Dr Małgorzata Fedorowicz Lista „Access to libraries for persons with disabilities” – użyteczne narzędzie do oceny dostępności bibliotek Dr Małgorzata Fedorowicz

Lista „Access to libraries for persons with disabilities” opracowana przez członków Sekcji Bibliotek Obsługujących Osoby w Niekorzystnej Sytuacji IFLA (Libraries Serving Disadvantaged Persons Section IFLA) zob. http://www.ifla.org//VII/s9/nd1/iflapr-89epdf dla bibliotek różnych typów (publicznych, akademickich, szkolnych, specjalnych)

Lista „Access to libraries for persons with disabilities” służy do: - oceny istniejącego poziomu dostępności do budynków, usług, materiałów i programów - polepszenia dostępności, jeśli jest to konieczne

Lista „Access to libraries for persons with disabilities” składa się z trzech części: - dostęp fizyczny - media - usługi i komunikacja

Dostęp fizyczny przestrzeń wokół biblioteki wejście do biblioteki dostęp do materiałów i usług

Przestrzeń wokół biblioteki parkingi blisko wejścia, z oznakowanymi miejscami dla niepełnosprawnych nie zatarasowane i dobrze oświetlone ścieżki wiodące do wejścia antypoślizgowa powierzchnia podłoża przed wejściem balustrady po obu stronach podjazdu

Wejście do biblioteki przestrzeń przed drzwiami wejściowymi pozwalająca na manewrowanie wózkiem inwalidzkim drzwi wejściowe o odpowiedniej szerokości schody i stopnie oznaczone kontrastującymi kolorami piktogramy wskazujące drogę do windy

Wejście do biblioteki cd. winda zaopatrzona w oznaczenia brajlowskie, mowę syntetyczną oraz przyciski osiągalne z poziomu wózka inwalidzkiego

Dostęp do materiałów i usług przestrzeń fizyczna: proste i zrozumiałe piktogramy, półki osiągalne z poziomu wózka, stoliki w czytelni i przy stanowiskach komputerowych o regulowanej wysokości, pozbawione przeszkód przestrzenie między regałami toalety: przynajmniej jedna przeznaczona dla osób niepełnosprawnych, piktogramy wskazujące do niej drogę,

Dostęp do materiałów i usług toalety cd.: odpowiednio szerokie drzwi, przestrzeń do manewrowania itd., wypożyczalnia i informatorium: z ladami o zróżnicowanej wysokości, pętlami indukcyjnymi dla osób z uszkodzonym słuchem oddział dla dzieci: wyraźne piktogramy i wypukłe kolorowe linie wskazujące do niego drogę

Dostęp do materiałów i usług oddział dla dzieci cd.: zbiory powinny obejmować specjalne materiały czytelnicze, warto go wyposażyć w komputer przystosowany do potrzeb dzieci niepełnosprawnych, oddział dla osób z niepełnosprawnościami: zlokalizowany w centralnej części biblioteki, wyposażony w łatwe do odszukania specjalne materiały czytelnicze

Dostęp do materiałów i usług oddział dla osób z niepełnosprawnościami cd.: wyposażony w magnetofon kasetowy, odtwarzacz CD, szkła powiększające, powiększalnik telewizyjny, komputer przystosowany do potrzeb niepełnosprawnych czytelników

Media książki mówione, gazety i czasopisma w wersji audio, książki tłoczone powiększoną czcionką, książki łatwe w czytaniu, książki brajlowskie, kasety video oraz filmy DVD z podpisami u dołu ekranu lub z tłumaczeniem na język migowy

Media e-books (książki elektroniczne) obrazkowe książki dotykowe komputer: klawiatura z nakładkami, program do odczytu ekranu, program powiększający znaki na ekranie, mowa syntetyczna, programy komputerowe usprawniające gramatykę i ortografię (np.. dla dyslektyków) personel biblioteczny służący pomocą w zakresie korzystania ze sprzętu

Obsługa i komunikacja szkolenie personelu specjalne usługi dla klientów niepełnosprawnych dostarczanie informacji osobom niepełnosprawnym przygotowanie informacji łatwej do zrozumienia

Obsługa i komunikacja strony internetowe współpraca z osobami niepełnosprawnymi i organizacjami działającymi na ich rzecz

Szkolenie personelu powinno uwzględniać: - wiedzę z zakresu poszczególnych niepełnosprawności - spotkania z klientami niepełnosprawnymi by ci mogli się podzielić informacjami o swoich potrzebach bibliotecznych i informacyjnych - wiedzę z zakresu obsługi bibliotecznej osób niepełnosprawnych

