Saba, Maciej Błaszczyński

Wzrost znaczenia obligacji nieskarbowych w Polsce Od roku 1997 obserwujemy stały wzrost emisji obligacji nieskarbowych w Polsce. Szczególnie był on znaczący w 2008 roku. Źródło: Fitch Polska

Obligacje skarbowe w Polsce Wielkość sprzedaży detalicznych obligacji skarbowych w Polsce spadała od 2004 roku lecz podobnie obserwowaliśmy silny wzrost sprzedaży w 2008 roku. Działo się tak ponieważ obligacje skarbowe odznaczały się pewnym zyskiem w sytuacji ogólnej niepewności na rynkach finansowych w czasie kryzysu. Opracowanie własne

Obligacje skarbowe w Polsce W Polsce mamy obecnie 4 rodzaje obligacji skarbowych: 2-letnie, 3-letnie, 4-letnie i 10-letnie. Wszystkie oprócz 3-letnich mają cenę emisyjną równą 100 PLN, zaś 3-letnie mają cenę emisyjną wynoszącą 99,90 PLN. 2-i 10-letnie mają kapitalizację odsetek co rok, 3-letnie wypłacają odsetki co pół roku, a 4-letnie wypłacają co rok. 2-letnie mają oprocentowanie stałe, 3-letnie oprocentowanie zmienne, zależne od WIBOR-u, a 4-i 10-letnie oprocentowanie indeksowane, zależne od stopy wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Źródło: www.obligacjeskarbowe.pl

Obligacje wieczyste 18 czerwca 2010 3,4 mld USD pierwsza emisja w tym roku i największa od prawie dwóch lat październik 2008: Credit Suisse Group AG - 3,5 mld USD grudzień 2009: BNP Paribas SA HSBC: opcja wykupu po 5,5 roku kupon: 8% Moody’s: Aa2, Standard & Poor’s: AA- HSBC Holdings Plc., największy bank w Europie, sprzedał 18 czerwca 2010 obligacje wieczyste o wartości 3,4 miliarda USD. Była to pierwsza emisja w tym roku i największa emisja tego typu od prawie dwóch lat. Większą emisją może się pochwalić Credit Suisse Group AG, który wyemitował obligacje wieczyste o wartości 3,5 miliarda USD w październiku 2008. Bankiem, który dokonał ostatniej emisji obligacji wieczystych, zanim zrobił to HSBC, był francuski BNP Paribas SA w grudniu 2009. Obligacje HSBC nie mają daty wykupu, ale mają za to opcję wykupu po 5,5 roku. Ich kupon wynosi 8%. Obligacje HSBC otrzymały rating Aa2 od Moody’s i AA- od Standard & Poor’s, co jest odpowiednio trzecią i czwartą najwyższą oceną.

Nietypowe ceny emisyjne i największe emisje w Polsce wrzesień 2010, Remedis: 1 zł, kupon: 11%, wygasną w lipcu 2012, opcja wykupu i sprzedaży 1 październik 2010, IPF INVESTMENTS POLSKA: 100 000 zł, kupon: WIBOR3M+7,5%, rating od Fitch’a: BB+ 21 maja 2010, Bank Gospodarstwa Krajowego sprzedał obligacje za 3 mld zł na jednym przetargu, 9-letnie, oprocentowanie stałe: 6,25%, popyt: 4,8 mld zł 9 czerwca 2010, BGK sprzedał na dwóch przetargach obligacje za 3,031 mld zł (2,542 mld zł na głównym i 0,489 mld zł na uzupełniającym), popyt: 5 mld zł Obligacje mogą mieć bardzo różne ceny emisyjne. I tak na przykład spółka Remedis SA wyemitowała we wrześniu bieżącego roku obligacje o nominale 1 zł (w sumie 4 265 295 obligacji), które będą posiadać stałe oprocentowanie w wysokości 11%, a wygasną w lipcu 2012. Jednakże zarówno emitent, jak i obligatariusz mogą wystąpić o wcześniejszy wykup. Spółka Remedis zajmuje się udzielaniem pożyczek SP ZOZ. Z kolei IPF INVESTMENTS POLSKA, którego częścią jest Provident wyemitował 1 października 2010, 2 000 obligacji o nominale aż 100 000 zł. Obligacje te są z oprocentowaniem zmiennym WIBOR3M+7,5%. Mają rating od Fitcha’a BB+. Bank Gospodarstwa Krajowego przeprowadził największą emisję obligacji nieskarbowych w Polsce. 21 maja 2010 na pierwszym przetargu zorganizowanym przez NBP, BGK sprzedał obligacje za 3 mld zł. Były to obligacje 9-letnie, z oprocentowaniem 6,25%. Popyt zgłoszony przez inwestorów na te obligacje sięgnął aż 4,8 mld zł. Zgromadzone środki zasiły Krajowy Fundusz Drogowy. Nieco później, bo 9 czerwca 2010 Bank Gospodarstwa Krajowego sprzedał obligacje aż za 3 mld 031 mln zł, z tym że odbyło się to na dwóch przetargach - 2 mld 542 mln na pierwszym i 489 mln na uzupełniającym. Zgłoszony popyt wyniósł 5 mld zł.

