ŚWIĘTA ŻYDOWSKIE

Rosz ha-Szana Rosz HaSzana (dosł. Głowa Roku) jest świętem żydowskiego Nowego Roku. Obchodzi się go pierwszego i drugiego dnia miesiąca Tiszri (wrzesień/październik w kalendarzu gregoriańskim). Swym charakterem jednak zdecydowanie różni się od Nowego Roku powszechnie obchodzonego niemal wszędzie na świecie w styczniu. Atmosfera radości miesza się tu z atmosferą grozy i trwogi oraz skruchy przed Bogiem, zwanej tszuwa. Rosz HaSzana rozpoczyna Dziesięć Dni Pokuty (Aseret Yemei T'szuwa), które mają za zadanie przygotować duchowo na święto Jom Kippur przypadające 10-tego Tiszri. Tradycyjne życzenia noworoczne: "Obyś został zapisany na dobry rok" mają ścisły związek z faktem, że Rosz HaSzana jest uważany za Dzień Sądu, a od osądu Boga, który zostaje zapisany w Jego Księdze pamięci- zależy pomyślność i błogosławieństwo w przyszłym roku. Dlatego Rosz HaSzana wraz z następującymi po nim dniami i świętem Jom Kippur jest nazywane Jamim Noraim - Dni Strachu (lęku). Ma to też niewątpliwie związek z samym świętem Jom Kippur, kiedy to dawniej, za czasów świątyni, Najwyższy Kapłan, w ten jeden jedyny dzień w roku, po złożeniu ofiar za grzechy Izraela i po modlitwach ludu błagających o przebaczenie, wchodził poza tzw drugą zasłonę w Świątyni, do miejsca gdzie stała arka przymierza. Jeśli kapłan uchybił prawu Bożemu w tarkcie pełnienia swych obowiązków, po przejściu poza zasłonę groziła mu śmierć, a pojednanie Izraela ze swym Bogiem nie dokonałoby się. Był to więc faktycznie dzień sądu, w którym lud oczekiwał na znak, że jego ofiary i modlitwy zostały przyjęte.

Obowiązkiem każdego religijnego Żyda jest usłyszeć dźwięk szofaru w święto Rosz Haszana. Dźwięk ten można usłyszeć już wcześniej - odpowiednie dęcie w szofar jest trudne i wymaga ćwiczeń, ale to nie jedyny powód. Dźwięk szofaru ma przypomnieć o konieczności cheszbon hanefesz, ma pomóc w przebudzeniu duchowym i odpowiednim przygotowaniu do Rosz Haszana i Jom Kipur.

Sukkot Święto Sukkot jest uroczystym świętem w Izraelu. Zostało ustanowione przez Boga w czasie, gdy lud Izraela wędrował przez pustynię ku Ziemi Obiecanej. W czasach judaizmu świątynnego było to uroczyste święto, na które przychodził lud ze wszystkich stron do Jerozolimy, by razem wspólnie spędzić tydzień na dziękczynieniu Bogu i składaniu Mu ślubów. Przez cały tydzień pobożni Żydzi przebywali w kuczkach (namiotach) skonstruowanych z gałęzi różnych rodzajów drzew. To święto przypominało czas wędrówki po pustyni, utrwalało w pamięci życie w trudnych pustynnych warunkach, ale zarazem dawało radość jaką doznali Żydzi z wejścia do Ziemi Obiecanej, satysfakcję z otrzymanego dziedzictwa i konkretnego miejsca zamieszkania w Ziemi Izraela. Jednocześnie jest to święto dziękczynienia za zbiory, czyli żniwo roku.

