Janusz Korczak - prezentacja dla uczniów klas trzecich i czwartych Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach Filia we Włoszczowie Janusz Korczak - prezentacja dla uczniów klas trzecich i czwartych szkoły podstawowej Włoszczowa, 2012

JANUSZ KORCZAK (Henryk Goldszmit) 1878 (1879?) - 1942

W 2012 roku obchodzona jest 70. rocznica śmierci Janusza Korczaka i setna rocznica założenia przez niego Domu Sierot przy ulicy Krochmalnej w Warszawie. Dlatego rok 2012 ustanowiono - decyzją Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej - Rokiem Janusza Korczaka.

Janusz Korczak był: lekarzem pedagogiem pisarzem psychologiem wychowawcą rzecznikiem praw i przyjacielem dzieci organizatorem opieki nad dziećmi

Biografia Janusza Korczaka urodził się 22 VI 1878 (1879?) r. jego ojciec był adwokatem, a dziadek lekarzem w 1898 r. uzyskał maturę, a w 1905 r. dyplom lekarza w latach 1905-1912 pracował w szpitalu dziecięcym w Warszawie od 1912 do 1942 r. pracował jako dyrektor, wychowawca i opiekun w Domu Sierot dla dzieci żydowskich w Warszawie

w okresie I wojny światowej pracował jako lekarz w szpitalu polowym w latach 1935-1936 wygłaszał dla dzieci liczne pogadanki radiowe pt. „Gadaninki Starego Doktora”, w których opowiadał dzieciom różne historie, np. o wakacjach, samotności, kłótniach, a także o robieniu jajecznicy w 1940 r. w czasie ewakuacji Domu Sierot do getta został aresztowany i uwięziony na Pawiaku, po uwolnieniu kierował w getcie Domem Sierot w VII 1942 r. wraz z podopiecznymi Domu Sierot został wywieziony do obozu zagłady w Treblince, gdzie zginął zamordowany razem z dziećmi

Janusz Korczak w Michałówce na kolonii dla żydowskich chłopców (1906) Janusz Korczak z nauczycielami i opiekunami „Naszego Domu” (1930)

Janusz Korczak u schyłku życia

Ostatnia droga Janusza Korczaka

Ciekawostki W Domu Sierot i Naszym Domu działał samorząd dziecięcy: rada samorządowa, sąd koleżeński i sejm dziecięcy; Rada samorządowa rozpatrywała prośby, pretensje i projekty dzieci, regulowała współpracę dzieci z nauczycielami Sąd koleżeński rozstrzygał spory między wychowankami, a także skargi dzieci na nauczycieli i wychowawców w oparciu o przepisy prawne opisane w kodeksie Sejm dziecięcy potwierdzał lub odrzucał prawa ustanowione przez radę samorządową, a także podejmował decyzje w sprawie świąt i ważnych wydarzeń w domu

Pomysłowe rozwiązania w pracy z dziećmi: Skrzynka na listy, do której dzieci wrzucały swoje listy z prośbami, skargami i usprawiedliwieniami Szafa znalezionych rzeczy, do której trafiały również takie rzeczy jak „fartuch nie zawieszony na miejscu” czy książka pozostawiona na stole Sklepik wydający o określonej porze pewne przedmioty bezpłatnie, a inne po niskiej cenie Zabawki, a właściwie gry wraz z regulaminem korzystania z nich, który orzekał np. że „w domino wolno grać na cukierki, pocztówki i pieniądze tylko w soboty i piątki od 1630”

Wstęp do kodeksu sądu koleżeńskiego (opracowany przez Janusza Korczaka) „Jeżeli ktoś zrobił coś złego, najlepiej mu przebaczyć. Jeżeli zrobił coś złego, bo nie wiedział, to już wie teraz. Jeżeli zrobił coś złego nieumyślnie, będzie w przyszłości ostrożniejszy. Jeżeli robi coś złego, bo mu się trudno przezwyciężyć, będzie się starał. Jeżeli zrobił coś złego, bo go namówili, już się nie będzie słuchał. Jeżeli ktoś zrobi coś złego, najlepiej mu przebaczyć, czekać, aż się poprawi.”

(w książce opisane są przygody chłopców na kolonii letniej) Protokół z posiedzenia sądu koleżeńskiego z książki „Józki, Jaśki i Franki” (w książce opisane są przygody chłopców na kolonii letniej) „Tenże sąd na tymże posiedzeniu rozpatrywał sprawę Z. oskarżonego o zabicie dwóch żab. Sąd biorąc pod uwagę, że Z. uczynił to bez żadnego powodu, gdyż nie można uważać za dostateczny powód, że żaby przestraszyły go podczas zbierania poziomek, postanowił ukarać Z. przez klęczenie w ciągu dwudziestu minut. Tym, którym wyrok ten może się wydawać zbyt surowym, sąd przypomina, jak bardzo cierpiały udręczone żaby. Sąd przypomina z naciskiem, że nie wolno śmiać się z odbywających karę, a to pod groźbą poniesienia kary podwójnej.”

