Fenomen korupcji   Korupcja zagraża społecznemu i demokratycznemu porządkowi naszego społeczeństwa, ponieważ narusza zasady równości wobec prawa niezawisłość sprawowania urzędu w administracji publicznej uczciwą konkurencję w gospodarce wolnorynkowej oraz wspiera nieprzejrzystą gospodarkę opierającą się na przywilejach.

Szkody materialne i niematerialne spowodowane korupcją szkody w sferze zaufania w przypadku administracji, gospodarki i polityki niedozwolone wykorzystywanie pieniędzy z podatków zwiększone koszty następcze (pokrycie „kosztów korupcji”)

m Dlatego należy represyjnie i prewencyjnie (!) konsekwentnie przeciwdziałać korupcji.

Definicja pojęcia Pojęcie „korupcji” trudno jest jednoznacznie zdefiniować w związku z brakiem jego określenia. W powszechnym rozumieniu obejmuje ono zarówno czyny karalne jak i niegodne praktyki moralno-etyczne. W sensie prawnokarnym korupcja definiowana jest jako działanie zabronione prawnokarnie albo zaniechanie, które przy nadużyciu funkcji urzędowej z inicjatywy własnej albo z polecenia skierowane jest na przyznanie albo uzyskanie korzyści materialnej lub niematerialnej dla siebie albo dla osoby trzeciej.

Przyczyny korupcji Za z reguły różnymi motywami kierującymi „dającymi” i „biorącymi” jak np. uzyskanie przewagi nad konkurencją, gwarancja zysku, niezadowolenie i brak uznania w zawodzie stoją w szczególności następujące potencjalne przyczyny korupcji: przeobrażenie wartości w społeczeństwie i brak świadomości niesprawiedliwości wzrastająca kompleksowość struktur urzędowych oraz wynikający stąd brak przejrzystości intensywniejsze wykorzystywanie zleceń publicznych przez sektor prywatny w celu dalszego umacniania powiązań i zależności dla realizacji zleceń z sektorem prywatnym i z jego zwyczajowym zachowaniem.

m brak kontroli i regulacji w urzędach, np.: brak nadzoru służbowego i fachowego niewystarczające kształcenie i dokształcanie ciągły jeszcze brak mechanizmów prewencyjnych odnośnie korupcji (np. zasada 4 oczu) w obszarach zagrożonych korupcją zbyt duża swoboda podejmowania decyzji i nadmierny margines uznaniowości lub nieefektywny controlling

„Metoda Trzech Filarów” w zwalczaniu korupcji Dla potrzeb zwalczania korupcji w administracji hamburskiej przyjęła się tzw. Metoda Trzech Filarów, która obejmuje trzy korespondujące ze sobą grupy działań: Stworzenie w administracji procesów odpornych na korupcję, które należy wdrożyć i stale ulepszać poprzez odpowiednie mechanizmy kontroli i sterowania wewnątrz urzędu. Wymienić należy tutaj np. stworzenie audytu wewnętrznego, przeprowadzanie analiz ryzyka (szczególnie we wrażliwych obszarach) oraz regularny controlling. Istotne znaczenie ma w tym kontekście konsekwentny i efektywny nadzór służbowy i fachowy sprawowany przez każdego przełożonego.

k Uwrażliwianie poprzez kształcenie i dokształcanie; do tej grupy należą nie tylko pracownicy, ale i – głównie przede wszystkim – przełożeni. Nie można ponadto zaniedbać uświadamiania opinii publicznej. Można by się zastanowić tutaj nad umieszczeniem przystępnych informacji w Internecie. Konsekwentne ściganie prawnokarne i dyscyplinarne, które w Hamburgu gwarantuje bezpośrednia współpraca oparta na zaufaniu pomiędzy Wydziałem Dochodzeń Wewnętrznych oraz Wydziałem (57) Prokuratury właściwym wyłącznie ds. postępowań korupcyjnych. Ponadto ma miejsce bezpośrednia wymiana informacji z przełożonymi ds. dyscyplinarnych (w strukturach policyjnych), z administracją skarbową oraz z audytami wewnętrznymi poszczególnych organów fachowych.

Konferencja Antykorupcyjna (Instytucja poprawy współpracy między organami władzy w Hamburgu, Niemcy) Uczestnikami KAK są osoby na kierowniczych stanowiskach reprezentujące: Prokuraturę Departament Przestępstw Gospodarczych w Krajowym Urzędzie Kryminalnym Organ sprawiedliwości Izbę obrachunkową Organ ds. budowlanych Organ ds. ochrony środowiska Urząd Senatu ds. Okręgowych Organ ds. gospodarczych Urząd ds. Wodno-Portowych Urząd ds. personalnych Organ administracji skarbowej Wydział Dochodzeń Wewnętrznych, którego szef jest jednocześnie przewodniczącym

Działania zainicjowane lub uchwalone przez KAK uregulowanie rotacji personelu, kształcenie i dokształcanie na temat korupcji, obowiązek informowania w przypadku podejrzenia korupcji, działania wyeliminowania konkurencji, uregulowanie przyjmowania prezentów i nagród oraz, wiążący sposób postępowania w celu zobowiązania ekspertów i pracowników biur architektonicznych i inżynieryjnych.

i Centralna Komórka Doradcza „Krąg dyskusyjny dotyczący korupcji” Do dyspozycji wszystkich pracowników organów administracyjnych oraz osób prywatnych w charakterze placówki kontaktowej w zakresie pytań dotyczących prewencyjnego i represyjnego zwalczania korupcji. „Krąg dyskusyjny dotyczący korupcji” … w którym uczestniczą pracownicy Wydziału Dochodzeń Wewnętrznych oraz Wydziału Prokuratury w Hamburgu właściwego do spraw postępowań korupcyjnych. wymiana doświadczeń wyjaśnianie zagadnień prawnych omawianie aktualnych postępowań

Prewencja korupcyjna w administracji publicznej Strategia prewencyjna Możliwe pojedyncze działania prewencyjne w zakresie korupcji Ustalenie obszarów roboczych zagrożonych korupcją, analiza ryzyka Konsekwentny nadzór służbowy i fachowy „Zasada wielu oczu” i przejrzystość Zasadnicze rozdzielenie planowania, przyznawania zleceń i rozliczania Zasada przetargów publicznych Rotacja personelu Utworzenie centralnych komórek / zobowiązanie pracowników do zgłaszania przypadków podejrzeń korupcji („obowiązek informowania”) Audyt wewnętrzny Selekcja personelu

Kształcenie i dokształcanie Wyczulenie i pouczenie pracowników Wykluczenie konkurencyjnych przedsiębiorstw / klauzule antykorupcyjne Zobowiązanie zleceniobiorców zgodnie z ustawą zobowiązaniową Uregulowanie przyjmowania prezentów i nagród Utworzenie placówki zaufania Utworzenie „Business Keeper Monitoring System” lub „Virtual Letter Box”