ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Wojciech Gaszyński ORGANIZACJA I ZADANIA SZPITALNEGO ODDZIAŁU RATUNKOWEGO Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Akademii Medycznej w Łodzi

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO 41 % ofiar wypadków dociera do szpitala w czasie dłuższym niż 3 godziny wskaźnik śmiertelności urazowej wynosi 12,5 % 62,4 % zgonów około-wypadkowych występuje w fazie przedszpitalnej straty ekonomiczne z tytułu wypadków wynoszą 7-8 % budżetu państwa dane MSWiA 18.04.2000

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO 17 ofiar śmiertelnych/ 100 000 mieszkańców w grupie mężczyzn do 44 roku życia i wśród dzieci urazy / obrażenia stanowią pierwszą przyczynę zgonów 52,7 % wszystkich zgonów - choroby układu krążenia 38 % zgonów z powodu chorób serca 40 % chorych z zawałem serca ma szansę przeżycia UDARY MÓZGU - stanowią trzecią przyczynę zgonów 60 tysięcy osób w ciągu roku 60 % umiera w ciągu 12 miesięcy od zachorowania ( skrócenie dostępu do specjalistycznego leczenia do 1 godziny pozwoli zmniejszyć odsetek zgonów o ok.15% ) dane MZ marzec 2001

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO MEDYCYNA RATUNKOWA - historia : * lata 60-te Ahnefeld „łańcuch przeżycia” * 1967-1975 Nagela w USA organizuje system ratownictwa przedszpitalnego (EMS) * 1973 ustanowienie w UK specjalizacji z medycyny ratunkowej (Accident and Emergency Medicine) * 1994 powstanie Europejskiego Towarzystwa Medycyny Ratunkowej * 1999 ustanowienie w Polsce specjalizacji z medycyny ratunkowej * 2000 powołanie Zakładów Medycyny Ratunkowej i Katastrof w Akademiach Medycznych

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Lata 60-te Ahnefeld F.W. - wprowadza koncepcję „łańcucha przeżycia” Lata 90-te Nowa koncepcja Emergency Medical System - EMS - System Postępowania Przedszpitalnego

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO MIEJSCE LECZENIA I STABILIZACJI CHOREGO I. Pierwsza zasada „bierz i pędź” (scoop and run) dotyczy urazu przenikającego lub tępego włącznie z obrażeniami dużych naczyń wykonują paramedycy lub lekarze w ramach BLS A. Drożność górnych dróg oddechowych B. Oddech i tlenoterapia C. Krążenie i kontrola krwawienia zewnętrznego D. Ocena stanu neurologicznego- unieruchomienie kręgosłupa szyjnego E. Unieruchomienie złamań

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO II. Druga zasada „zostań i działaj” (stay and play) wykonują lekarze w ramach ALS „Złota godzina” rozumiana jako czas graniczny od urazu do wprowadzenia interwencji ratujących życie

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO 1998 Europejski Manifest Medycyny Ratunkowej * zapewnienie zorganizowanego systemu postępowania ratunkowego w fazie przedszpitalnej i szpitalnej * standaryzacja i wysoka jakość leczenia ratunkowego * ograniczenie śmiertelności, kalectwa i cierpienia wynikającego z urazu lub nagłej choroby * prace badawcze nad istotą i leczeniem nagłych zagrożeń * zbieranie danych epidemiologicznych pomocnych w ustaleniu zasad zapobiegania wypadkom i promocji zdrowia

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO  PIERWSZA POMOC  POMOC KWALIFIKOWANA  SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY WCZESNA DIAGNOSTYKA I STABILIZACJA  LECZENIE OSTATECZNE-SPECJALISTYCZNE OPERACYJNE INTENSYWNA TERAPIA WCZESNA REHABILITACJA FAZA PRZEDSZPITALNA FAZA SZPITALNA

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO FAZA PRZEDSZPITALNA BLS ALS ZŁOTA GODZINA SPOŁECZEŃSTWO SŁUŻBY PUBLICZNE POGOTOWIE RATUNKOWE SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO FAZA PRZEDSZPITALNA ZINTEGROWANY PROGRAM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO ALS . ACLS ABC + TLEN WCZESNA DEFIBRYLACJA FARMAKOTERAPIA RATOWNICY MEDYCZNI ( PARAMEDEYCY, PIELĘGNIARKI ANESTEZJOLOGICZNE) LEKARZE (ANESTEZJOLODZY, CHIRURDZY, INTERNIŚCI ) LEKARZE SPECJALIŚCI MEDYCYNY RATUNKOWEJ POGOTOWIE RATUNKOWE „scoop and run”-bierz i pędź „stay and play”-stój i postępuj

