Problemy współpracy bibliotek w zakresie współkatalogowania IX Ogólnopolska Konferencja Automatyzacja bibliotek publicznych Regionalne sieci współpracy Strategie, narzędzia, realizacje Warszawa, 25-26 listopada 2010 r. Problemy współpracy bibliotek w zakresie współkatalogowania i tworzenia katalogów centralnych na świecie Marta Grabowska Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski mgrabowska@uw.edu.pl

Biblioteki publiczne w Polsce Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach Dz.U. nr 85 poz. 539 z późn. zm. Biblioteki publiczne: - wojewódzkie biblioteki publiczne - powiatowe biblioteki publiczne - gminne biblioteki publiczne Biblioteka Narodowa

Region Region administracyjny - kompetencje władzy centralnej Region samorządowy - kompetencje samorządu Biblioteki publiczne rozumiane w sposób instytucjonalny województwo (region) samorządowe - biblioteka publiczna powiat samorządowy - biblioteka publiczna gmina samorządowa - biblioteka publiczna

Płaszczyzny współpracy bibliotek w zakresie katalogowania płaszczyzna organizacyjno-systemowa technologiczna

Biblioteki naukowe i akademickie podlegają najczęściej władzom centralnym w danym państwie

Automatyzacja Mechanizacja – zastępuje pracę człowieka Automatyzacja - eliminuje pracę człowieka

jedna z najdroższych czynności wykonywanych w bibliotece Katalogowanie jedna z najdroższych czynności wykonywanych w bibliotece

Bibliographic utility np. OCLC, Inc. baza ulokowana centralnie-katalog wspólny zbiory rozproszone - „master record” katalog usługi dla centralny bibliotek Najpierw terminale – potem zintegrowane systemy biblioteczne

OCLC, Inc. * struktura organizacyjna: warunki techniczne: korporacja non-profit dobrowolne uczestnictwo podmiotów krajowych, jak i zagranicznych * warunki techniczne: unikalne oprogramowanie stworzone tylko dla tego systemu

Centralne katalogi narodowe uwzględniające wszystkie rodzaje bibliotek * uwzględniające niektóre rodzaje bibliotek

Centralne katalogi narodowe z bazą centralną uwzględniające wszystkie rodzaje bibliotek struktura organizacyjna: nadzór, finansowanie, koordynacja najczęściej przez centralne instytucje publiczne * warunki techniczne: oprogramowania unikalne albo moduły katalogów centralnych zintegrowanych systemów bibliotecznych (opis wykonywany tylko jeden raz, przeładowywanie rekordów do baz lokalnych)

Włoski centralny katalog narodowy Źródło: http://opac.sbn.it/opacsbn/opac/iccu/change.jsp;jsessionid=1F472439BE33D3C486A58DD52C48B388.ha1?language=en

Centralne katalogi grup bibliotek z bazą centralną struktura organizacyjna: konsorcja uczestnictwo dobrowolne, brak stałego finansowania ze środków publicznych, brak koordynacji przez centralne instytucje publiczne * warunki techniczne: najczęściej moduły katalogu centralnego zintegrowanych systemów bibliotecznych

Przykład katalogu centralnego bibliotek naukowych i akademickich (Finlandia) Źródło: http://linda.linneanet.fi/F/FYMD45GLPYVR4X5IQ6GA1B6CQ3XK4L28M1USJARS64211LXH7V-04681?func=option-update-lng&file_name=find-b&F2=pc-latin&P_CON_LNG=ENG&local_base=fin01

Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny NUKAT Źródło: http://www.nukat.edu.pl/

Polski narodowy katalog centralny NUKAT struktura organizacyjna: konsorcjum pytanie: czy ta forma organizacyjna podoła zadaniom centralnego katalogu narodowego? * warunki techniczne: katalog centralny na bazie zintegrowanego systemu bibliotecznego VTLS, Inc.

Źródła czerpania opisów przez biblioteki publiczne Katalog Biblioteki Narodowej * Polska Bibliografia Narodowa NUKAT biblioteki regionalne inne źródła wykonywanie opisów samodzielnie

Innovative Interfaces, Inc. bardzo wiele bibliotek publicznych, Biblioteka Narodowa Innovative Interfaces, Inc. bardzo wiele bibliotek publicznych, np. w USA czy Hiszpanii posiada „Millenium” * MAK inne

Protokół Z39.50 PN-ISO 23950: Informacja i dokumentacja. Pobieranie informacji (Z39.50) –Definicja usługi aplikacyjnej i specyfikacja protokołu okres przed Web-owy – Contextual Query Language późniejsze wersje: okres Web-owy – SOAP (W3C)

Układ szeregowy – katalog rozproszony Różne rodzaje oprogramowania Protokół Z39.50 Układ szeregowy – katalog rozproszony Różne rodzaje oprogramowania KARO FIDKAR FIDSERW

Włączenie do katalogów narodowych protokołu Z39.50 Źródło: http://opac.sbn.it/opacsbn/opac/iccu/multicatalogo.jsp;jsessionid=1F472439BE33D3C486A58DD52C48B388.ha1

Katalog Rozproszony Bibliotek Polskich KARO Źródło: http://karo.umk.pl/Karo/

Katalogowanie w bibliotekach publicznych w Polsce Płaszczyzna organizacyjna: - współpraca bibliotek jedynie na drodze negocjacji - wysokość budżetu w zależności od sytuacji finansowej samorządu Płaszczyzna techniczna: - różnorodność systemów i zasad opracowania

Modele współpracy Biblioteki publiczne w Nukacie * we współpracy z Biblioteką Narodową

Warunki automatyzacji katalogowania 1. Posiadanie zintegrowanego systemu bibliotecznego 2. Eliminacja prac katalogowych lokalnie -przeładowywanie rekordów z „bibliographic utility”, udział w katalogu centralnym 3. Użytkowanie protokołu Z39.50

Dziękuję za uwagę