Źródła poznania

Sceptycyzm Sceptycyzm przeciw skeptikos = poszukujący dogmatyzmowi, szkole akademickiej (agnostycyzmowi) skeptikos = poszukujący Pirron z Elidy (ok. 365-275 pne) Źródła poznania

Sceptycyzm Argumenty sceptyczne przeciw możliwości poznania: przeciw wiarygodności zmysłów argument ze względności postrzeżeń argument ze złudzeń, halucynacji argument ze snu (Kartezjusz) www.ciolki2.friko.pl/ Źródła poznania

Sceptycyzm Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) żeby coś udowodnić, trzeba mieć jakieś przesłanki; Źródła poznania

Sceptycyzm Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) żeby coś udowodnić, trzeba mieć jakieś przesłanki; te przesłanki  albo nie są udowodnione i wtedy dowód jest niekompletny, Źródła poznania

Sceptycyzm Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) żeby coś udowodnić, trzeba mieć jakieś przesłanki; te przesłanki  albo nie są udowodnione i wtedy dowód jest niekompletny, albo są udowodnione na podstawie innych przesłanek; Źródła poznania

Sceptycyzm Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) żeby coś udowodnić, trzeba mieć jakieś przesłanki; te przesłanki  albo nie są udowodnione i wtedy dowód jest niekompletny, albo są udowodnione na podstawie innych przesłanek; te inne przesłanki albo nie są udowodnione, albo są udowodnione na podstawie jeszcze innych przesłanek, itd. Źródła poznania

Sceptycyzm Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) Żeby wiedzieć, że dowód jest poprawny, trzeba mieć jakieś kryterium poprawności rozumowania; Źródła poznania

Sceptycyzm Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) Żeby wiedzieć, że dowód jest poprawny, trzeba mieć jakieś kryterium poprawności rozumowania; żeby wiedzieć, że to kryterium jest wiarygodne, trzeba je udowodnić; Źródła poznania

Sceptycyzm Argument przeciw wiarygodności rozumowania (regres w nieskończoność) Żeby wiedzieć, że dowód jest poprawny, trzeba mieć jakieś kryterium poprawności rozumowania; żeby wiedzieć, że to kryterium jest wiarygodne, trzeba je udowodnić; żeby wiedzieć, że dowód kryterium jest poprawny, trzeba mieć kryterium, itd. Źródła poznania

Sceptycyzm Wniosek sceptyczny: zasada równowagi sądzenia. Źródła poznania

Sceptycyzm Wniosek sceptyczny: zasada równowagi sądzenia. Argument felicytologiczny: zawieszenie sądu uwalnia od obawy przed popełnieniem błędu, przez co zapewnia spokój ducha. Źródła poznania

Irracjonalizm Zmysły i rozum nie wystarczą do poznania Ale mamy jakieś poznanie Źródła poznania

Irracjonalizm Zmysły i rozum nie wystarczą do poznania Ale mamy jakieś poznanie Zatem są jakieś inne źródła poznania iluminacja Źródła poznania

Irracjonalizm Zmysły i rozum nie wystarczą do poznania Ale mamy jakieś poznanie Zatem są jakieś inne źródła poznania iluminacja intuicja (Bergson) Źródła poznania

Irracjonalizm/racjonalizm Irracjonalizm prowadzi do elitaryzmu poznawczego http://astro.eco.pl/irracjonalizm.html Źródła poznania

Irracjonalizm/racjonalizm Irracjonalizm prowadzi do elitaryzmu poznawczego problem: jak odróżnić wybrańca od samozwańca http://astro.eco.pl/irracjonalizm.html Źródła poznania

Irracjonalizm/racjonalizm Irracjonalizm prowadzi do elitaryzmu poznawczego problem: jak odróżnić wybrańca od samozwańca Racjonalizm zakłada egalitaryzm poznawczy http://astro.eco.pl/irracjonalizm.html Źródła poznania

Racjonalizm Kartezjusz Sceptycyzm metodyczny: Odrzucić wszystko, w co można wątpić. René Descartes 1596-1650) Rozprawa o metodzie 1637). Źródła poznania

Racjonalizm Kartezjusz Sceptycyzm metodyczny: Odrzucić wszystko, w co można wątpić. Zmysły mogą mnie łudzić. René Descartes 1596-1650) Rozprawa o metodzie 1637). Źródła poznania

Racjonalizm Kartezjusz Sceptycyzm metodyczny: Odrzucić wszystko, w co można wątpić. Zmysły mogą mnie łudzić. Że postrzegam, rozumuję, pragnę, czyli myślę, jest niewątpliwe. René Descartes 1596-1650) Rozprawa o metodzie 1637). Źródła poznania

Racjonalizm Kartezjusz Sceptycyzm metodyczny: Odrzucić wszystko, w co można wątpić. Zmysły mogą mnie łudzić. Że postrzegam, rozumuję, pragnę, czyli myślę, jest niewątpliwe. Cogito ergo sum. René Descartes 1596-1650) Rozprawa o metodzie 1637). Źródła poznania