Pesach Pesach jest głównym świętem narodu żydowskiego. Wspomina się wtedy wyjście z Egiptu, zdarzenie, które wykroczyło poza swój historyczny kontekst. Wyjście - Exodus - trwa w psychice każdego Żyda: przykazano im, aby zawsze pamiętali, że to oni byli niewolnikami w Egipcie i że to oni zostali zbawieni. Pesach jest obchodzony przez siedem dni w Izraelu (oraz w społeczności Żydów reformowanych) i przez osiem dni wśród religijnych Żydów w Diasporze. Pesach ma cztery różne nazwy w języku hebrajskim, a każda z nich określa inny aspekt tego święta. Pesach jest chrześcijańskim odpowiednikiem Wielkanocy

Kiedy wszystkie przygotowania są zakończone, w wigilię święta (w tym roku 30 marca) nadchodzi czas na zwyczaj bdikat hamec - poszukiwanie rzeczy kwaszonych - zgodnie ze zwyczajem - przy świecy. Niektórzy używają latarek, ale w ten sposób gubi się mistyczny charakter rytuału. Przed poszukiwaniami należy odmówić błogosławieństwo (bracha), które można znaleść w większości Hagadot. Każdy okruch powinien być zgarnięty na drewnianą łyżkę lub papierowy talerz za pomocą pióra albo gałązki z lulaw i spalony rano. Pozostałe przygotowania mają również swoją kolejność.

SZAWOUT Szawout jest drugim z trzech głównych świąt o rolniczym i historycznym charakterze (pozostałe dwa to Pesach i Sukot). Jednak w odróżnieniu od tych dwóch świąt, data obchodzenia Szawuot nie jest wymieniona w Torze, ale jest powiązana z terminem obchodzenia Pesach. W drugi dzień Pesach rozpoczyna się liczenie Omeru, które trwa 49 dni. 50 dnia, a więc po upływie siedmiu tygodni (stąd nazwa “Święto Tygodni”) obchodzony jest Szawuot. Te 49 dni wędrówki po wyjściu z Egiptu to czas, który był potrzebny, aby Izraelici mogli przygotować się do przyjęcia Tory i zaakceptowania jej przykazań. W odróżnieniu od innych świąt, w Szawuot nie obowiązują specjalne micwot wynikające z Tory, ale tradycyjne sposoby obchodzenia świąt, polegające na powstrzymywaniu się od pracy, specjalnych modlitwach i studiowaniu Tory. Jednak wiele z tych szczegółowych zwyczajów (minhagim) funkcjonuje na równi z zasadami prawa religijnego. Te tradycyjne formy uświęcania Szawuot opisuje mnemotechniczne słowo acharit (“ostatni”).

Szawout to pamiątka przekazania przez Boga Mojżeszowi przykazań na górze Synaj.

Chanuka Chanuka święto żydowskie trwające osiem dni, poczynając od 25 dnia miesiąca kislew(grudnia). Upamiętnia ono powstanie pod wodzą Judy Machabeusza, spowodowane zbezczeszczeniem Świątyni Jerozolimskiej wizerunkami greckich bogów oraz nakazem im czci. „Święto świateł" upamiętnia cudowne wydarzenie z czasów Machabeuszy: niewielka ilość czystej rytualnie oliwy po otwarciu świątyni jerozolimskiej paliła się przez osiem dni. Podczas Chanuki wolno pracować, chociaż kobietom zaleca się powstrzymywanie od pracy na czas palenia się świec (ok. pół godziny). Kobiety podczas Chanuki traktowane są szczególnie - na pamiątkę bohaterstwa Judyty (opisanego w Księdze Judyty), która podstępem wdarła się do Holofernesa, naczelnego dowódcy Asyryjczyków, oczarowała go, a kiedy spał pijany, odcięła jego głowę, ratując mieszkańców Betulii i reszty Izraela. Dla niereligijnych Żydów Chanuka przybrała formę świeckiego święta, w którym na wzór Bożego Narodzenia (zazwyczaj przypadającego mniej więcej w tym samym czasie), dzieciom daje się prezenty. W tym także gotówkę i słodycze (popularnym drobnym podarunkiem są czekoladki w kształcie monet). Ponadto podczas święta popularne są gry hazardowe - dorośli grają w karty, a dzieci w grę z wykorzystaniem drejdla, gdzie stawką są np. czekoladki lub cukierki.

