Przygotowanie młodzieży do wejścia na rynek pracy Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego

definicja : „Wewnątrzszkolny system doradztwa jest to ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. System powinien określać: role i zadania nauczycieli w ramach rocznego planu działań, czas i miejsce realizacji zadań, oczekiwane efekty, metody pracy” (A. Łukaszewicz, Szkolny doradca zawodowy, KOWEZiU 2003).

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego jest usystematyzowanym dokumentem, który precyzuje wytyczne szkolnego programu doradztwa zawodowego, szczegółowo określa, jak realizować program, aby zaspokajać potrzeby uczniów w zakresie doradztwa zawodowego, przygotowywany jest w porozumieniu ze wszystkimi zainteresowanymi osobami (partnerami szkoły)., jest integralną częścią ogólnego planu dydaktyczno-wychowawczego szkoły, jest realizowany przez doradców zawodowych, nauczycieli, osoby zarządzające szkołą oraz zespoły programowe, a także uczniów i ich rodziców.  

Akty prawne nakazujące zorganizowanie WSD w każdej szkole lub placówce, poczynając od poziomu gimnazjum, oraz we wszystkich typach szkół ponadgimnazjalnych (bez względu na to, czy szkoła posiada doradcę zawodowego).

USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY Z DNIA 7 WRZEŚNIA 1991 ROKU Artykuł 1, zobowiązuje szkoły do realizacji zadań dotyczących orientacji i poradnictwa zawodowego i brzmi : System oświaty zapewnia w szczególności: 14) przygotowanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia.

wyżej wymienionych placówek powinien określać, między innymi, „… Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624 z kolejnymi zmianami) w punktach dotyczących gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych mówi, iż statut wyżej wymienionych placówek powinien określać, między innymi, „… organizację wewnątrzszkolnego systemu doradztwa oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia, a także organizację współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi oraz innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc uczniom i rodzicom”.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno- pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228 z 2010r., poz. 1487), § 6. 1. W szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana uczniom w formie: zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej — w przypadku uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych; porad i konsultacji.

§ 16. Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej organizuje się w celu wspomagania uczniów gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Zajęcia prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści.

§ 18. 1. Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści w przedszkolu, szkole i placówce prowadzą działania pedagogiczne mające na celu: c) w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej — doradztwo edukacyjno-zawodowe § 20. 1. Do zadań zespołu należy: 3) zaplanowanie działań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego i sposobu ich realizacji —w przypadku ucznia gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej.

§ 31. 1. Do zadań doradcy zawodowego należy ponadto: 1) systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania poszczególnych uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; 2) gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia; 3) prowadzenie zajęć przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej; 4) koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę i placówkę; współpraca z innymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego

2. W przypadku braku doradcy zawodowego w szkole lub placówce dyrektor szkoły lub placówki wyznacza nauczyciela planującego i realizującego zadania z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego Wsparcie merytoryczne dla nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów udzielających pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu, szkole i placówce zapewniają poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne, oraz placówki doskonalenia nauczycieli

Kryteria opracowania programu Program szkolnego doradztwa zawodowego powinien: być ogólnodostępny, być zorientowany na ucznia, być przejrzysty, być wyważony, odpowiadać na potrzeby uczniów, dawać poczucie bezpieczeństwa dla ucznia ( poufność rozmowy doradczej, wyników uzyskiwanych podczas badań i testów), podkreślać znaczenie zaangażowania w proces doradztwa całej szkoły, w pełni wykorzystywać dostępne zasoby, być stale weryfikowany.

