System polityczny Republiki Słowenii

Położenie: u nasady Półwyspu Bałkańskiego (miedzy 45°25' a 46°53' N i miedzy 13°23' a l6°36’E Granice: Z Włochami (199 km), z Austrią (262 km), z Węgrami (83 km), z Chorwacją (501km)

Zarys historyczny - Od XIV w. Jako Księstwo Krainy znalazła się pod panowaniem Habsburgów. - Znajdowała się pod panowaniem austriackim aż do 1 grudnia 1918r, kiedy proklamowano Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców (dominacja Serbów) - W 1929 r. zmieniono nazwę na Królestwo Jugosławii. - 6 kwietnia 1941 została zajęta przez wojska III Rzeszy. - W 1945r. Słowenia weszła w skład odtworzonej Jugosławii jako republika autonomiczna. - 23 grudnia 1990 roku 88,5% głosujących opowiada się w referendum za niezależnością Słowenii. - 25 czerwca 1991 Słowenia ogłasza niepodległość. - 27 czerwca dziesięciodniowa wojna z Jugosłowiańską Armią Ludową. - 15 stycznia 1992 roku Unia Europejska uznaje niezależną Słowenię. - 22 maja 1992 roku Słowenia staje się pełnoprawnym członkiem ONZ. - W grudniu 1992 roku odbyły się wybory prezydenckie i parlamentarne, w których zwyciężyła Partia Liberalno-Demokratyczna. - 1 maja 2004r. Słowenia wstępuje do Unii Europejskiej.

Słowenia w liczbach Pełna nazwa kraju: Republika Słoweńska (Republika Slovenija) Powierzchnia: 20,256 km2 Długość linii brzegowej: 44 kilometry. Ludność: 2 miliony Stolica: Ljubljana (330,000 mieszkańców) Skład etniczny: ludność pochodzenia słoweńskiego 88%, serbo - chorwackiego 7% Język: słoweński, chorwacki, serbski, niemiecki, angielski, włoski Religia: Rzymskokatolicka (72%), ateizm (4.3%), Wschodni Ortodoksyjni Chrześcijanie (2.4%), Muzułmanie (1%), Protestanci (1%) PKB: 20 miliardów USD PKB per capita: 10,300 USD Przyrost gospodarczy: 3.5% Inflacja: 8% Główne przemysły: tekstylny, produkcja przemysłowa, produkty drewniane, rolnictwo Główni partnerzy handlowi: Niemcy, Chorwacja, Włochy, Francja, Austria Święto narodowe: 25.06 - Narodowy Dzień Państwowości

Konstytucja Konstytucja 23 Grudzień 1991 Bazuje na ideach i zasadach demokratycznych konstytucji europejskich. Słoweńska konstytucja wyraża w Preambule wątek aspiracji narodowościowych wraz z uniwersalną kwestią poszanowania praw i wolności indywidualnych.

Konstytucja Suweren dysponuje dwoma głównymi instrumentami partycypacji w procesie decydowania o istotnych sprawach polityki państwa: referendum ustawodawcze oraz inicjatywę ludową, którą może wykonać grupa co najmniej 5 tyś. wyborców.

Konstytucja System rządów Republiki Słowenii opiera się na zasadzie podziału władz, wyrażonej w art. 3 Konstytucji. Pozycja ustrojowa parlamentu, prezydenta i rządu przesądza o zaliczeniu Słowenii do grupy państw systemu parlamentarnego, przyjmujących model rządów parlamentarno – gabinetowych, charakteryzujących się skoncentrowaniem procesów decyzyjnych na osi parlament-gabinet, przy jednoczesnej słabej aktywności politycznej głowy państwa.

Konstytucja Ustrój Słowenii opiera się na zasadzie socjalnego państwa prawnego. Konsekwencją przyjęcia tej zasady jest przyjęcie idei bezpośredniej stosowalności konstytucji i jej zwierzchnictwa w systemie źródeł prawa. Przepis ten stanowi, że wszystkie powstające prawa muszą być zgodne z konstytucją

Konstytucja Konstytucja stanowi, iż Słowenia zapewnia prawa autonomicznych wspólnot narodowych – włoskiej i węgierskiej, wspomina również o szczególnych prawach Romów.

