Organizmy zmodyfikowane genetycznie są szansą czy zagrożeniem Organizmy zmodyfikowane genetycznie są szansą czy zagrożeniem? Opracowała: Janina Baranowska

GMO, czyli organizmy zmodyfikowane genetycznie (organizmy transgeniczne) to rośliny, zwierzęta i drobnoustroje, których geny zostały celowo zmienione przez człowieka. Rekombinacja DNA i inne pokrewne techniki pozwalają tworzyć organizmy o odmiennych właściwościach niż macierzysty gatunek.

Areał upraw roślin transgenicznych na świecie wynosi ponad 114 mln ha Areał upraw roślin transgenicznych na świecie wynosi ponad 114 mln ha. Według raportu Międzynarodowej Agencji ds. Wprowadzania Nowych Zastosowań Agrobiotechnologicznych (ISAAA) za rok 2006 uprawy roślin zmodyfikowanych genetycznie znajdują się w 22 krajach świata.

Najwięcej jest ich w Ameryce Północnej i Południowej w tym USA – 54 mln ha. Europejskimi liderami są Rumunia i Hiszpania, gdzie GMO uprawia się na ok. 100 tys. ha.

Największą powierzchnię uprawy , bo blisko 59 mln ha, co stanowi 57% globalnego areału zajmuje soja. Kolejne to: kukurydza, bawełna i rzepak.

W Polsce nie uprawia się roślin transgenicznych W Polsce nie uprawia się roślin transgenicznych. Jedyną legalną uprawianą rośliną zmodyfikowaną genetycznie w Europie była kukurydza odmiany MON 810 . Obecnie Komisja Europejska zezwoliła na uprawę zmodyfikowanego genetycznie ziemniaka odmiana Amflora.

Odmiana ta może być wykorzystywana do celów przemysłowych do produkcji m.in. kleju i papieru oraz może służyć jako składnik pasz zwierzęcych. W kolejce do zatwierdzenia czekają cztery zmodyfikowane odmiany kukurydzy.

Kraje wchodzące w skład Unii nie mają wielkich szans na zablokowanie genetycznie zmodyfikowanych upraw na swoim terenie. Ale mogą się starać o wprowadzenie klauzuli ochronnej.

W Polsce GMO ma swoich zwolenników i przeciwników W Polsce GMO ma swoich zwolenników i przeciwników. Z jednej strony mamy naukowców z Komitetu Biotechnologii PAN, którzy uważają, że nie ma żadnych badań potwierdzających szkodliwość GMO.

Z drugiej strony naukowcy z Komitetu Ochrony Przyrody PAN głoszą, że organizmy zmodyfikowane genetycznie to zagrożenie bioróżnorodności oraz niewiadomo jakie skutki dla zdrowia może przynieść spożywanie żywności modyfikowanej genetycznie.

Polska ze swoimi małymi polami i zróżnicowanymi uprawami stanowi bastion bioróżnorodności w Unii Europejskiej.

Przeciwnicy ostrzegają, że GMO rozprzestrzenia się w przyrodzie w sposób niekontrolowany. Wprowadzenie nowego czynnika genetycznego do środowiska jest nieodwracalne, a skutki tego typu doświadczeń poznamy dopiero za kilka pokoleń.

Zwolennicy podkreślają przede wszystkim to, że stosowanie nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin niszczy bioróżnorodność w dużo większym stopniu niż GMO.

Ciekawe jest to, że zarówno zwolennicy jak i przeciwnicy GMO przyznają, że jest za wcześnie aby mówić jednoznacznie o skutkach upraw modyfikowanych genetycznie. Do tej pory nie znamy dokładnie wpływu GMO na środowisko.

Ogromne kontrowersje wzbudza upowszechnienie i wprowadzenie modyfikowanej genetycznie żywności. Z jednej strony nawet zachwyt nad nowymi możliwościami, z drugiej lęk, bo nie wyjaśniono do końca wpływu żywności transgenicznej na organizm ludzki.

Niektórzy naukowcy uważają, że białka będące produktami ekspresji trans genów mogą modyfikować przebieg metabolizmu komórek i prowadzić do powstania związków szkodliwych, powodujących np. uczulenia.

Jednak tradycyjna żywność również wywołuje alergie Jednak tradycyjna żywność również wywołuje alergie. Do tej pory nie udało się jednoznacznie stwierdzić negatywnego wpływu genetycznie modyfikowanej żywności na organizm ludzki. Nie udało się jednak udowodnić jej całkowitej nieszkodliwości.

Niezależnie od naszego stanowiska w sprawie GMO wszyscy powinniśmy mieć prawo świadomego wyboru tego, co jemy. Wybierając się na zakupy, możemy sami decydować, co wkładamy do koszyka.

Obecnie obowiązujące prawo nakłada obowiązek umieszczenia na opakowaniu informacji, że dany produkt jest genetycznie zmodyfikowany.

„Ziemia jest największym dobrem, jakie posiadają narody, bez niej nie może być ani własnego państwa, ani wyżywienia” (Wincenty Witos)