Poglądy pedagogiczne Janusza Korczaka Dzieci mają prawo do : bycia sobą szacunku zaufania życzliwości szczęśliwego dzieciństwa zabawy miłości pracy odpoczynku własności wszechstronnego rozwoju „Jak kochać dziecko. Cz. 1, Dziecko w rodzinie” (1919) „Jak kochać dziecko. Cz. 2, Internat i kolonie letnie ” (1920) „Jak kochać dziecko. Cz. 3, Kolonie letnie ”(1920) „Jak kochać dziecko” (1929) – połączone wszystkie części „Prawo dziecka do szacunku” (1929)

Działalność publicystyczna Janusz Korczak pisał wiele artykułów dla dorosłych o wychowaniu dzieci, które umieszczał w różnych czasopismach, np. „Szkoła Specjalna” „Mały Przegląd” „Opieka nad Dzieckiem” „Wiadomości Literackie” „Higiena i Wychowanie” „Wychowanie Przedszkolne” „Dziecko i Matka” Powołał również pismo dziecięce „Mały Przegląd”, a także opiekował się „Tygodnikiem Domu Sierot” i „Tygodnikiem Naszego Domu”

Twórczość dla dzieci „Mośki, Joski i Srule” (1910) Janusz Korczak napisał wiele książek dla dzieci. Najbardziej znane to: „Mośki, Joski i Srule” (1910) „Józki, Jaśki i Franki” (1911) „Sława” (1913) „Król Maciuś Pierwszy” (1923) „Król Maciuś na wyspie bezludnej” (1923) „Bankructwo małego Dżeka ”(1924) „Uparty chłopiec” (1938) „Trzy wyprawy Herszka” (1939)

Książki Janusza Korczaka Józki, Jaśki i Franki (1911) „Mośki, Joski i Srule” (1910)

„Sława”

Fragment „Sławy” „Władek często teraz bywa głodny. Ach, za nic w świecie nie powiedziałby nikomu – ani mamie, ani nikomu, nikomu, bo strasznie wstyd być głodnym. Ale kiedy widzi, że jest mało chleba, kraje cienki plasterek. A kiedy mama nalewa zupę, mówi, że dość, choćby zupa ładnie pachniała. I często – ach, jak Władkowi wstyd, przypomina sobie wielkie pajdy chleba z powidłami na dawnym mieszkaniu”.

„Bankructwo małego Dżeka”

Fragment „Bankructwa małego Dżeka” „Kochany Dziadku, otrzymałem przesłany mi w podarunku dolar. Mama chciała kupić czapkę i podzelować buty, ale ojciec nie pozwolił, więc kupię książki i różne rzeczy, bo jestem w szkole bibliotekarzem i będę miał duże wydatki”.

„Król Maciuś Pierwszy”

Fragment „Króla Maciusia Pierwszego” - Panowie posłowie – powiedział Felek. – Ja chodziłem do szkoły i wiem, co się tam dzieje. W ciągu jednego roku niesprawiedliwie stałem w ławce siedemdziesiąt razy, w kącie stałem niesprawiedliwie sto pięć razy, za drzwi niesprawiedliwie byłem wyrzucany sto dwadzieścia razy. I myślicie, że tak było w jednej szkole ? Wcale nie. Ja uczyłem się w sześciu różnych szkołach i wszędzie było to samo (…). I posypały się skargi na szkołę i na nauczycieli(…). Kiedy już posłowie się zmęczyli i byli głodni, Felek oddał pod głosowanie projekt: - Komisja obmyśli, co zrobić, żeby w szkole było sprawiedliwie i czy płacić dzieciom za naukę, jak urzędnikom. A tymczasem do szkół mają chodzić dorośli.

„Król Maciuś Pierwszy na wyspie bezludnej”

„Kajtuś Czarodziej”

Fragment „Kajtusia Czarodzieja” Był w klasie bogaty kolega. Przynosi na śniadanie różne przysmaki. Łakomy i chytry – nigdy nie poczęstował nikogo. Przyniesie ciastko z kremem, potem papier wylizuje jęzorem. Zaraz rano widzi Kajtuś, że żarłok wyjmuje swoją paczkę. Kajtuś spojrzał ostro, chwycił głęboko powietrze - i: „Niech ma żabę zamiast śniadania”. Krzyk zaraz. Żaby w klasie! Żarłok oczy wybałuszył, stoi jak nieprzytomny. Żaba skacze, a oni się śmieją. - Patrzajcie! Żabę przyniósł na śniadanie. - Pewnie zagraniczna! - Z kremem! - Kiedy przyniósł, niech zjada!

Janusz Korczak o dzieciach i rodzicach „Dziecko powinno jeść tyle, ile chce, ani mniej ani więcej” „Jak kochać dziecko”

„Nierozumną miłością można katować dzieci” „Jak kochać dziecko”

„Niekiedy rodzice nie chcą widzieć tego, co wiedzą - i wiedzieć tego co widzą” „Jak kochać dziecko”

„Dziecko chce, by je traktowano poważnie, żąda zaufania, wskazówki i rady” „Jak kochać dziecko”

„Dziecko nie jest głupie ; głupców wśród nich nie więcej niż wśród dorosłych” „Prawo dziecka do szacunku”

Pamiętajmy o Januszu Korczaku

Do prezentacji wykorzystano utwory Janusza Korczaka , a także: Mortkowicz-Olczakowa H., Janusz Korczak, Warszawa 1973. Okoń W., Wizerunki sławnych pedagogów polskich, Warszawa 2000. Szlązakowa A., Janusz Korczak, Warszawa 1975. Wołoszyn S., Korczak, Warszawa 1978. Oprac. J. Kowalska (marzec 2012)