Obligacje przychodowe Zakładu Komunikacji Miejskiej w Gdańsku trzeci na polskim rynku emitent obligacji przychodowych (po MWiK Bydgoszcz i MPK Łódź) zakup 35 niskopodłogowych tramwajów i modernizacja zajezdni tramwajowej Gdańsk-Wrzeszcz wartość emisji: 220 mln zł, w latach 2010-2012 zmienna stopa procentowa, odsetki płatne co pół roku Gdański Zakład Komunikacji Miejskiej jest trzecim na polskim rynku emitentem obligacji przychodowych. Wcześniej na taką emisję zdecydowały się Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy i Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Łodzi. Emisja obligacji przez gdański ZKM zostanie przeznaczona na zakup 35 niskopodłogowych tramwajów i modernizację zajezdni tramwajowej Gdańsk-Wrzeszcz w celu jej przystosowania do obsługi pojazdów niskopodłogowych. 26 marca 2010 została podpisana umowa między ZKM a Bankiem Polska Kasa Opieki SA w Warszawie o Gwarantowanie i Obsługę Emisji Obligacji. ZKM wyemituje obligacje przychodowe o wartości do 220 mln zł. Program emisji przewiduje wiele emisji w latach 2010-2012. Obligacje oprocentowane są według zmiennej stopy procentowej. Odsetki są płatne w okresach półrocznych.

Podatkowe i przychodowe noty antycypacyjne miasta Berkeley 1 lipca 2010 wyemitowało noty antycypacyjne w wysokości 50 mln USD po cenie nominalnej 5 000 USD oprocentowanie: 2%, bez kuponów, data wykupu: 30 czerwca 2011 pokrycie bieżących wydatków, nakładów inwestycyjnych i spłata innych zobowiązań oraz długów miasta Berkeley pieniądze na wykup z podatków, dodatkowych przychodów, wpływów kasowych i nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych Miasto Berkeley w stanie Kalifornia wyemitowało 1 lipca 2010 noty antycypacyjne o wartości 50 mln USD. Oprocentowanie wynosi 2%, a odsetki są płatne przy wykupie. Data zapadalności została ustalona na 30 czerwca 2011 bez wypłat kuponów w międzyczasie. Cena nominalna jednej noty to 5 000 USD. Fundusze uzyskane dzięki emisji not będą użyte na bieżące wydatki, nakłady inwestycyjne i spłatę innych zobowiązań oraz długów miasta Berkeley. Wykup obligacji będzie przeprowadzony za wolne środki pieniężne uzyskane przez miasto z podatków, dodatkowych przychodów, wpływów kasowych i nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych.