Konstytucja Wątek socjalny w Słoweńskiej konstytucji uwidacznia się w obowiązkach, nakładanych na państwo, celem umożliwienia obywatelom dostępu do świadczeń socjalnych, tego typu jak: pomoc w znalezieniu zatrudnienia i pracy oraz jej ochronę dbałość o gospodarczy, kulturalny i społeczny postęp ludności regionów górskich i wyżynnych o zdrowe środowisko naturalne stworzenie obywatelom warunków mieszkaniowych

Konstytucja Konstytucja Republiki Słowenii należy do konstytucji „sztywnych” Nowelizacja składa się z 2 etapów: 1.) wysunięcie propozycji zmian poszczególnych przepisów (każdy przepis może zostać zmieniony, na wniosek 20 posłów lub 30 tyś. Mieszkańców, bieg wnioskowi nadaje 2/3 Zgromadzenia) 2.) uchwalenie przez Zgromadzenie ustawy o zmianie Konstytucji ( także przez 2/3 ) W niektórych sytuacjach 1/3 Zgromadzenia, może zażądać referendum. (które jest ważne w wypadku obecności ponad połowy uprawnionych do głosowania)

REKLAMA WSZYSTKIE MATERIAŁY PREZENTOWANE NA ĆWICZENIACH Z PRZEDMIOTU „WSPÓŁCZESNE SYSTEMY POLITYCZNE” DOSTĘPNE SĄ POD ADRESEM: www.asimo.aq.pl

Prawa człowieka i podstawowe wolności Kontynuacja zapisów z poprzedniej konstytucji z 1974 (nowela z 1989) Zasady naczelne: Skierowane do wszystkich objętych jurysdykcją terytorialną Zakaz tortur, nieludzkiego karania i traktowania Prawo do wolności osobistej Równa ochrona praw w postępowaniu przed organami Prawo do ochrony zdrowia i wolności zmiany miejsca pobytu Expressis verbis – zakaz kary śmierci Skierowane do obywateli – przywileje ekonomiczne, socjalne i polityczne Prawo wyborcze Prawo wnoszenia petycji Zakaz ekstradycji Prawo do zabezpieczenia socjalnego

Kwestie światopoglądowe Rozdział państwa od wspólnot religijnych Równouprawnienie wszystkich wspólnot religijnych Prokreacja – każdemu przysługuje wolność decydowania o urodzeniu dziecka

Mniejszości narodowe Włosi i Węgrzy W Parlamencie każda z grup ma po jednym mandacie

Skarga konstytucyjna Kwestionowanie legalności: Ustaw i innych aktów normatywnych Indywidualnych decyzji administracyjnych Wyroków sądowych

Strażnik Praw Obywatelskich Strzeżenie praw i wolności obywatelskich w stosunkach z organami państwa

System Partyjny Zasada pluralizmu politycznego – nie wypowiedziana wprost przez Konstytucję (dyspozycje blankietowe) System wielopartyjny o nieustabilizowanej scenie politycznej Kolejne wybory jesień 2004 Partia dominująca – lewicowa Liberalna Demokracja Słowenii

System wyborczy Prezydent i Zgromadzenie Państwowe – wybierane w wyborach powszechnych Prawo wyborcze jest powszechne i równe – brak różnicowania prawa czynnego i biernego Prezydent – kadencja 5 lat, max. Dwie kadencje Wybory rozpisuje przewodniczący ZP

Zgromadzenie Państwowe Wybory powszechne, bezpośrednie, równe, proporcjonalne, głosowanie tajne; rozpisywane przez Prezydenta Kadencja 4 letnia Zasada równości w sensie materialnym Rejestracja kandydata po zebraniu 100 podpisów Od 2000 r 4% klauzula zaporowa

Zgromadzenie Państwowe Liberalna Demokracja Słowenii: - 36% głosów - 34 mandaty w 90-osobowej izbie - partia lewicowa - lider Janez Drnovsek(1992-2000 4 krotny premier Słowenii)