Szkolny system doradztwa edukacyjno-zawodowego może zawierać podstawowe akty prawne cele ogólne i szczegółowe plan i tematykę zajęć dla poszczególnych klas, plan działań ogólnoszkolnych, osoby odpowiedzialne metody i formy pracy zasady współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi oraz innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo przygotowywanie informacji o szkole i promowanie szkoły w środowisku lokalnym,

FORMY PRACY MOŻLIWE DO WYKORZYSTANIA W SZKOLNYM SYTEMIE DORADZTWA Formy adresowane do uczniów: zajęcia warsztatowe (z całą klasą lub grupą zainteresowanych uczniów), zajęcia lekcyjne, poświęcone tematyce edukacyjno-zawodowej, projekcje filmów o zawodach, wycieczki do zakładów pracy, rozmowy doradcze, spotkania z przedstawicielami różnych zawodów, organizowanie Dnia Otwartego szkoły, udział w Targach Edukacyjnych, praca z internetem, praca z informatorami: o zawodach, o szkołach ponadgimnazjalnych, udostępnianie literatury z zakresu orientacji zawodowej i poradnictwa zawodowego

Formy adresowane do rodziców prezentacje i prelekcje, udostępnianie informatorów szkół wyższego rzędu i literatury z zakresu poradnictwa zawodowego, indywidualne rozmowy z pedagogiem /psychologiem/ doradcą zawodowym Formy adresowane do nauczycieli szkolenia z zakresu doradztwa zawodowego w szkołach, stwarzanie warunków do wymiany doświadczeń, przygotowanie materiałów dydaktycznych dotyczących problematyki doradztwa zawodowego,

Formy adresowane do środowiska lokalnego: współpraca z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, współpraca z instytucjami zajmującymi się poradnictwem zawodowym i pośrednictwem pracy (współpraca z MCK, PUP, MBP, OHP, CRR, szkołami wyższego rzędu, pracodawcami), promocja szkoły w środowisku lokalnym

Proponowane formy współpracy

Poradnictwo indywidualne: Diagnoza uzdolnień poznawczych i predyspozycji zawodowych Opiniowanie (na podstawie badań) dotyczące kształcenia ponadgimnazjalnego uczniów z problemami zdrowotnymi Rozmowa doradcza Konsultacje indywidualne na terenie szkół i poradni

Zajęcia lekcyjne, tematyka zajęć: Kl. I – II gimnazjum „Przygotowujemy się do podejmowania decyzji szkolno-zawodowej – planujemy ścieżki i kroki” – zajęcia warsztatowe „Moje zamierzenia szkolno-zawodowe” „ Świat zawodów. Poznajemy zawody” „Praca w życiu człowieka” KL. III gimnazjum „Struktura szkolnictwa ponadgimnazjalnego, ze szczególnym uwzględnieniem szkół ponadgimnazjalnych powiatu brzeskiego. Terminy i warunki rekrutacji. Szkolnictwo sportowe i artystyczne.” „Czy ryba może żyć bez wody? Predyspozycje zdrowotne i ich wpływ na wybór zawodu” „Drogi prowadzące do zawodu. Szkolne i pozaszkolne formy doskonalenia zawodowego” „Zainteresowania a wybór zawodu” „Samoocena umiejętności. Zarządzanie własnym czasem”

Szkoła ponadgimnazjalna „Komunikacja werbalna i niewerbalna. Bariery komunikacyjne.” „Rozmowa kwalifikacyjna”. „Typ osobowości a praca”. „Recepta na karierę , uwarunkowanie drogi do sukcesu”. „Analiza umiejętności gospodarowania własnym czasem . Ćwiczenia w planowaniu z przyszłości - wyznaczenie planów szczegółowych i długoterminowych” . „Zmiana ścieżki kariery zawodowej . Możliwe formy podnoszenia kwalifikacji zawodowych” .  „Wybrane metody szukania pracy”.

Rodzice i nauczyciele Konsultacje indywidualne dla nauczycieli Udział w posiedzeniach Rad Pedagogicznych Poradnictwo dla rodziców: „ Jak pomóc dziecku w wyborze szkoły ponadgimnazjalnej i zawodu?” Formy: prelekcja lub zajęcia warsztatowe, przy ograniczonej liczbie rodziców - maksymalnie jedna klasa Konsultacje indywidualne na terenie szkół i poradni Pomoc w organizacji spotkań z pracodawcami dla uczniów i rodziców

Konkursy zawodoznawcze dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych

Maria Jukowska-Jasiczek Dziękuję za uwagę Maria Jukowska-Jasiczek