Obligacje zamienne – China Unicom drugi najważniejszy chiński dostarczyciel usług telekomunikacyjnych 28 września 2010 wyemitował obligacje zamienne w wysokości 1,8 mld USD cena konwersji: 15,85 HKD (2 USD) za akcję premia: 35,5% w stosunku do ceny zamknięcia z dnia poprzedniego (11,70 HKD) wszystkie wyemitowane obligacje mogą być zamienione na 900 mln akcji (3,82% wszystkich akcji spółki China Unicom) Drugi najważniejszy chiński dostarczyciel usług telekomunikacyjnych – China Unicom sprzedał 28 września 2010 obligacje zamienne o wartości 1,8 mld USD. Obligacje mogą być zamieniane na akcje przez 5 lat po cenie konwersji 15,85 HK$ (2 USD) za akcję, co dawało 35,5% premii w stosunku do ceny zamknięcia z dnia 27 września, która wynosiła 11,70 HK$. W sumie obligacje mogą być zamienione na 900 mln akcji, które stanowią 3,82% wszystkich akcji spółki.

Obligacje zamienne MCI Management SA Emisja 11 września 2009 r. Wartość nominalna i cena emisyjna: 10.000 zł Liczba wyemitowanych obligacji: 5.000 Oprocentowanie: WIBOR 6M + marża 4%, odsetki są płacone co pół roku Cena konwersji: 6,25 zł za akcję Spółka ma prawo do wcześniejszego wykupu obligacji Data wykupu: 10 września 2012 r. Przykładem obligacji zamiennych w Polsce mogą być trzyletnie obligacje wyemitowane przez MCI Management o łącznej wielkości 50 mln zł. Wartość nominalna i jednocześnie cena emisyjna jednej obligacji to 10.000 zł. Emisja skierowana była głównie do inwestorów instytucjonalnych m.in. funduszy inwestycyjnych i OFE. Cena konwersji została ustalona na poziomie 6,25 PLN, co oznacza, że posiadaczowi obligacji przysługuje prawo do zamiany jednej obligacji na 1600 akcji. MCI Management SA ma prawo do wcześniejszego wykupu obligacji, jednak nie wcześniej niż po dniu 11 września 2011 roku oraz pod warunkiem, że chociażby jeden raz cena akcji MCI Management SA notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. przekroczy cenę zamiany o 50%. W przypadku nie zrealizowania prawa do zamiany obligacji na akcje data wykupu przypada na 10 września 2012 roku.

Obligacje zabezpieczone Gant Development SA Niepubliczna emisja Termin wykupu: 30 czerwca 2012 r. Cena emisyjna i wartość nominalna: 1.000 zł Wielkość emisji: 25.000.000 zł Kupon: WIBOR 6M + 400 p.b., odsetki wypłacane są co pół roku Wielkość zabezpieczenia do 37.500.000 zł Kolejnym przykładem są obligacje zabezpieczone, których emitentem jest Gant Development SA. Była to emisja niepubliczna i w ramach subskrypcji oferowano 25.000 obligacji po cenie emisyjnej równej 1.000 zł. Łączna wielkość emisji to 25.000.000 zł. Oprocentowanie jest równe 6 miesięcznej stopie WIBOR powiększonej o marżę w wysokości 400 punktów bazowych. Okresy odsetkowe wynoszą 6 miesięcy. Zabezpieczeniem obligacji jest hipoteka umowna kaucyjna ustanowiona na nieruchomościach w Krakowie oraz Racławicach Wielkich do kwoty 37.500.000 złotych. Celem emisji było dofinansowanie nowych inwestycji mieszkaniowych.

Obligacje katastroficzne Ciekawym przykładem obligacji, które powstają w wyniku transferu ryzyka ubezpieczeniowego są obligacje katastroficzne. Rynek tych obligacji ucierpiał podczas kryzysu finansowego, ponieważ wycofały się z niego fundusze hedgingowe i inni inwestorzy spekulacyjni. Jednak ostatnio ich popularność wzrosła.