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO CENTRUM POWIADAMIANIA RATUNKOWEGO FAZA PRZEDSZPITALNA FAZA SZPITALNA

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO SZPITAL I stopnia * najbliższy szpital * ODDZIAŁ MEDYCYNY RATUNKOWEJ PIERWSZA POMOC POSTĘPOWANIE PRZEDSZPITALNE WCZESNA FAZA SZPITALNA POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNO-OPERACYJNE INTENSYWNA TERAPIA REHABILITACJA SZPITAL III stopnia *Klinika Medycyny Ratunkowej Ośrodek edukacyjno-badawczy SZPITAL II stopnia * Szpital specjalistyczny * ODDZIAŁ MEDYCYNY RATUNKOWEJ

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO 1999 rok - polska modyfikacja EMS - Zintegrowany System Ratownictwa Medycznego FAZA PRZEDSZPITALNA Pierwsza Pomoc POMOC KWALIFIKOWANA Szpital I° Szpitalny Oddział Medycyny Ratunkowej WCZESNA FAZA SZPITALNA Szpital II° Szpitalny Oddział Medycyny Ratunkowej Szpital III° Kliniczny Oddział Medycyny Ratunkowej edukacja- programy naukowo-badawcze

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY * Zadania Oddziału : - zahamowanie procesów patofizjologii śmierci wczesnej - szybkie, wczesne określenie rozmiaru zagrożenia, uszkodzenia, zranienia ( szybka diagnostyka) - zahamowanie rozwijania się wstrząsu - leczenie bólu okołourazowego - podjęcie decyzji o dalszym leczeniu specjalistycznym ( ewentualne rozpoczęcie tego leczenia) - przygotowanie pacjenta do dalszych etapów leczenia. * Oddział działa w ramach Zintegrowanego Systemu Ratownictwa Medycznego

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Wymogi stawiane przy kwalifikowaniu Szpitala do utworzenia Szpitalnego Oddziału Ratunkowego I - kryteria bezwzględne : a/ istnienie w strukturach szpitala oddziałów * anestezjologii i intensywnej terapii * chirurgii ogólnej * chirurgii urazowej * chorób wewnętrznych * pracowni diagnostyki radiologicznej * laboratorium diagnostycznego b/ istnienie warunków lokalowych c/ organizacja ( stała obsada etatowa w tym ordynator) II - kryteria względne : • istnienie w strukturach szpitala oddziałów - pediatrii; kardiologii; neurologii; neurochirurgii; stacji dializ ; ginekologii z położnictwem; • ambulansu sanitarnego R Anestezjologia i intensywna terapia

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY 1-obszar segregacji i przyjęć 2 -obszar resuscytacyjno-zabiegowy 3 - obszar obserwacji i budzeń Krótkoterminowa intensywna terapia 4 - obszar krótkoterminowej intensywnej terapii 5 - obszar ambulatoryjno-konsultacyjny 6 - obszar diagnostyczno-laboratoryjny 7 -zaplecze administracyjno-gospodarcze

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO MEDYCYNA RATUNKOWA NADZIEJE EMOCJE KONTROWERSJE

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY ŁÓŻKA  KRÓTKOTRWAŁEJ INTENSYWNEJ TERAPII ¤ czy są to inne łóżka aniżeli łóżka intensywnej terapii ? ¤ czy można traktować oddział intensywnej terapii jako bazę łóżkową dla oddziału ratunkowego ? ¤ czy łóżka oddziału ratunkowego można traktować jako łóżka intensywnej terapii dla szpitala ? ¤ czy obszar resuscytacyjno-zabiegowy spełnia zadania oddziału zabiegowego ? ¤ czy łóżka obszaru obserwacyjno-diagnostycznego spełniają zadania oddziałów niezabiegowych ? PYTANIA I WĄTPLIWOŚCI WYNIKAJĄ !! BRAKU WIEDZY OGRANICZONYCH ŚRODKÓW FINANSOWYCH