Zgromadzenie Państwowe Socjaldemokratyczna Partia Słowenii - 16% głosów i 14 mandatów Zjednoczona Lista Socjaldemokratów – 12% głosów i 11 mandatów Słoweńska Partia Ludowa - 9% głosów i 9 mandatów Nowa Słowenia - 9% głosów i 8 mandatów Demokratyczna Partia Rencistów - 5% głosów i 4 mandaty Słoweńska Partia Narodowa - 4% głosów i 4 mandaty Partia Słoweńskiej młodzieży - 4% głosów i mandaty Zgodnie z konstytucją 2 pozostałe mandaty przypadły przedstawicielowi mniejszości węgierskiej i włoskiej.

REKLAMA WSZYSTKIE MATERIAŁY PREZENTOWANE NA ĆWICZENIACH Z PRZEDMIOTU „WSPÓŁCZESNE SYSTEMY POLITYCZNE” DOSTĘPNE SĄ POD ADRESEM: www.asimo.aq.pl

SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH I Władza ustawodawcza . Zgromadzenie Państwowe: składa się z 90 posłów, wybieranych w wyborach powszechnych 4 letnia kadencja podejmuje uchwały zwykłą większością głosów warunkiem ważności podejmowanych przez izbę decyzji jest udział w posiedzeniu co najmniej 46 posłów powołuje premiera, ministrów, sędziów oraz prezesa Banku Centralnego ogłasza na wniosek rządu stan wojny, stan wyjątkowy i decyduje o użyciu sił zbrojnych

SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH Rada Państwowa: składa się z 40 członków 5 letnia kadencja podejmuje decyzje zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy swoich członków wnosi projekty ustaw do Zgromadzenia Państwowego może zażądać od Zgromadzenia Państwowego ponownego rozpatrzenia uchwalonej już ustawy posiada prawo weta wobec ustaw uchwalanych przez Zgromadzenie Państwowe

SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH II Władza wykonawcza . Prezydent: wybierany jest w wyborach powszechnych na 5 letnią kadencję reprezentuje państwo na arenie międzynarodowej jest zwierzchnikiem sił zbrojnych ratyfikuje, za zgodą Zgromadzenia Państwowego, umowy międzynarodowe posiada prawo do kierowania ustaw do Sądu Konstytucyjnego powołuje i znosi placówki dyplomatyczne zwołuje posiedzenia nadzwyczajne Zgromadzenia Państwowego ma prawo do rozwiązania Zgromadzenia Państwowego przedstawia kandydatury na stanowiska sędziów

SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH Rząd: składa się z premiera i ministrów wybieranych przez Zgromadzenie Państwowe jest głównym ośrodkiem prowadzącym politykę państwa posiada inicjatywę ustawodawczą ponosi polityczną odpowiedzialność przed parlamentem

SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH III Władza sądownicza. Sądy: składają się z niezawisłych sędziów posiadających immunitet sędziowski i nietykalność sędziowie nie mogą łączyć swojego stanowiska z żadną inną funkcją w organach państwowych sędziowie nie mogą być usuwani z zajmowanych stanowisk poza przypadkami wyraźnie wymienionymi w ustawie, co gwarantuje ich niezawisłość kandydatury na stanowiska sędziów przedstawia prezydent sędziowie są wybierani i usuwani z urzędu przez Zgromadzenie Państwowe

SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH Sąd Konstytucyjny: 9 letnia kadencja składa się z 9 sędziów wybieranych przez Zgromadzenie Państwowe na wniosek prezydenta na jego czele stoi przewodniczący Sądu, który wybierany jest na 3 letnią kadencję orzeka o : zgodności ustaw i innych aktów normatywnych z konstytucją zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i powszechnie uznanymi zasadami prawa międzynarodowego naruszaniu praw człowieka i podstawowych wolności przez akty normatywne w sprawach sporów między Zgromadzeniem Państwowym, prezydentem i rządem

REKLAMA WSZYSTKIE MATERIAŁY PREZENTOWANE NA ĆWICZENIACH Z PRZEDMIOTU „WSPÓŁCZESNE SYSTEMY POLITYCZNE” DOSTĘPNE SĄ POD ADRESEM: www.asimo.aq.pl