Perspektywa systemowa TEORIA ORGANIZACJI Perspektywa systemowa Dr Marian Krupa

Agenda: Organizacja – przegląd definicji Metafory organizacyjne Morgana Zrozumieć rzeczywistość organizacyjną – B. Bartusiak, M. Krupa Panowanie nad złożonością organizacyjną – J. Badurek: „Pochwała wielodziedzinowości”

1. Organizacja - przegląd definicji Dr Marian Krupa

ORGANIZACJA przegląd definicji Chodzi o potraktowanie ORGANIZACJI jako szeroko rozumianego systemu społecznego, systemu stosunków wewnętrznych i zewnętrznych, funkcjonującego w realnych warunkach i ograniczeniach materialnych i społecznych. G. Morgan

ORGANIZACJE są takie jak ludzie którzy je tworzą. ORGANIZACJA przegląd definicji ZARZĄDZANIE implikuje „coś” czym zarządzamy. Tym „czymś” (zazwyczaj) jest ORGANIZACJA. Typowe organizacje to: przedsiębiorstwa (firmy), instytucje (szkoły, armie, kościoły, stowarzyszenia) Organizacje są jednostkami społecznymi (lub grupami ludzi), rozmyślnie tworzonymi i przekształcanymi dla realizacji określonych celów [Etzioni]. ORGANIZACJE są takie jak ludzie którzy je tworzą.

ORGANIZACJA przegląd definicji picasaweb.google.com

ORGANIZACJA przegląd definicji ORGANIZACJA jest [Ch. Argyris]: wielością części, z których każda dąży do osiągnięcia szczegółowego celu (celów) i które utrzymują się dzięki wzajemnym powiązaniom, jednocześnie przystosowując się do środowiska zewnętrznego i przez to utrzymując stan wzajemnego powiązania części.

ORGANIZACJA przegląd definicji CECHY organizacyjności [Bednarski]: Posiada CEL; Tworzy zbiór elementów; Zawiera sieć wzajemnych powiązań dla tych elementów (strukturę, hierarchię), Składa się z powtarzalnych wspólnych działań – aspekt współpracy Posiada granicę – punkt styku organizacji z otoczeniem zewnętrznym.

ORGANIZACJA przegląd definicji Macierz celów organizacyjnych [M. Krupa]: Poziom zaspokajania podstawowych POTRZEB Cele PRAGMATYCZNE (koncentracja na zaspokajaniu potrzeb – walka o przetrwanie) Cele REWOLUCYJNE (konieczność i wola głębokich zmian) wysoki Cele STABILIZUJĄCE (unikanie zmian – utrzymanie status quo) Cele IDEALISTYCZNE (koncentracja na aspiracjach) niski Teoria systemów – cele nadrzędne Piramida Maslowa Diagnoza organizacyjna Cykl życia organizacji niski wysoki Poziom ASPIRACJI, ambicji i potrzeby rozwoju

ORGANIZACJA przegląd definicji Typologie organizacji / władzy [Etzioni] Przymusowe - władza oparta na przymusie, niekiedy nawet fizycznym, a uczestnicy nie utożsamiają się z organizacją (np. obóz pracy, więzienie); Utylitarne (ekonomiczne) - władza pochodzi z prawa dysponowania środkami motywowania (płace, premie) a relacja podporządkowania ma charakter kalkulacji (np. co mam z tego, że pracuję dłużej np. 10 lub 12 godzin zamiast 8 godzin); Normatywne (moralne) - władza opiera się na przekonaniach ludzi (moralność, system wartości), np. kościoły partie polityczne itd. [A. Bednarski].

