Wybrane fakty z dziejów historii naszej miejscowości DZIEJE IWONICZA Wybrane fakty z dziejów historii naszej miejscowości

RYS IWONICZA Iwonicz – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Iwonicz-Zdrój, w pobliżu uzdrowiska Iwonicz-Zdrój. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

KOŚCIÓŁ PARAFIALNY Kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych – zbudowany z fundacji Marcina Iwanieckiego. Pierwsze wzmianki o świątyni pochodzą z 1464 r. i mówią o poświęceniu jej przez biskupa przemyskiego Mikołaja Błażejowskiego. W I poł. XVII wieku dobudowano zakrystię i od strony zachodniej dostawiono wieżę-dzwonnicę.

Ołtarz We wnętrzu bogaty wystrój barokowy, polichromia i obrazy (z 1885 roku), malarzy Jana i Pawła Bogdańskich z Jaślisk i ołtarz główny, bogato złocony z rzeźbami św. Piotra i Pawła, i Piętą, w ołtarzach bocznych rzeźby i płaskorzeźby dłuta Józefa Aszklara z Lubatowej, (mieszkańca Iwonicza, a później Haczowa) z lat 1885-1895. W bocznej kaplicy Matki Boskiej Bolesnej (południowej) stary ołtarz główny z XV wieku, przeniesiony z nawy głównej po wybudowaniu nowego, i stare organy. Nad tą kaplicą z otworem do nawy głównej Loża Kotlarska, zwana Pańskim Chórkiem. W obejściu świątyni kamienne rzeźby również dłuta Józefa Aszklara. W latach 1884 -1895 świątynię przebudowano, m.in.: przedłużono korpus nawowy, dobudowano dwie kaplice, a do prezbiterium kaplicę Załuskich (Karola i Amelii oraz Michałowej) z ich epitafiami i tablicą proboszcza a także oficera powstania 1831 r. Maksymiliana Stanisławskiego

Kilka słów o przeszłości Osadnictwo człowieka na terenie Iwonicza sięga czasów neolitu (4000 – 2000 lat p.n.e.) Z tego okresu pochodzą odkryte na polach narzędzia krzemienne. Pierwsze pisemne wzmianki o Iwoniczu pochodzą z 1413 i z 1427 r., kiedy miejscowość była własnością rycerską Morawy de Iwancze. Od 1427 roku pojawiają się już obszerne wiadomości historyczne o Iwoniczu, należał on do parafii Miejsce, następnie Rogi. W 1646 roku biskup przemyski Mikołaj Błażejowski nadał Iwoniczowi rangę parafii. Miejscowość dobrze się rozwijała. Posiadała młyn, karczmę, tartak, piekarnię, rzeźnię, stawy rybne oraz dwór. Iwonicz był w posiadaniu rodu Iwanieckich z Otosławic. Potem przechodzi w ręce rodu Kmitów, a w II poł. XVI wieku staje się własnością Sienieńskich. Po śmierci właściciela Iwonicza, w roku 1492, miejscowością tą podzieliły się trzy córki Marcina Iwanieckiego: Katarzyna - żona Jana Kolanowskiego, Urszula - żona Wacława Pobiedzińskiego i Anna - żona Druzjana Trzecieskiego Ostatecznie Iwonicz został własnością Jana Pobiedzińskiego - syna Wacława i Urszuli. Wieś została lokowana na prawie magdeburskim w XV wieku. W okresie I Rzeczypospolitej wieś należała do ziemi sanockiej, województwa ruskiego.

Warto zobaczyć Zbór ariański i zegar słoneczny na jego ścianie

A to ciekawe Zabytkowy most

W XVI w. właścicielami Iwonicza byli Bobolowie ze Strachociny W XVI w. właścicielami Iwonicza byli Bobolowie ze Strachociny. W roku 1520 Iwonicz stał się własnością Wiktoriana Sienieńskiego, który otrzymał przywileje od króla Zygmunta Starego (z lat 1520 - 1523) dotyczące iwonickich wód leczniczych. W 1657 r. na Iwonicz napadły wojska Jerzego II Rakoczego i Kozacy, rabując i podpalając wieś, mordując mieszkańców. Najazdy szwedzkie w latach 1655-1668 też powodowały wiele zniszczeń. W roku 1677 nowym kolatorem Iwonicza został Jan Laskowski. W I połowie XVIII wieku Iwonicz przeżywał przemarsze różnych wojsk, często mordujących ludność i niszczących zabudowania. W 1721 roku opisano poszukiwanie, a nawet metody wydobycia i przetworzenia oleju skalnego w Iwoniczu. Następnie właścicielami Iwonicza była rodzina wojewody Ossolińskiego. W 1793 od ówczesnej właścicielki Teresy z Ossolińskich Potockiej kupił wieś Michał Ostaszewski, ale już w 1799 sprzedał ją rodzinie Załuskich, do których należała nieprzerwanie do 1945 roku.

Pałac Załuskich Oranżeria w Parku

Początek uzdrowiska Pod koniec XVIII wieku z części Iwonicza wyodrębniła się osada przyrodolecznicza pod nazwą Zdrój, obecnie Iwonicz-Zdrój.

Informacje zebrała i przedstawiła Maja Adamiak kl. IV b