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO MEDYCYNA RATUNKOWA WĄTPLIWOŚCI 1 2 3 ZAKRES DZIAŃ SPECJALIZACJA PODSTAWOWA ZAKRES ZADAŃ STRUKTURA ORGANIZACYJNA SPECJALIZACJA SZCZEGÓŁOWA

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO ZADANIA SZPITALNEGO ODDZIAŁU RATUNKOWEGO * zapewnienie jakości, zakresu i czasu kwalifikowanemu postępowaniu przedszpitalnemu * zapewnienie wyspecjalizowanego zaplecza szpitalnego odpowiedzialnego za wczesne etapy leczenia wszystkich nagłych zagrożeń życia * zapewnienie ciągłości leczenia we wczesnej fazie * ustalenie kompetencji i odpowiedzialności za to postępowanie

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY- procedury 1-RESUSCYTACJA 2 -MNOGIE OBRAŻENIA CIAŁA 3 - STANY NAGŁE W CHOROBACH UKŁADU KRĄŻENIA 4 - STANY NAGŁE W CHOROBACH UKŁADU ODDECHOWEGO 5 - STANY NAGŁE W CHOROBACH UKŁADU POKARMOWEGO 6 - STANY NAGŁE W CHOROBACH UKŁADU NERWOWEGO 7 - INNE STANY NAGŁE ZAGRAŻAJĄCE ŻYCIU

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO URAZ działanie siły zewnętrznej na organizm OBRAŻENIE fizyczne uszkodzenie ciała będące wynikiem urazu MNOGIE OBRAŻENIA CIAŁA jednoczesne obrażenia co najmniej dwóch okolic ciała, z których obrażenie każdej stanowi wskazanie do hospitalizacji i wymaga specjalistycznego leczenia OBRAŻENIA WIELONARZĄDOWE obrażenia co najmniej dwóch narządów danej okolicy ciała OBRAŻENIA WIELOMIEJSCOWE różnorodne obrażenia różnych okolic ciała

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO WCZESNA DIAGNOSTYKA STABILIZACJA pobyt w oddziale do 72 godzin INTENSYWNA TERAPIA SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY LECZENIE WIELOPROFILOWE pobyt w oddziale czas nielimitowany

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Medycyna Ratunkowa w AM w Łodzi KATEDRA ANESTEZJOLOGII I IMTENSYWNEJ TERAPII Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof KLINICZNY Szpitalny Oddział Ratunkowy w Szpitalu im. Kopernika SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY w Szpitalu im.Barlickiego

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Szpitalny Oddział Ratunkowy RUCH CHORYCH Diagnostyka Obrazowa RTG SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY IZBA PRZYJĘĆ Diagnostyka Laboratoryjna Kliniki Nie zabiegowe ODDZIAŁ INTENSYWNEJ TERAPII Kliniki Zabiegowe

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY -finansowanie BUDŻET GOTOWOŚĆ DO PRACY USŁUGA KASA CHORYCH

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO MEDYCYNA KATASTROF - historia * 1983 Club of Mainz - przekształcił się w Światowe Towarzystwo Medycyny Stanów Nagłych i Katastrof (World Association for Emergency and Disaster Medicine) * 1986 Powołanie Polskiego Towarzystwa Medycyny Stanów Nagłych i Katastrof * 1992 Wprowadzenie programu nauczanie medycyny katastrof w uczelniach medycznych * 2000 Integracja programów nauczania medycyny katastrof i medycyny ratunkowej

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Wyróżniki medycyny katastrof : - wielkość zdarzenia - nagłość zdarzenia - czynniki towarzyszące -segregacja medyczna fazy ratownicze w katastrofie priorytety koordynacja działań Plan Zabezpieczenia - miejsce zdarzenia - transport - szpitale I-ego i II-go rzutu

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO MEDYCYNA KATASTROF * wykorzystuje: - Zintegrowany System Ratownictwa Medycznego - Plany i Programy Działań- Antykryzysowych - Metodologię innych nauk medycznych, wojskowych, humanistycznych, farmaceutycznych i innych - Programy współpracy międzynarodowej

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Medycyna Ratunkowa Medycyna Katastrof 80 % działania medyczne 20% działania techniczne 80 % działania techniczne i organizacyjne 20% działania medyczne

ZINTEGROWANY SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Relacje pomiędzy medycyną ratunkową a katastrof MEDYCYNA KATASTROF MEDYCYNA RATUNKOWA