ORGANIZACJA przegląd definicji Typologie organizacji [Etzioni]:

2. Metafory organizacyjne Morgana G. Morgan, Obrazy organizacji, Warszawa 1997

OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Organizacje jako maszyny (biurokracje) mówimy o organizacjach tak, jakby były maszynami, i wobec tego jesteśmy skłonni oczekiwać od nich, że będą działać jak maszyny: w sposób zrutynizowany, wydajny, niezawodny i przewidywalny. G. Morgan, Obrazy organizacji, Warszawa 1997

OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Organizacje jako organizmy Jednostki i grupy, podobnie jak organizmy biologiczne, najefektywniej działają wtedy, kiedy są zaspokojone ich potrzeby (Maslow, L. von Bertalanffy) Organizacje tak jak organizmy, są „otwarte” na swoje otoczenie i jeśli mają przetrwać, to muszą się znajdować w odpowiedniej relacji z tym otoczeniem. Organizację jako system składa się z podsystemów, tak jak żywe organizmy z cząsteczek, komórek i organów. G. Morgan, Obrazy organizacji, Warszawa 1997

OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Organizacje jako mózgi Możliwe jest takie projektowanie organizacji, aby mogły się uczyć i samoorganizować podobnie jak w pełni funkcjonujący mózg. Uczenie się i samoorganizowanie na ogół wymaga przekształcenia postaw: położenia nacisku na aktywność w przeciwieństwie do bierności, - na autonomię w przeciwieństwie do zależności, - na współpracę w przeciwieństwie do rywalizacji, - na otwartość w przeciwieństwie do zamykania się, - na demokratyczne dociekania w przeciwieństwie do autorytarnych wierzeń. G. Morgan, Obrazy organizacji, Warszawa 1997

OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Organizacje jako kultury Organizacje są minispołeczeństwami, które mają własne, odrębne wzory kultury i subkultury. Tak więc jedna organizacja może się postrzegać jako ściśle powiązany zespół, wspólnotę, rodzinę, i wierzy we wspólną pracę. Charakter jakiejś kultury kryje się w właściwościach jej społecznych wartościach, normach i obyczajach oraz że jeśli ktoś stosuje się do tych reguł zachowania, to z powodzeniem zbuduje pozytywną rzeczywistość społeczną. G. Morgan, Obrazy organizacji, Warszawa 1997

OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Organizacje jako kultury c.d. KULTURA nie jest czymś, co jest narzucane jakiemuś środowisku społecznemu, ale raczej rozwija się w trakcie interakcji. W organizacjach często istnieje wiele różnych i rywalizujących ze sobą systemów wartości, które tworzą raczej mozaikę realiów organizacji niż jednolitą kulturę. G. Morgan, Obrazy organizacji, Warszawa 1997

OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Organizacje jako kultury c.d. Macierz postaw (kultur) organizacyjnych [Krupa]: M. Krupa

OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Organizacje jako systemy polityczne Interesy (cele, wartości, potrzeby), konflikt (sprzeczność interesów) i władza (środek rozwiązywania konfliktów). Polityka powstaje w organizacji wtedy, kiedy ludzie różnie myślą i chcą różnie działać dla osiągnięcia różnych, indywidualnych celów. To zróżnicowanie wytwarza napięcia, które trzeba rozładowywać za pomocą środków politycznych (organizacji/ instytucji). G. Morgan, Obrazy organizacji, Warszawa 1997

OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Organizacje jako psychiczne więzienia (Sokrates) parabola jaskinia jako relacji między pozorami, rzeczywistością a wiedzą. Jaskinia wyobraża świat, a wyprawa na zewnątrz to zdobywanie wiedzy. Metafora „psychicznego więzienia” kieruje naszą uwagę na fakt, że ludzie mogą tworzyć społeczne światy, których wielu z nich może doświadczyć jako sprawiające problemy i ograniczające, oraz pomaga odkryć drogi wyjścia z tych pułapek, które ludzie sami tworzą. G. Morgan, Obrazy organizacji, Warszawa 1997

OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Organizacje jako przepływ i transformacja Teoria (D. Bohm), która skłania nas do rozumienia wszechświata jako płynnej i nieprzerwanej całości. Ów proces przepływu i zmian w każdym punkcie czasu odzwierciedla jakąś bardziej podstawową rzeczywistość - porządek ukryty i ujawniony. Jeśli zatem świat organizacji jest jakąś ujawnioną empiryczną rzeczywistością, najlepiej możemy zrozumieć naturę organizacji przez rozszyfrowanie logiki transformacji oraz zmian, dzięki którym ta rzeczywistość się ujawniana. G. Morgan, Obrazy organizacji, Warszawa 1997

OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Organizacje jako narzędzie dominacji Od zarania dziejów organizację kojarzy się z procesami dominacji społecznej charakteryzującej się tym, że jakieś jednostki lub grupy znajdują sposoby narzucania swojej woli innym (wojny, podboje). Centralnym punktem analizy jest problematyka władzy, tworzenia się klas oraz systemu kontroli. G. Morgan, Obrazy organizacji, Warszawa 1997

Metafory organizacyjne OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Metafory organizacyjne

OBRAZY ORGANIZACJI Gareth Morgan Organizacje są złożonymi i pełnymi paradoksów zjawiskami, które można rozumieć na wiele różnych sposobów. Wiele naszych, przyjmowanych za oczywiste, koncepcji dotyczących organizacji ma charakter metaforyczny, nawet gdybyśmy ich za takie nie uznawali. G. Morgan G. Morgan, Obrazy organizacji, Warszawa 1997

3. Zrozumieć rzeczywistość organizacyjną - B. Bartusiak, M. Krupa Dr Marian Krupa

Zrozumieć rzeczywistość organizacyjną B. Bartusiak. M. Krupa UPORZĄDKOWANIE Perspektywa ontologiczna WARTOSCI INFORMACJA Wszechświat ORGANIZACJA Perspektywa epistemologiczna Perspektywa aksjologiczna CZŁOWIEK Perspektywa antropologiczna

Zrozumieć rzeczywistość organizacyjną B. Bartusiak. M. Krupa Jak uporządkowana jest rzeczywistość (struktura, procesy)? Perspektywa ontologiczna Jakie wartości są realizowane (utylitarność, autoteliczność)? Jakie przepływy informacyjne występują (ilość, jakość)? Wszechświat ORGANIZACJA Perspektywa epistemologiczna Perspektywa aksjologiczna Jaka koncepcja człowieka jest afirmowana (biologiczność, duchowość)? Perspektywa antropologiczna

Jak uporządkowana jest rzeczywistość (struktura, procesy)? Zrozumieć rzeczywistość organizacyjną B. Bartusiak. M. Krupa Jak uporządkowana jest rzeczywistość (struktura, procesy)? Perspektywa ontologiczna

Jakie przepływy informacyjne występują (ilość, jakość)? Zrozumieć rzeczywistość organizacyjną B. Bartusiak. M. Krupa Jakie przepływy informacyjne występują (ilość, jakość)? Perspektywa epistemologiczna

Jakie wartości są realizowane (utylitarność, autoteliczność)? Zrozumieć rzeczywistość organizacyjną B. Bartusiak. M. Krupa Jakie wartości są realizowane (utylitarność, autoteliczność)? Perspektywa aksjologiczna

Jaka koncepcja człowieka jest afirmowana (biologiczność, duchowość)? Zrozumieć rzeczywistość organizacyjną B. Bartusiak. M. Krupa Jaka koncepcja człowieka jest afirmowana (biologiczność, duchowość)? Perspektywa antropologiczna

Zrozumieć rzeczywistość organizacyjną B. Bartusiak. M. Krupa Typologie organizacyjne uporządkowanie – informacja – wartość - człowiek Jaka ORGANIZACJA ?

4. Panowanie nad złożonością organizacyjną - J. Badurek: „Pochwała wielodziedzinowości” Dr Marian Krupa

Panowanie na złożonością J. Badurek Wszechzwiązek zjawisk w połączeniu z odwieczną chęcią panowania nad złożonością rzeczywistości powoduje, że tradycyjne podejście oparte o wąskie specjalizacje okazuje się niewystarczające. Jednocześnie interdyscyplinarność wymaga czynnika integrującego, którym okazuje się być informacja. J. Badurek J. Badurek, Pochwała wielodziedzinowości, Computerworld, 15 kwietnia, Warszawa 2008.

Panowanie nad złożonością J. Badurek Perspektywa ontologiczna Wszechświat ORGANIZACJA Perspektywa epistemologiczna INFORMACJA Perspektywa aksjologiczna Perspektywa antropologiczna

pytania Dr Marian Krupa