Najważniejszym rytuałem święta jest zapalanie świateł: jednego pierwszego dnia święta, dwóch - drugiego itd. aż do ósmego, kiedy to zapalane jest osiem świateł (lamp oliwnych, albo współcześnie - świec).Używany jest do tego charakterystyczny świecznik zwany chanukiją. Oprócz chanukiji musi też palić się inne światło - nie należy bowiem stosować świecznika w celach utylitarnych, a jedynie jako znak cudu. Aby rozgłosić wieść o cudzie, chanukiję należy postawić w drzwiach lub na oknie

PURIM Wczesno-wiosenne Święto Purim (dosł.: losów), przypadające według kalendarza żydowskiego na 14 Adar (luty/marzec w kalendarzu gregoriańskim) jest świętem upamiętniającym ocalenie starożytnej społeczności żydowskiej w Persji przed zagładą zaplanowaną przez perskiego arystokratę Hamana, o czym wspomina biblijna księga Estery. Purim, jako święto ocalenia, jest zatem bardzo radosnym czasem. Ze względu na swój charakter, a w szczególności zwyczaj przebierania się za postacie tejże historii, nakładania masek i organizowania korowodów przebierańców, Purim często bywa nazywane żydowskim karnawałem. Radość tego purimowego święta jest wyrazem ufności w niezniszczalność narodu żydowskiego. Jest to święto radosne, podczas którego zakazany jest post i żałoba. Jest to dzień radości i zabawy, dzień wręczania podarków rodzinie i przyjaciołom, dzień troski o najbiedniejszych.

Purim jest jedynym świętem, w którym wolno naigrywać się i naśmiewać z wrogów. Organizowane są różnego rodzaju zabawne przedstawienia, w których dzieci przebrane za bohaterów wydarzeń z czasów Estery opowiadają o ocaleniu narodu żydowskiego. Wydarzenia z księgi Estery przedstawiają swego rodzaju zabawną "złośliwość losu", której doświadczają nikczemni, niczym w przysłowiowym stwierdzeniu, że „kto pod kim dołki kopie sam w nie wpada”.

SZABAT W judaizmie i tradycji chrześcijańskiej, ostatni (siódmy) dzień każdego tygodnia (czyli sobota), obchodzony jako dzień święty - na pamiątkę tego, że dnia siódmego po zakończeniu aktu stworzenia Bóg odpoczywał Szabat zaczyna się w piątek, 18 minut przed zachodem słońca, a kończy następnego wieczoru po ukazaniu się trzech gwiazd, wraz z nadejściem zmroku. Ta doba jest największym świętem żydowskim i zarazem ważnym aktem wiary każdego Żyda. Szabat przypomina stworzenie. Bóg bowiem stwarzał świat przez sześć dni, a siódmego dnia odpoczął. Żydzi otrzymali więc siódmy dzień tygodnia jako dzień odpoczynku i świętości. Z drugiej strony szabat przypomina o końcu i ostatecznym odkupieniu. Często określa się szabat jako "przedsmak wieczności". Szabat jest dniem odpoczynku i odnowy, odrywa rodzinę od trosk doczesnych i pozwala jej skupić się razem. Każdy szabat jest sobie równy, a tym co go odróżnia od innych, jest zmiana czytań Pisma Świętego.

W piątek, osiemnaście minut przed zachodem słońca, zapala się świece szabasowe. Zapalenie tych dwóch świateł szabasowych przez matkę, oznacza, że rozpoczął się szabat i należy zaniechać wszelkich prac. Świecące świece szabasowe są symbolem świateł jaśniejących w domu w dzień Pański. Zapalenie ich przez matkę (czynność ta należy do szczególnych jej obowiązków) podkreśla ważność kobiety w rodzinie. Z kolei ojciec rodziny (to właśnie on ma pierwszeństwo) wygłasza błogosławieństwo nad kielichem wina. Modlitwa ta nazywa się "kidusz". Odmawia się ją w piątki i soboty oraz po modlitwach przedpołudniowych w sobotę i święta. Do wina używane są specjalne kieliszki (czarki), przeważnie srebrne, nazywane od modlitwy kiduszowymi.

CHAG SAMEACH! Wesołych Świąt!