Elastyczne formy zatrudnienia czy „umowy śmieciowe”?
Jaka jest skala wykorzystywania tych umów? Czy są one szansą na wejście na rynek pracy, czy pułapką? Czy ich stosowanie chroni nas przed wysokim bezrobociem w kryzysie? Jak poprawić istniejący stan? Czy popularność tych umów w Polsce wynika ze wzrostu niepewności wywołanej kryzysem?
Elastyczne formy zatrudnienia czy „umowy śmieciowe”? (materiały) Rodzaje czasowego zatrudnienia: umowa o pracę na czas określony. umowa o dzieło, umowa zlecenie, praca tymczasowa (agencje pracy tymczasowej) Wymuszanie przez pracodawców samozatrudnienia
(materiały) Źródlo: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat. Według raportu Państwowej Inspekcji Pracy, w pierwszym półroczu 2011 o 70 proc. wzrosła liczba osób, z którymi zawarto umowy cywilnoprawne zamiast umów o pracę, a w ramach umów cywilnoprawnych świadczyło pracę 29 proc. osób objętych kontrolą od stycznia do maja 2011 r., podczas gdy w 2009 odsetek ten wynosił 18,9%.
NBP – Badanie rynku pracy 2014
Wyniki badania PARP Kapitał ludzki 2012: na umowach cywilnoprawnych było zatrudnionych około 10,5% ankietowanych posiadających zatrudnienie. Relacja tych osób do zatrudnionych na umowę o pracę: 1: 6,5
Procentowy udział umów cywilnoprawnych wśród zatrudnionych w różnych kategoriach wiekowych (materiały) Źródło: Raport „Młodzi 2011”
Umowy czasowe: pomost czy pułapka (materiały) Z analizy wynika, iż każda z form czasowego zatrudnienia dawała 40 proc. szans zatrudnienia na czas nieokreślony. W przypadku osób bezrobotnych było to 13 proc. szans, a tych, które były dwa lata temu bierne zawodowo – 6 proc. szans. (Diagnoza Społeczna 2011) W zależności od kraju szanse na przekształcenie umowy czasowej na stałą są zróżnicowane i wynoszą od 1/3 w Hiszpanii i Francji do 2/3 w Holandii i Wielkiej Brytanii (Employment in Europe 2010)
Źródło: A. Kiersztyn, Niepewność zatrudnienia, POLPAN, s. 8.
Umowa o pracę na czas określony (materiały) Stosowane są standardy kodeksu pracy (płaca minimalna, ubezpieczenie społeczne, urlop wypoczynkowy i zdrowotny, BHP) Krótszy okres wypowiedzenia: 2 tygodnie Umowy na czas nieokreślony, uzależniony jest od okresu zatrudnienia u danego wynosi odpowiednio: 2 tygodnie przy przepracowaniu okresu krótszego niż 6 miesięcy, 1 miesiąc przy przepracowaniu okresu co najmniej 6 miesięcy, 3 miesiące przy przeprowadzeniu co najmniej 3 lat Zgodnie z Kodeksem Pracy, 3 kolejna umowa o pracę staje się automatycznie umową na czas nieokreślony (regulacja zawieszona na czas kryzysu) Zgodnie z przygotowywanym w Sejmie projektem, maksymalny okres zatrudnienia na umowy czasowe wyniesie 24 miesiące. Przy zawarciu klauzuli o dopuszczalności wypowiedzeniu w umowie – brak możliwości odwołania do sądu pracy
Umowa o dzieło
Umowa zlecenie
Umowa zlecenie a UOP (poradnik)
Nadużywanie umów cywilnoprawnych
Przygotowywane zmiany w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych Oskładkowanie umów – zlecenie do wysokości płacy minimalnej Stopniowe podnoszenie okresów wypowiedzenia dla umów czasowych Maksymalna liczba umów czasowych: 3 Maksymalny limit zatrudnienia na umowach czasowych – 33 miesiące W dalszym ciągu brak możliwości odwołania do sądów pracy przy umowach czasowych
Ochrona kobiet związana z macierzyństwem Wzmożona ochrona przed wypowiedzeniem – umowa stała i czasowa - … Powrót do zatrudnienia po urlopach związanych z macierzyństwem - … Bezwzględny zakaz zatrudniania w porze nocnej i nadgodzinach Zakaz zatrudniania – bez zgody kobiety – w przerywanym czasie pracy i poza stałym miejscem pracy Zwolnienie z pracy na badanie lekarskie Wykaz prac zabronionych – rozporządzenie RM z 10 września z 1996 r.
Rozwiązanie umowy o pracę Porozumienie stron… Wypowiedzenie UOP na czas określony… UOP na czas nieokreślony – powszechna ochrona przed wypowiedzeniem (wskazanie przyczyny, opinia związków zawodowych, kontrola sądów pracy)… Rozwiązanie bez wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym)… Rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (zwolnienia grupowe) – Ustawa z 13 marca 2003 o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników…