Upodobnienia pod względem dźwięczności

Np. przyszłość, wtorek, kwiat, jakby, prośba, trzeba, słodki Różnice między wymową a pisownią powodują zjawisko fonetyczne, które nazywamy upodobnieniem pod względem dźwięczności. Np. przyszłość, wtorek, kwiat, jakby, prośba, trzeba, słodki

Zjawisko upodobnienia pod względem dźwięczności zachodzi na początku i w środku wyrazu.

Jeśli spółgłoska dźwięczna traci swoją dźwięczność pod wpływem sąsiadującej z nią głoski bezdźwięcznej, mówimy o ubezdźwięcznieniu.

upodobnieniu (ubezdźwięcznieniu) postępowym. Jeżeli ubezdźwięczniająco działa głoska poprzedzająca, na przykład: przyszłość (pszyszłość) kwiat (kfiat) trzeba (tszeba) mówimy o upodobnieniu (ubezdźwięcznieniu) postępowym. 

upodobnieniu (ubezdźwięcznieniu) wstecznym. W przypadkach, gdy utrata dźwięczności zachodzi pod wpływem głoski następnej: wtorek (ftorek) słodki (słotki) mówimy o upodobnieniu (ubezdźwięcznieniu) wstecznym.

Zjawisko fonetyczne zwane udźwięcznieniem zachodzi wtedy, gdy spółgłoska bezdźwięczna pod wpływem sąsiedniej spółgłoski nabiera dźwięczności. Ilustracją tego zjawiska jest wymowa takich wyrazów, jak: prośba (proźba), jakby (jagby).

Zjawisku upodobnienia pod względem dźwięczności nie podlegają (nie tracą dźwięczności nie wpływają na dźwięczność lub bezdźwięczność sąsiadujących z nimi głosek) spółgłoski: m, m’ , l, l’, n, n’, r

Zjawisko upodobnienia pod względem dźwięczności zachodzi także na granicy dwóch wyrazów.

utratą dźwięczności w wygłosie. Na końcu wypowiedzi (wyrazu) lub przed pauzą spółgłoski dźwięczne tracą swoją dźwięczność: ostry nóż (ostry nusz) proszę, spójrz (proszę, spujsz) ładny samochód (ładny samochut) Takie zjawisko fonetyczne nazywamy utratą dźwięczności w wygłosie.

chodź tutaj (choć tutaj) chodź z nami (chodź z nami) sok cytrynowy (sok cytrynowy) sok bananowy (sog bananowy) bieg sylwestrowy (biek sylwestrowy) Bieg Gwarków (bieg gwarków)

Mówimy wtedy o upodobnieniach międzywyrazowych. W takich wypadkach głoska kończąca pierwszy wyraz upodabnia się pod względem dźwięczności do głoski rozpoczynającej drugi wyraz. Mówimy wtedy o upodobnieniach międzywyrazowych. Dzieje się tak dlatego, ponieważ podczas szybkiej wymowy wiązadła głosowe wcześniej zmieniają swoje położenie, by przygotować się do wymowy kolejnej głoski.

Podział głosek

1). Samogłoski i spółgłoski Samogłoski (8): a, ą, e, ę, i, y, o, u Spółgłoski – 44

2). Głoski ustne i nosowe Głoski nosowe (6): m, m’, n, n’, ą, ę Głoski ustne to pozostałe

Dźwięczne (brak bezdźwięcznych odpowiedników) 3). Głoski dźwięczne i bezdźwięczne dźwięczne b b’ d d’ g g’ w w’ bezdźwięczne p p’ t t’ k k’ f f’ dźwięczne z ź ż h h’ dz dź dż bezdźwięczne s ś sz ch ch’ c ć cz Dźwięczne (brak bezdźwięcznych odpowiedników) m m’ n n’ r r’ ł l l’ j