Usługi dla klientów niepełnosprawnych dostarczanie materiałów bibliotecznych do domu użytkowników obsługa biblioteczna osób w placówkach pomocy społecznej usługi czytelnicze (np. odczytywanie tekstów lub ich skanowanie) konsultacje dla osób z problemami w czytaniu

Dostarczanie informacji osobom niepełnosprawnym osoby z uszkodzonym wzrokiem: duża czcionka, kaseta magnetofonowa, CD/DVD, brajl, dostępna witryna biblioteki osoby z uszkodzonym słuchem: język migowy, telefony tekstowe, poczta elektroniczna, dostępna witryna internetowa

Dostarczanie informacji osobom niepełnosprawnym osoby z problemami w czytaniu: wersje łatwe w czytaniu, kasety audio/video, CD/DVD, dostępna witryna internetowa biblioteki osoby z niepełnosprawnością ruchową: kasety audio/video, CD/DVD, dostępna strona biblioteki

Informacja łatwa do zrozumienia jasne, zwięzłe i krótkie zdania, unikanie obcego słownictwa pozostawianie przestrzeni między akapitami ilustracja na tej samej stronie co towarzyszący jej tekst ciemne czcionki na jasnym tle, nigdy odwrotnie

Strona internetowa łatwa w nawigowaniu z możliwością przeszukiwania strony najlepiej bez ramek i tabel bez przesuwających się rysunków i tekstów z wersją audio towarzyszącą tekstowi zob. http://www.w3c.org/wai http://dwww.pl

Współpraca z organizacjami i osobami indywidualnymi zaproszenie do realizacji wspólnych projektów wspólne „burze mózgów” wspólne kampanie, wystawy, konferencje instrukcje dla klientów dotyczące korzystania z biblioteki grupy dyskusyjne wspólne kontakty z mediami

Rady dla osób obsługujących osoby z uszkodzonym słuchem Podejdź do klienta, tak żebyś był widzialny Spytaj w jaki sposób chce się komunikować Jeśli możesz zredukuj panujące w bibliotece hałasy Zawsze bądź zwrócony twarzą do użytkownika

Rady dla osób obsługujących osoby z uszkodzonym słuchem Jeśli korzystasz z pomocy tłumacza języka migowego, mów do klienta a nie do tłumacza Mów w normalnym tempie Usta muszą być widoczne Zwróć uwagę na oświetlenie Jeśli klient cię nie rozumie, napisz co chcesz mu przekazać

Rady dla osób obsługujących osoby z uszkodzonym wzrokiem Nie krzycz i nie mów głośniej niż zwykle Przedstaw się i osoby tobie towarzyszące Zwracaj się bezpośrednio do osoby niewidomej a nie do jej widzących towarzyszy Nie dotykaj i nie głaszcz psa przewodnika Jeśli masz być przewodnikiem osoby niewidomej pozwól uchwycić jej swój łokieć

Rady dla osób obsługujących klientów z niepełnosprawnością ruchową Zwróć uwagę na to by trasy, po których mogą się przemieszczać klienci nie były zastawione Bez pozwolenia nie dotykaj ani nie popychaj wózka inwalidzkiego Rozmawiając staraj się abyś był na poziomie oczu klienta Mów bezpośrednio do klienta a nie do osób mu towarzyszących

Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w nauce (np Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w nauce (np. dyslektyków) Dawaj jasne wskazówki. Sprawdź czy są zrozumiałe. W razie potrzeby powtórz Bądź cierpliwy Bądź dosłowny Jeśli to konieczne zaproponuj pomoc przy pisaniu Zaoferuj informacje w różnych formatach

Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w nauce (np Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w nauce (np. dyslektyków) Traktuj użytkownika z szacunkiem

Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w mówieniu np Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w mówieniu np. z mózgowym porażeniem dziecięcym Jeśli nie jesteś pewny co dana osoba mówi, powtórz to i poproś o potwierdzenie Jeśli zupełnie nie rozumiesz co mówi do ciebie, powiedz jej to i spytaj o inny sposób komunikacji Zaproponuj pisanie jako alternatywną drogę komunikowania Weź pod rozwagę przeniesienie się do mniej publicznego i bardziej zacisznego miejsca

Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w mówieniu np Rady dla osób obsługujących klientów z trudnościami w mówieniu np. z mózgowym porażeniem dziecięcym Nie dokańczaj za swojego rozmówcę zdań Traktuj użytkownika z szacunkiem

Dziękuję za uwagę