Obligacje katastroficzne Chartis Emisja 12 maja 2010 r. Ryzyko utraty wartości nominalnej (Principal-At-Risk) Klasa A Klasa B Wielkość $ 175 mln $ 250 mln Oprocentowanie 6,25pp +TB 3M 8,25pp +TB 3M Czas do wykupu 3 lata Rodzaj klęski żywiołowej Huragany i trzęsienia ziemi w USA Trigger $ 6,5 mld $ 5 mld Największą emisję w bieżącym roku przeprowadziła firma Chartis, która sprzedała trzyletnie obligacje katastroficzne o wartości $425 mln. Emisja została podzielona na dwie transze A i B. Pierwsza z nich ma wartość $175 mln i wypłaca kupon w wysokości rentowności 3 miesięcznych bonów skarbowych USA + 6,25pp, a druga część 250 mln i kupon 3 miesięcznych bonów skarbowych USA + 8,25pp. Zebrane środki stanowią zabezpieczenie przed ponadprzeciętnymi stratami spowodowanymi huraganami i trzęsieniami ziemi w USA, dlatego w razie wystąpienia, któregoś z tych zdarzeń wypłata wartości nominalnych dla obligatariuszy może być zagrożona. Dla obligacji klasy A przekroczenie $6,5 mld, a w przypadku klasy B $5 mld strat spowoduje uruchomienie środków uzyskanych podczas emisji.

Obligacja loteryjna - Premium Bond Przykład Wielkiej Brytanii: Premium Bonds Emitowane przez państwowy bank oszczędnościowy Zgromadzone środki gwarantowane są przez państwo Wartość jednej obligacji: £1 Wielkość transakcji: [£100; £30.000] Brak kuponów, w zamian comiesięczna loteria Nagrody pieniężne od £50 do £100.000 i co najmniej jedna w wysokości £1.000.000 Na koniec zostaną przedstawione dwa rodzaje obligacji o bardzo nietypowej konstrukcji. Pierwszą z nich jest obligacja emitowana w Wielkiej Brytanii pod nazwą Premium Bond przez państwowy bank oszczędnościowy National Savings & Investments. Takie obligacje może nabyć każdy powyżej 16 roku życia. Jedna obligacja jest warta £1. Minimalna wartość zawartej transakcji wynosi £100, a maksymalna £30.000. Obligacja nie wypłaca regularnych kuponów, ale za to co miesiąc każda obligacja bierze udział w loterii, w której można wygrać nagrody pieniężne od £50 do £100.000 i co najmniej jedna wygrana o wartości £1 miliona. Co ważne te nagrody są wolne od podatku. Atrakcyjność Premium Bonds wynika także z tego, że wpłacone środki są w 100% bezpieczne. Jako ciekawostkę można dodać, że posiadając obligacje o wartości 10.000 funtów szanse na wygraną czegokolwiek są równe 96,4%.

Obligacja czekoladowa A może wypłacać kupon pod postacią… czekolady Właśnie na taki pomysł wpadł Hotel Chocolat W maju bieżącego roku producent high-endowych wyrobów z czekolady, Hotel Chocolat, wpadł na dość oryginalny pomysł. Firma jako pierwsza w historii wyemitowała obligację „wypłacającą” kupon pod postacią czekolady.

Obligacja czekoladowa Oferta tylko dla członków Taste Club Klubowicze mogli wybrać między dwiema obligacjami: O wartości nominalnej £2.000 „wypłacającej” czekoladki 6 razy w roku - 6,72% rocznie (a dla miłośników) O wartości nominalnej £4.000 „wypłacającej” czekoladki co miesiąc - 7,29% rocznie Termin wykupu to 3 lata Oferta była skierowana do liczącego 100.000 członków Taste Club, którzy mieli możliwość zapisać się na obligacje za 2000 GBP i otrzymywać słodycze co dwa miesiące lub obligacje za 4000 GBP zapewniające dostawę czekoladek co miesiąc. Pierwsza możliwość dawała roczną stopę równą 6,72% a druga 7,29%. Firmie udało się wyemitować obligacje o łącznej wartości £3.7 mln, które zostaną przeznaczone na cele rozwojowe. Obligacje wygasają po 3 latach od emisji.

Dziękujemy za uwagę