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Źródła poznania

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Jestem niedoskonałą rzeczą myślącą. Źródła poznania

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Jestem niedoskonałą rzeczą myślącą. Mam ideę doskonałości. Źródła poznania

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Jestem niedoskonałą rzeczą myślącą. Mam ideę doskonałości. Nie mogę być jej autorem. Źródła poznania

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Jestem niedoskonałą rzeczą myślącą. Mam ideę doskonałości. Nie mogę być jej autorem. Mam ją od rzeczy doskonałej, Boga. Źródła poznania

Dowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Jestem niedoskonałą rzeczą myślącą. Mam ideę doskonałości. Nie mogę być jej autorem. Mam ją od rzeczy doskonałej, Boga. Bóg istnieje. Źródła poznania

Błąd kategorialny Nie mogę być autorem idei doskonałości, bo nic doskonałego nie może pochodzić od czegoś mniej doskonałego. Ukryte założenie: idea doskonałości jest doskonała Przesunięcie kategorialne Źródła poznania

I dalej… Bóg jest dobry, zatem nie może mnie łudzić. Błędy poznawcze są skutkiem mojej niedoskonałości Świat istnieje. Istnieją dusze i ciała. Źródła poznania

Natywizm Mamy jakieś idee wrodzone Źródła poznania

Natywizm Mamy jakieś idee wrodzone Natywizm Platona: teoria anamnezy: Dusza przed wcieleniem przebywała w świecie idei. Zapomina o nich pod wpływem ciała. Źródła poznania

Natywizm Mamy jakieś idee wrodzone Natywizm Platona: teoria anamnezy: Dusza przed wcieleniem przebywała w świecie idei. Zapomina o nich pod wpływem ciała. Własnym wysiłkiem może je sobie przypominać. Ciało jest więzieniem duszy. Źródła poznania

Natywizm Mamy jakieś idee wrodzone Natywizm Platona: teoria anamnezy: Dusza przed wcieleniem przebywała w świecie idei. Zapomina o nich pod wpływem ciała. Własnym wysiłkiem może je sobie przypominać. Ciało jest więzieniem duszy. Natywizm jako forma aprioryzmu: Jest jakieś poznanie a priori, tj. niezależne od doświadczenia. Źródła poznania

Empiryzm genetyczny Krytyka teorii idei wrodzonych. Umysł jest tabula rasa na której doświadczenie zapisuje swoje znaki. John Locke (1632-1704) Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego (1670) Źródła poznania

Empiryzm genetyczny Krytyka teorii idei wrodzonych. Umysł jest tabula rasa na której doświadczenie zapisuje swoje znaki. Źródła idei: zmysły refleksja John Locke (1632-1704) Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego (1670) Źródła poznania

Empiryzm genetyczny Skrajny nominalizm. Esse est percipi. George Berkeley (1685-1753) Traktat o zasadach poznania ludzkiego (1710) Źródła poznania

Empiryzm genetyczny Skrajny nominalizm. Esse est percipi. Istnieją tylko idee (barwy, dźwięki, czucia dotykowe, smaki, zapachy) i umysły. George Berkeley (1685-1753) Traktat o zasadach poznania ludzkiego (1710) Źródła poznania

Empiryzm genetyczny Skrajny nominalizm. Esse est percipi. Istnieją tylko idee (barwy, dźwięki, czucia dotykowe, smaki, zapachy) i umysły. Tzw. przedmioty materialne są tylko zespołami idei. Rzeczy materialne nie mają żadnego substancjalnego podłoża. George Berkeley (1685-1753) Traktat o zasadach poznania ludzkiego (1710) Źródła poznania

Argument przeciw solipsyzmowi Nad niektórymi ideami nie mam władzy. Idee nie działają przyczynowo. Źródła poznania

Argument przeciw solipsyzmowi Nad niektórymi ideami nie mam władzy. Idee nie działają przyczynowo. Zatem idee aktualnie postrzegane pochodzą od innego umysłu. Źródła poznania

Argument przeciw solipsyzmowi Nad niektórymi ideami nie mam władzy. Idee nie działają przyczynowo. Zatem idee aktualnie postrzegane pochodzą od innego umysłu. Istnieje Bóg, który postrzega wszystkie idee. Źródła poznania

Argument przeciw solipsyzmowi Nad niektórymi ideami nie mam władzy. Idee nie działają przyczynowo. Zatem idee aktualnie postrzegane pochodzą od innego umysłu. Istnieje Bóg, który postrzega wszystkie idee. Bóg wywołuje we mnie idee według praw, które ustanowił. Źródła poznania

Argument przeciw solipsyzmowi Nad niektórymi ideami nie mam władzy. Idee nie działają przyczynowo. Zatem idee aktualnie postrzegane pochodzą od innego umysłu. Istnieje Bóg, który postrzega wszystkie idee. Bóg wywołuje we mnie idee według praw, które ustanowił. O istnieniu innych umysłów wnioskuję na zasadzie analogii. Źródła poznania